Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Wstęp do filologii

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: WH-FK-I-1-WstFilol
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Wstęp do filologii
Jednostka: Wydział Nauk Humanistycznych
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Poziom przedmiotu:

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się:

FK1_W05 Zna podstawowe terminy i metody stosowane w badaniach literaturoznawczych i językoznawczych, ze szczególnym uwzględnieniem badań w zakresie filologii klasycznej; rozumie teoretyczne podstawy i ograniczenia tych metod. P6S_WG P6S_WK

FK1_U05 Potrafi wykorzystać w pracy znajomość kontekstu kulturowego, teorii recepcji, nauk pomocniczych. P6S_UW

FK1_K01 Zdaje sobie sprawę z ograniczeń i niepełności posiadanej wiedzy, konieczności jej stałego pogłębiania; zdaje sobie sprawę ze stałej ewolucji nauk humanistycznych, w tym nauk o literaturze, wiedzy szczegółowej o literaturze okresu starożytnego, i nauk o języku oraz wiedzy o językach klasycznych. P6S_KK

FK1_K02 Zdaje sobie sprawę z powinności etycznych związanych z pracą nad tekstem, a także pracą intelektualną, tworzeniem treści kulturowych. P6S_KO

FK1_K03 Z racji posiadanej wiedzy merytorycznej wykazuje szczególną wrażliwość na społeczną rolę jednostki, relacje jednostka-społeczeństwo, naturę instytucji społecznych P6S_KO





Wymagania wstępne:

Wiedza o języku i literaturze wyniesiona ze szkoły.

Skrócony opis:

Wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego.

Pełny opis:

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania nad zwierzętami, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Literatura:

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Przykład literacki: Juliusz Słowacki "Zachwycenie".

9. Susan Schneider, "Świadome maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów", przeł. Joanna Bednarek, PWN 2021, rozdz. 5: "Czy można połączyć się z SI?"" oraz 6: "Skan twojego umysłu".

Konfrontacja z tekstem literackim: Stanisław Lem "Przyjaciel" (różne wydania w zbiorach opowiadań Lema).

Literatura uzupełniająca:

- Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

[lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Literatura uzupełniająca:

- Abrams Meyer Harald, Zwierciadło i lampa, Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, przeł. Maria Bożenna Fedewicz, Gdańsk 2003

- Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

- Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

- Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

- Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

- Jaeger Werner, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. Marian Plezia, Warszawa 2001

- Janion Maria, Żmigrodzka Maria, Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonego dzieła, Gdańsk 2004

- Juszczak Wiesław, Poeta i mit, Wołowiec 2014

- Lewis Clive Stapleton, Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, przeł. Witold Ostrowski, Warszawa 1986

- Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

- Meijer Ewa, Zwierzęta mówią. W stronę demokracji międzygatunkowej, przeł. Aleksandra Małecka, Miłosz Biedrzycki, Okoniny 2021

- Saganiak Magdalena, Jak można zrozumieć Drugiego? Bachtin i Habermas, „Ethos” 2020 nr 1(129), s. 69-90

Efekty kształcenia i opis ECTS:

Efekty kształcenia i opis ECTS:

Posługuje się poprawną terminologią naukową; Rozpoznaje i rozstrzyga dylematy naukowe i etyczne związane z wykonywaniem pracy filologa;

zna pojęcie własności intelektualnej i podstawy rozumienia prawa autorskiego w zakresie związanym z praktyką filologiczną;

zna podstawową wiedzę o zakresie i znaczeniu filologii polskiej w obszarze nauk humanistycznych i w systemie kultury narodowej, zna jej aksjologiczny horyzont;

zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu językoznawstwa;

zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu literaturoznawstwa;

zna podstawowe normy etyki, w tym etyki autorskiej (zwłaszcza w obszarze ochrony własności intelektualnej) oraz związaną z nią terminologię;

potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i poprawnie przekazywać informacje pochodzące z mediów tradycyjnych i elektronicznych;

ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy.

