Wstep do nauki o literaturze
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WH-FPZ-I-1-WstNauLit |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Wstep do nauki o literaturze |
Jednostka: | Wydział Nauk Humanistycznych |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Poziom przedmiotu: | podstawowy |
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się: | FP2_W03 FP2_W07 FP2_W16 FP2_U05 FP2_K01 |
Skrócony opis: |
Propedeutyka nauki o literaturze. Przygotowanie do ćwiczeń i wykładów z historii i teorii literatury. |
Pełny opis: |
Propedeutyka nauki o literaturze. Przygotowanie do ćwiczeń i wykładów z historii i teorii literatury. Obejmuje następujące kręgi problemowe: 1. Istota literackości. Sporne kwestie w ujęciu genezy sztuki literackiej i sposobów jej badania – natchnienie a rzemiosło, mimesis a ekspresja, poznanie rzeczywistości zewnętrznej a poznanie duchowe, subiektywizm i obiektywizm, świadomość i nieświadomość jako źródło sztuki. Zagadnienie genezy dzieła literackiego. 2. Wstęp do ogólnej metodologii nauk. Nauki dedukcyjne. 3. Nauki empiryczne (indukcyjne, doświadczalne). Nauka o literaturze wśród innych nauk. Podział nauk o literaturze. 4. Język a dzieło literackie – odrębność języka literackiego na tle języka ogólnego, mowa poetycka jako pierwotny język człowieka, zagadnienie metafory, mowa poetycka jako wyzwolenie i jako zniewolenie, język poetycki a zagadnienie subiektywności i obiektywności, środki semantyczne i niesemantyczne w mowie poetyckiej, tekst literacki jako uczestnik wielkiej rozmowy w tradycji, tekst literacki jako struktura polifoniczna i dialogiczna (Bachtin). 5. Sporne kwestie w ujęciu stosunku dzieła literackiego do rzeczywistości – między prawdą a zmyśleniem, mimesis, fikcjonalność, "świat przedstawiony" – ujęcie Platona, Arystotelesa, ujęcie fenomenologiczne, strukturalistyczne i dekonstrucjonistyczne. 6. Odbiór dzieła literackiego. Rozumienie, odczuwanie, interpretacja, gra, współudział, dekonstrukcja. 7. Zagadnienie interpretacji. "Interpretacja obiektywna" a "interpretacja subiektywna", wielość interpretacji, możliwość i niemożliwość interpretacji. 8. Zagadnienie języka badawczego. Zmiany w rozumieniu podstawowych kategorii w badaniach nad literaturą na przełomie XX i XXI wieku: Podmiot, dyskurs, wiedza-władza, tekst. |
Literatura: |
Lektura obowiązkowa i zalecana - Arystoteles, Poetyka, oprac. H. Podbielski, Wrocław 1983. - Barthes R., Śmierć autora, "Teksty Drugie" 1999, nr 1-2 - J. Baudrillard, Symulakry i science-fiction lub Precesja symulakrów, [w:] tegoż, Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2005 [zalecane] - B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Warszawa 1985 [wybrany rozdział, zalecane] - Gadamer H.G., Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, przeł. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 1993 [wskazany fragment] - Gadamer H.G., Tekst i interpretacja, [w:] tegoż, Język i rozumienie,red. P. Dehnel i B. Sierocka, Warszawa 2003 [zalecane]. - M. Głowiński, Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego [w:] tegoż, Style odbioru, Kraków 1977 [lub w:] tegoż, Prace wybrane, t. III: Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Kraków 1998 -R. Ingarden, Przedmiot i zadania wiedzy i literaturze, , [w:] tegoż, Studia z estetyki, T I, - R. Ingarden, Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej, [w:] tegoż, Szkice z filozofii literatury, Łódź 1947 [lub w:] Problemy teorii literatury, Wrocław 1987 lub: - R. Ingarden, Formy poznawania dzieła literackiego, "Pamiętnik Literacki" 33/1/4, 163-192 - Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. K. Pomorska, w tegoż: W poszukiwaniu istoty języka, t. 2, pod red. M.R. Mayenowej, Warszawa 1989 [obowiązkowe] Markiewicz H., Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1996, rozdz. II: Wyznaczniki literatury [obowiązkowe] - Mayenowa M.R., Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław 1979, rozdz. II: Język poezji, język poetycki - dzieje problemu. - Z. Mitosek, Mimesis. Zjawisko i problem, Warszawa 1997 [rozdział Mimesis, s. 15-31] lub: Z. Mitosek, Mimesis. Między udawaniem a referencją, „Przestrzenie Teorii" nr 1, Poznań 2002 - Nycz R., Dekonstrukcjonizm w teorii literatury [w:] tegoż, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993 - Platon, Ion - Platon, Państwo, ks. X - Ricoeur P., Symbol daje do myślenia [w:] tegoż, Egzystencja i hermeneutyka, Warszawa 1975 [zalecane] - Rorty R., Dekonstrukcja, "Teksty Drugie" 1997, nr 3 (45) [zalecane] - J.