Poetyka literacka-poetyka intersemiotyczna

nauki o kulturze i religii

podstawowy

wpisz symbol/syKU1_ W05

KU1_U04

KU1_U05

KU1_K01mbole efektów kształcenia

Wymagania wstępne:

Wiedza ogólna z dziedziny poetyki i literatury, uczestnictwo w kulturze współczesnej (wysokiej i popularnej).

Poziom przedmiotu: podstawowy

Celem przedmiotu jest wprowadzenie terminologii zakresu poetyki literackiej i poetyki intersemiotycznej, co umożliwić ma świadomą analizę i interpretację tekstów mono- i polisemitycznych. Zadaniem przedmiotu jest również prezentacja narzędzi za pomocą których uczestnicy będą mogli przeprowadzać analizę różnego typu relacji intersemiotycznych i przekładów intermedialnych. Celem zajęć jest również zdobycie umiejętności związanych z recepcją literackiego, filmowego i teatralnego świata przedstawionego, analizą plakatu reklamowego i innych przedstawień ikonograficznych w relacjach intersemiotycznych.

1. Charakterystyka narracji literackiej. Typowe formy powieści. Specyfika narracji w pierwszej osobie. Informacja stematyzowana i implikowana a kwestia wiarygodności narratora literackiego

2. Strukturalna wspólnota dzieła literackiego i malarskiego

3. i 4. Groteska i kultura karnawału

5. Inne kategorie estetyczne: m.in. ironia i jej postacie.

6. Poetyka dzieła otwartego

7. Elementy poetyki reklamy

8. Zajęcia zaliczeniowe

Zadaniem przedmiotu jest wprowadzenie zagadnień dotyczących organizacji tekstów mono- i polisemiotycznych. Szczególną uwagę zwraca się na relacje intersemiotyczne i intermedialne w tekstach kultury (film, spektakl, przekaz reklamowy). Część zajęć zostanie poświęcona na interpretację tropów i analizę różnic i pobratymstw strukturalnych pomiędzy mediami (m.in. na poziomie narracji i kreowania wewnętrznych ram dzieła sztuki). Ponadto, celem zajęć jest również prześledzenie intertekstów obecnych w różnego rodzaju tekstach kultury.

Franz Stanzel „Typowe formy powieści”, [w:] „Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym. Antologia”, oprac. R. Handke, Kraków 1980, s. 237-287.

Borys Uspienski „Strukturalna wspólnota różnych sztuk. Ogólne zasady organizacji dzieła malarskiego i literackiego”, [w tegoż:] „Poetyka kompozycji. Struktura tekstu artystycznego i typologia form kompozycji”, przeł. P. Fast, Katowice 1997.

Michaił Bachtin Wstęp, w tegoż: „Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu” [1965], przeł. A. i A. Goreniowie, oprac. S. Balbus, Kraków 1975, s. 57-126.

Wolfgang Kayser „Próba określenia istoty groteskowości” [1957], przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki” 1979, z. 4, s. 271-280.

Joanna Tereszczuk „Świat karnawału – karnawał świata. Wizja rzeczywistości skarnawalizowanej w filmie Milosa Formana Amadeusz”, „Kwartalnik Filmowy” 2004/ 45, S. 146-162 .

„Teoria karnawalizacji. Konteksty i interpretacje”, red. A. Stoff, A. Skubaczewska-Pniewska, Toruń 2000.

B. Allemann „O ironii jako o kategorii literackiej”, przeł. A. Dramińska-Joczowa, [w:] „Ironia, Archiwum przekładów Pamiętnika Literackiego” pod red. M. Głowińskiego, Gdańsk 2002, s. 17-41;

W. Szturc „Król Edyp Sofoklesa – ironia tragiczna jako zasada budowy akcji tragedii”, [w tegoż:] „Osiem szkiców o ironii”, 1994, s. 9-18; tenże, „Ironia romantyczna. Pojęcie, granice i poetyka”, Warszawa 1992.