FK1_W05 Zna podstawowe terminy i metody stosowane w badaniach literaturoznawczych i językoznawczych, ze szczególnym uwzględnieniem badań w zakresie filologii klasycznej; rozumie teoretyczne podstawy i ograniczenia tych metod. P6S_WG P6S_WK

FK1_U05 Potrafi wykorzystać w pracy znajomość kontekstu kulturowego, teorii recepcji, nauk pomocniczych. P6S_UW

FK1_K01 Zdaje sobie sprawę z ograniczeń i niepełności posiadanej wiedzy, konieczności jej stałego pogłębiania; zdaje sobie sprawę ze stałej ewolucji nauk humanistycznych, w tym nauk o literaturze, wiedzy szczegółowej o literaturze okresu starożytnego, i nauk o języku oraz wiedzy o językach klasycznych. P6S_KK

FK1_K02 Zdaje sobie sprawę z powinności etycznych związanych z pracą nad tekstem, a także pracą intelektualną, tworzeniem treści kulturowych. P6S_KO

FK1_K03 Z racji posiadanej wiedzy merytorycznej wykazuje szczególną wrażliwość na społeczną rolę jednostki, relacje jednostka-społeczeństwo, naturę instytucji społecznych P6S_KO

Metody i kryteria oceniania:

Obecność na wykładach. Znajomość materiału przedstawianego na wykładach. Znajomość lektur obowiązkowych. Umiejętność analizy tekstu naukowego, dotyczącego prezentowanych problemów. Umiejętność posługiwania się podstawową terminologią w zakresie przedstawionym na wykładzie. Opanowanie twórczego myślenia w nauce: umiejętność przedstawienia danego problemu w oparciu o różne teksty naukowe i odpowiednio dobrane treści wykładu, umiejętność porównywania przedstawianych w publikacjach naukowych teorii, ich krytyczna ocena.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-01 - 2022-06-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Prowadzący grup: Magdalena Saganiak
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
E-Learning:

E-Learning (pełny kurs)

Opis nakładu pracy studenta w ECTS:

Punktacja ECTS - 2 punkty

30 godzin - udział w wykładzie;

30 godzin - przygotowanie się do egzaminu.

Typ przedmiotu:

obowiązkowy

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

nie dotyczy

Skrócony opis:

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, badania nad zwierzętami, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Pełny opis:

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Literatura:

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-01-31
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Prowadzący grup: Magdalena Saganiak
Strona przedmiotu: https://teams.microsoft.com/l/channel/19%3aKT-r4WwIe_-fEMualRbIG12g7WRcDTf-bdxLq_Q3x1w1%40thread.tacv2/Og%25C3%25B3lny?groupId=70c4fd58-7f15-41ff-931d-bfbf4e000570&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
E-Learning:

E-Learning (pełny kurs)

Opis nakładu pracy studenta w ECTS:

Punktacja ECTS - 2 punkty

30 godzin - udział w wykładzie;

30 godzin - przygotowanie się do egzaminu.

Typ przedmiotu:

obowiązkowy

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

nie dotyczy

Skrócony opis:

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Pełny opis:

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Literatura:

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Przykład literacki: Juliusz Słowacki "Zachwycenie".

9. Susan Schneider, "Świadome maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów", przeł. Joanna Bednarek, PWN 2021, rozdz. 5: "Czy można połączyć się z SI?"" oraz 6: "Skan twojego umysłu".

Konfrontacja z tekstem literackim: Stanisław Lem "Przyjaciel" (różne wydania w zbiorach opowiadań Lema).

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres: 2023-02-01 - 2023-06-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Typ przedmiotu:

obowiązkowy

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

nie dotyczy

Skrócony opis:

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Pełny opis:

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Literatura:

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 111-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-15 - 2024-06-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Prowadzący grup: Magdalena Saganiak
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Typ przedmiotu:

obowiązkowy

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

nie dotyczy

Skrócony opis:

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Pełny opis:

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Literatura:

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 111-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa
tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)