- P. Sartre, Czym jest literatura?, [w:] tegoż, Czym jest literatura. Wybór szkiców krytycznoliterackich, wyb. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1968 [zalecane] - Stefania Skwarczyńska, Miejsce teorii literatury wśród innych dyscyplin literaturoznawczych [w:] tejże, W orbicie literatury, teatru, kultury naukowej, Warszawa 1985 lub [w:] Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane Stefanowi Żółkiewskiemu, red. A. Brodzka. M. Hopfinger, J. Lalewicz, Wrocław 1986 [zalecane] - J. Sławiński, Funkcje krytyki literackiej [w:] tegoż, Dzieło, język, tradycja, Warszawa 1974 [lub] tegoż, Prace wybrane, red. W. Bolecki, t. II: Dzieło - język - tradycja, Kraków 1998 [zalecane] - J. Sławiński, Wokół teorii języka poetyckiego [w:] Problemy teorii literatury, s. 1, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1987 [lub w:] tegoż, Prace wybrane, t. II: Dzieło, język, tradycja, Kraków 1998 - Vodicka F., Historia literatury. Jej problemy i zadania, "Pamiętnik Literacki" 1974, z. 3 [lub w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów "Pamiętnika Literackiego", red. M. Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1977 [lub w:] Teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. S. Skwarczyńska, t. II, cz. 3, Kraków 1974 [zalecane] Teksty pomocnicze: - Bartoszyński K, Psychologizm i antypsychologizm w badaniach literackich [w:] tegoż, Powieść w świecie literackości, Warszawa 1991 - Janion M., Spór o genezę, [w:] tejże, Humanistyka: poznanie i terapia, Warszawa 1982 - Kuźma E., Autor-dzieło-czytelnik we współczesnej refleksji teoretycznoliterackiej, w: Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów, red. T. Michałowska, Warszawa 1996. - Nycz R., Literaturologia. Spojrzenie wstecz na dzieje nowoczesnej myśli teoretycznoliterackiej w Polsce, w tegoż: Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997. - Rosner K., Hermeneutyczny model obcowania z tekstem literackim [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, s. 4, Wrocław 1998 - Saganiak M., Strukturalizm. Pytania otwarte, Warszawa 2016 Słowniki i podręczniki: Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław 2000; Antoine Compagnion, Demon teorii. Literatura a zdrowy rozsądek, Gdańsk 2010. Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Zarys teorii literatury, wyd. III i nast., Warszawa 1972, 1975, 1986, 1991; Wstęp: Nauka o literaturze i jej działy Rozdział I: Literatura wobec życia społecznego Rozdział II: Główne elementy struktury dzieła literackiego Ryszard Handke, O czytaniu. Krótki zarys wiedzy i dziele literackim i jego lekturze, Warszawa 1984; Maria Renata Mayenowa, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, wyd. 2 uzup.: Wrocław 1979 René Wellek, Austin Warren, Teoria literatury, Warszawa 1976 [lub inne wydania]; Rozdział I: Literatura i nauka o literaturze Rozdział II: Istota literatury Rozdział III: Funkcja literatury Rozdział IV: Teoria, krytyka i historia w nauce o literaturze Rozdział V: Powszechna, narodowa i porównawcza historia literatury Rozdział VI: Porządkowanie i ustalanie materiału Rozdział VII: Literatura i biografia Rozdział VIII: Literatura i psychologia Rozdział IX: Literatura i społeczeństwo Ujęcie metodologii literackich w rozwoju historycznym: Stefania Skwarczyńska, Kierunki w badaniach literackich. Od romantyzmu do połowy XX wieku, Warszawa 1984; Zofia Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 1998 Anna Burzyńska, Jan Paweł Markowski, Teorie literatury XX wieku, Podręcznik. Antologia, Kraków 2006 |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
FP2_W03 FP2_W07 FP2_W16 FP2_U05 FP2_K01 |
Metody i kryteria oceniania: |
Kryterium oceny: Obecność na wykładach. Znajomość lektur obowiązkowych. Znajomość materiału przedstawianego na wykładach. Umiejętność charakterystyki nauki o literaturze na tle nauk doświadczalnych. Znajomość podziału nauk o literaturze i specyfiki każdej z nich. Znajomość najistotniejszych problemów historii i teorii literatury. Umiejętność posługiwania się podstawową terminologią z zakresu nauki o literaturze. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.