U. Eco „Poetyka dzieła otwartego”, [w tegoż:] „Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych”, Warszawa 1973, s. 23-56. Lektura uzupełniająca: P. Pavis „Forma otwarta”, [w tegoż:] „Słownik terminów teatralnych”, przeł. i oprac. S. Świontek, Wrocław 1998, s. 151-153

B. Pawłowska-Jądrzyk, „Sacrum i skandal. O nawiązaniach do religii w przekazie reklamowym”, [w:] „Religijność w dobie popkultury”, red. T. Chachulski, J. Snopek, M. Ślusarska, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2014, s. 230-243

1. Wiedza: Student opanowuje i sprawne posługuje się podstawową terminologią z zakresu poetyki w stopniu umożliwiającym analizę tekstów literackich i polisemiotycznych.

2. Umiejętności: Student posiada umiejętność opisu podstawowych zasad organizacji świata przedstawionego w utworze literackim, filmie, plakacie reklamowym, ikonografii itd. oraz charakteryzowania najbardziej znamiennych dla różnych sztuk sposobów kreowania znaczeń.

Posiada umiejętność określenia specyfiki tekstu mono- i polisemiotycznego i potrafi określić sposoby realizacji przekładu intersemotycznego.

3. Kompetencje: Student jest kompetentnym krytykiem tekstów artystycznych, potrafi podeprzeć swoje sądy merytoryczną wiedzą z zakresu poetyki teoretycznej.

Opis ECTS - 3 pkt.

udział w ćwiczeniach - 15 godz.

przygotowanie do ćwiczeń - 7 godz.

konsultacje - 7 godz.

suma godzin: 30 godz.

Warunkiem zaliczenia roku jest nieprzekroczenie dopuszczalnej liczby nieobecności na ćwiczeniach (2) oraz uzyskanie oceny pozytywnej z kolokwium. Osoby nieobecne na sprawdzianach pisemnych oraz te, którym się na nich nie powiodło, zobowiązane są do pisemnego zaliczenia danego. Ocena zaliczeniowa uwzględnia: aktywność studenta na zajęciach.

- na ocenę 3 (dst.): zna tylko podstawową terminologię z zakresu poetyki i używa jej, lecz w niewystarczającym wymiarze; posiada skromną wiedzę w zakresie historii sztuki i nauk o sztuce, względnie orientuje się w kanonie dzieł literatury i malarstwa; w niewielkim stopniu potrafi określać specyfikę tekstów mono- i polisemiotycznych oraz próbuje analizować je w perspektywie komparatystycznej.

- na ocenę 4 (db.): zna podstawową terminologię z zakresu poetyki i świadomie używa wielu pojęć w odniesieniu do tekstów o charakterze polisemiotycznym; posiada wiedzę w zakresie historii sztuki i nauk o sztuce, potrafi trafnie przywołać przykłady; potrafi określać specyfikę tekstów mono- i polisemiotycznych oraz potrafi analizować je w perspektywie komparatystycznej; potrafi w perspektywie synchronicznej i diachronicznej dokonywać krytycznej analizy oraz interpretacji różnych wytworów kultury, diagnozuje siłę ich oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesach historyczno-kulturowych; uczestniczy aktywnie we współczesnym życiu kulturalnym, dokonuje wyborów z różnych form kultury.

- na ocenę 5 (bdb.): bardzo dobrze orientuje się w terminologii poetologicznej, bezbłędnie korzysta z jej zasobów; posiada bardzo dobrą orientację w zakresie historii sztuki i nauk o sztuce, trafnie przywołuje przykłady, podejmuje ich analizę, potrafi wartościować; bardzo dobrze orientuje się w specyfice tekstów mono- i polisemiotycznych, w pełni świadomie, z wykorzystaniem zdobytej wiedzy analizuje je i podejmuje ich interpretację; w pełni świadomie, korzystając z wiedzy o intersemiotycznym wymiarze kultury dokonuje jej krytycznej analizy oraz interpretacji. Rozróżnia perspektywę synchroniczną i diachroniczną; trafnie ocenia siłę oddziaływania społecznego i miejsce w procesie historyczno-kulturowym danego artefaktu; aktywnie,świadomie i w sposób ukierunkowany uczestniczy we współczesnym życiu kulturalnym, jest doskonale zorientowany w różnorodności form kultury, jest nimi stale zainteresowany.