Gramatyka historyczna języka polskiego (morfologia)

językoznawstwo

podstawowy

wpisz symbol/symbole efektów kształcenia: FP1_W09; FP1_U04; FP1_K02.

Zaliczenie fonetyki (semestr poprzedni) z Gramatyki historycznej języka polskiego oraz Gramatyki opisowej języka polskiego (fonologia i morfologia).

Cele przedmiotu:

student nabywa praktycznych umiejętności rozpoznawania i interpretacji zmian językowych, jakie spowodowały przeobrażenia morfologiczne. Umie wytłumaczyć pochodzenie oboczności fonetycznych we współczesnym słownictwie polskim oraz we fleksji. Nabywa wiedzy na temat historii piśmiennictwa polskiego. Zna i rozpoznaje zabytki języka polskiego, umie przeczytać i zanalizować teksty staropolskie, potrafi określić pozycję języka polskiego na tle grupy pozostałych języków słowiańskich. Jest przygotowany do studiowania literatury staropolskiej.

Student nazywa procesy towarzyszące kształtowaniu się języka polskiego, rozpoznaje prasłowiański tematy rzeczowników, wyjaśnia pochodzenie form zaimków typowych tylko dla języka polskiego, rozróżnia formy proste i złożone przymiotników, zna rozwój liczebników, przedstawia zagadnienia dotyczące fleksji werbalnej.

Ponadto analizuje teksty staropolskie, w charakterystyce których łączy wiedzę teoretyczną i praktyczną, porównuje formy archaiczne i współczesne i uzasadnia zmiany w nich zachodzące.

Pracuje samodzielnie nad materiałem, wyciąga wnioski z jego analizy i uzasadnia zmiany zachodzące podczas kształtowania się języka polskiego.

Dyskutuje na temat wyjątków, potrafi zastosować wiedzę teoretyczną przy analizie konkretnego tekstu, uzasadnia swój punkt widzenia podczas pracy w zespołach.

Aby zdobyć 3 pkt ECTS:

na ocenę bardzo dobrą - student spełnia kryteria na ocenę dobrą oraz rozpoznaje teksty, nazywając je, przeprowadza ich charakterystykę; potrafi wymienić procesy, podać wyjątki od nich, uzasadnić analogie i oboczności;

potrafi nazwać i zinterpretować cechy gwarowe w tekstach, umie odnieść je do współczesności;

umie przeprowadzić charakterystykę porównawczą tekstów z XV i XIV w, ze szczególnym uwzględnieniem grafii, końcówek pierwotnych i wtórnych oraz gwarowych;

potrafi wyróżnić i wymienić tendencje do uproszczenia i komplikacji odmiany rzeczowników;

umie rozpoznać typy koniugacji czasowników w tekstach i odnieść je do współczesnych form;

używa sprawnie rozszerzonej terminologii z dziedziny językoznawstwa historycznego.

Na ocenę dobrą - student spełnia kryteria na ocenę dostateczną oraz dodatkowo rozpoznaje w tekstach procesy fonetyczne i morfonologiczne, rekonstruuje stan wcześniejszy wyrazu;

przy analizie tekstu wyjaśnia leksykę archaiczną;

porównuje teksty z XIV i XV wieku. Rozumie konieczność uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.

Na ocenę dostateczną - student zna podstawową terminologię z zakresu gramatyki historycznej języka polskiego;

potrafi wymienić procesy i poprzeć je przykładami;

rozpoznaje cechy gwarowe w tekstach staropolskich;

zna zasady grafii staropolskiej:

rozróżnia teksty staranne i mniej staranne;

tłumaczy i analizuje teksty z XIV i XV wieku. Rozumie konieczność uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.