Tradycja kluczowa w kulturze europejskiej: Biblia

podstawowy

KU1_W08, KU1_W10, KU1_W12;

KU1_U08, KU1_U09, KU1_U10;

KU1_K01, KU1_K08

Poziom przedmiotu: Podstawowy.

Cel przedmiotu:

1. Zapoznanie z fenomenem Biblii jako dzieła kultury ze szczególnym uwzględnieniem podłoża jej kształtowania, historyczno-literackich aspektów i oddziaływania na kulturę.

2. Zdobycie umiejętności rozpoznawania i opisywania podstawowych motywów, postaci, epizodów i idei biblijnych występujących w kulturze i odróżniania ich od pozostałych recepcji religijnych w kulturze.

Wymagania wstępne:

Ogólna wiedza na temat Biblii na poziomie szkoły średniej

I. Biblia jako literatura

Definicja Biblii. Języki Biblii i ich obszar kulturowy.

Powstawanie i przekazywanie tekstu Biblii - od autografów do przekładów. Kanony biblijne jako finalny efekt literacko-religijnego procesu. Najważniejsze edycje biblijne. Najważniejsze starożytne i polskie przekłady Biblii.

Apokryfy biblijne.

II. Biblia jako dzieło starożytnych kultur

Środowiska tworzenia Biblii. Wpływ kontekstu społecznego oraz geograficzno-historycznego na ostateczny wyraz Biblii. Topografia terenów biblijnych (geografia a historia; klimat i położenie geograficzno-polityczne a zachowania społeczne). Kontekst kulturowy tekstu biblijnego – kultury bliskowschodnie i kultura śródziemnomorska.

Historiografia biblijna - oddziaływanie wydarzeń i przemian kulturowych na tekst Biblii. Historia narodowa, czy święta?

Podstawowe biblijne instytucje społeczne, religijne i polityczno-religijne. Rola prawa; konstytuujące tożsamość święta. Charakterystyka biblijnych instytucji władzy (król i państwo, Sanhedryn) oraz religii (kult ofiarniczy, Świątynia, Synagoga). Instytucja biblijnych proroków i mędrców. Jedna czy cztery Ewangelie? - kontekst kulturowy pierwotnych adresatów Ewangelii - podłoże podobieństw i różnic w Ewangeliach.

III. Biblia w kulturze

Analiza wybranych przykładów recepcji motywów i postaci biblijnych w kulturze.

1. Lektura obowiązkowa

Lektura tekstu źródłowego w dowolnym przekładzie na język polski z krytycznych wydań Biblii i zawierającym także księgi deuterokanoniczne.

Obowiązujący materiał z tekstu źródłowego to: Księga Rodzaju, Księga Wyjścia 1 - 20 i 32 - 34; Księga Liczb 20 - 24; Księga Jozuego 1 - 6, Księga Sędziów 10 - 16; 1 Księga Samuela; 2 Księga Samuela; 1 Księga Królewska 1 - 13 i 17 - 20; 2 Księga Królewska 1 - 8; 2 Machabejska; Księga Rut; Księga Tobiasza, Księga Judyty, Księga Estery; Księga Izajasza, Księga Jeremiasza, Księga Ezechiela, Księga Daniela, Księga Jonasza; Księga Hioba, Księga Pieśni nad Pieśniami; Ewangelia wg Łukasza, Ewangelia wg Jana, Dzieje Apostolskie, Apokalipsa Jana.

2. Lektura wskazana, poszerzająca poruszane zagadnienia: 1) Quesnel M., Gruson Ph., red., Mickiewicz F., red. n. pol. wyd., Biblia i jej kultura. t. 1. Stary Testament, t. 2. Jezus i Nowy Testament, tłum. J. Domańska-Gruszka, A. Loba, P. Tomczak, Ząbki 2008; 2) Starowieyski M., Tradycje biblijne. Biblia w kulturze europejskiej, Wstęp, G. Ravasi, Kraków 2011. 3) R. de Vaux, Instytucje Starego Testamentu, tłum., T. Brzegowy, Pallotinum 2004; 4) J. Warzecha, Historia dawnego Izraela, Warszawa 2005.

3. Lektura dodatkowa zostanie przekazana na zajęciach.

Opis efektów kształcenia

1) W zakresie zdobytej wiedzy student:

a) rozumie miejsce Biblii w kulturze i wyjaśnia sposoby oddziaływania Biblii na kulturę; rozumie powiązania badań z zakresu biblistyki i badań kulturoznawczych;

b) podaje podstawowe informacje na temat literackich i historyczno-kulturowych kontekstów powstawania Biblii oraz historii jej interpretacji i recepcji w kulturze;

c) zna i rozumie zakorzenienie Biblii w tradycji judaizmu i chrześcijaństwa oraz ich wpływ na kulturę europejską.

2) W zakresie nabytych umiejętności student:

a) rozpoznaje pochodzenie i sens podstawowych wątków i motywów biblijnych oraz odróżnia je od motywów innych tradycji kultury europejskiej;

b) wyszukuje, ocenia i selekcjonuje informacje dotyczące funkcjonowania Biblii w kulturze europejskiej; potrafi określić kulturowo polisemiotyczną naturę wątków i motywów biblijnych oraz przeanalizować je w perspektywie komparatystycznej.

b) analizuje w elementarnym zakresie tekst biblijny w przekładzie polskim oraz teksty kultury, które wykazują różnorodne związki z Biblią, dokonuje oceny tych związków i merytorycznie argumentuje swoje wnioski.

3) W zakresie nabywania kompetencji społecznych, aktywnie uczestnicząc w zajęciach, student:

a) pogłębia świadomość swojej wiedzy oraz rozumie nieustanną potrzebę osobistego rozwoju;

b) zdobywa świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa Biblii i jej kultury w kulturze Europy, jako ważnego wyznacznika tożsamości kulturowej europejczyka.

Godzinowy nakład pracy studenta

udział w zajęciach - 30 godzin

przygotowanie do prezentacji - 15 godzin

przygotowanie do kolokwium - 15

Metody pracy:

metody podające: podstawowy wykład informacyjny

metody poszukujące: giełda pomysłów i metoda referatu

metody eksponujące: prezentacja

Efekty kształcenia w obszarze wiedzy (KU1_W08, KU1_W10, KU1_W12) są osiągane metodami podającymi i poszukującymi, a weryfikowane są na ustnym kolokwium końcowym.

Efekty kształcenia w obszarze nabytych umiejętności (KU1_U08, KU1_U09, KU1_U10;) są osiągane metodami poszukującymi i weryfikowane są podczas zajęć przez ocenę prezentacji osiągnięć pracy w małych zespołach nad wyznaczonym przez prowadzącego zadaniem i dyskusję z całą grupą.

Efekty kształcenia z obszaru kompetencji społecznych (KU1_K01, KU1_K08) są osiągane przez metody poszukujące: burza mózgów, giełda pomysłów, dyskusja oraz metodę eksponującą - prezentację i weryfikowane są podczas zajęć przez ocenę pracy zespołowej w przygotowaniu i przedstawieniu prezentacji na zadany temat.

nie dotyczy