Ustrój Kościoła powszechnego

średnio-zaawansowany

Wiedza: K_W06

Umiejętności: K_U04;U06

Kompetencje społeczne: K_K05

Poziom przedmiotu:Zaawansowany.

Cele przedmiotu:Zapoznanie słuchaczy i przedstawienie im poszczególnych instytucji centralnych Kościoła z podmiotami najwyższej władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Wskazanie podobieństw i różnic ustroju Kościoła i państwa. Przybliżenie składu osobowego, zadań i kompetencji poszczególnych instytucji Kościoła powszechnego

Ukazanie struktury wewnętrznej Kościoła, czyli jego ustroju hierarchicznego w płaszczyźnie Kościoła powszechnego, w jego instytucjach centralnych. Kościół jest społecznością bosko-ludzką, który istnieje i funkcjonuje w wymiarze łaski (sfera niewidzialna) i wymiarze instytucjonalnym (sfera widzialna). Ta ostatnia jest poznawalna dla prawa kościelnego. Przybliżenie natury Kościoła i jego istoty.

Wymagania wstępne: Znajomość teologii ogólnej, zwłaszcza eklezjologii, historii Kościoła, podstawowych instytucji społecznych i państwowych

Treści merytoryczne:Praca z tekstem, analiza Kodeksu Prawa Kanonicznego i innych dokumentów, pogłębianie wybranych zagadnień z uwzględnieniem aspektu historycznego

1

Zagadnienia wprowadzające: pojęcie Kościoła, ustrój Kościoła, ustrój państwa

2

Pojęcie władzy w Kościele

3

Biskup Rzymski jako podmiot władzy najwyższej. Państwo Watykańskie

4

Kolegium Biskupów – kolegialny podmiot władzy najwyższej

5

Synod Biskupów organem doradczym Biskupa Rzymskiego

6

Kolegium kardynalskie i jego zadania

7

Początki i historia Kurii Rzymskiej

8

Aktualna struktura Kurii Rzymskiej – Sekretariat Stanu, Kongregacje

9

Trybunały Stolicy Apostolskiej

10

Pozostałe dykasterie Kurii Rzymskiej

11

Legaci papiescy

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

1. Kodeks Prawa Kanonicznego, 25.01.1983, Poznań 1984.

2. Jan Paweł II, Konstytucja apostolska Universi Dominici gregis, AAS 88(1996)305-343.

3. Jan Paweł II, Konstytucja apostolska Pastor bonus, AAS 80(1988)841-912.

4. T. Pawluk, Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. II, Olsztyn 1986.

5. E. Sztafrowski, Podręcznik prawa kanonicznego, t. II, Warszawa 1985.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1. M. Żurowski, Problem władzy i powierzania urzędów w Kościele katolickim, Kraków 1985.

2. M. Żurowski, Współuczestnictwo kościelne. „Ius ad communionem”, Kraków 1985.

3. E. Sztafrowski, Kolegialne działanie biskupów na tle Vaticanum II, Warszawa 1975.

4. E. Sztafrowski, Kuria Rzymska, Warszawa 1981.

5. J. Wroceński, Pozycja prawna kardynałów po II Soborze Watykańskim, w: Czynić sprawiedliwość w miłości. Księga pamiątkowa od UKSW dla Jego Eminencji Józefa Kardynała Glempa w XX rocznicę posługi prymasowskiej, Warszawa 2001, s. 111-131.

W zakresie wiedzy:

EK 1: student zna podstawowe pojęcia i terminologię z zakresu ustroju Kościoła powszechnego

EK 2: student ma uporządkowaną znajomość podstawowych zagadnień z ustroju Kościoła powszechnego

EK 3: student posiada wiedzę na temat materialnego prawa konstytucyjnego Kościoła i systemu sprawowania władzy oraz funkcjonowania poszczególnych podmiotów prawa

W zakresie umiejętności:

EK 4: student samodzielnie potrafi analizować normy kodeksu i dokumenty z ustroju Kościoła powszechnego

EK 5: student potrafi formułować, zarówno w mowie jak i na piśmie, zagadnienia prawne z ustroju Kościoła powszechnego; potrafi także odróżniać ustrój kościelny od państwowego

EK 6: student potrafi znaleźć źródła informacji i poprawnie wykorzystać funkcjonowanie instytucji istniejących w Kościele zarówno z prawa Bożego, jak i ludzkiego

W zakresie kompetencji:

EK 7: student potrafi zorganizować indywidualną pracę w celu przyswojenia treści z zakresu ustroju Kościoła powszechnego

EK 8: student aktywnie angażuje się w prowadzone zajęcia, w dyskusję, stawia konstruktywne uwagi krytyczne, jest zdolny stosować wiedzę w kategoriach odpowiedzialności

ECTS [1 ECTS = 30(25) godz.]

Udział w wykładach: 45 godz.

Udział w ćwiczeniach: 30 godz.

Przygotowanie do ćwiczeń: 30 godz.

Przygotowanie referatu: 15 godz.

Przygotowanie do testu i egzaminu: 35 godz.

Konsultacje: 10 godz.

Suma godz.: 165 [165/30(25)=5

Liczba ECTS: 5

Ocena EK 1-8.

ocena 2 (ndst):

- student nie zna podstawowej terminologii z zakresu ustroju Kościoła powszechnego; nie zna podstawowych zagadnień dotyczących podstaw ustroju jakiejkolwiek społeczności; nie ma wiedzy na temat najważniejszych problemów teoretyczno-praktycznych w zakresie ustrojowymi.

- student nie potrafi dokonać wykładni przepisów dotyczących podstaw ustrojowych; nie umie sformułować w mowie i na piśmie zagadnień z zakresu ustroju Kościoła w ogólności i nie potrafi tego przedstawić w świetle przepisów; nie umie znaleźć i właściwie wykorzystać fontes cognoscendi i literatury z tego zakresu.

- student nie potrafi zaplanować i zorganizować indywidualnej pracy mającej na celu przyswojenie sobie treści teoretycznych i praktycznych z zakresu ustroju Kościoła; zupełnie nie angażuje się w przebieg prowadzonych zajęć, nie uczestnicząc w dyskusjach, nie formułując swojego stanowiska, nie wyrażając konstruktywnych uwag krytycznych.

ocena 3 (dst):

- student zna w ograniczonym stopniu podstawową terminologię z zakresu ustroju Kościoła; ma słabo uporządkowaną znajomość podstawowych zagadnień w tej materii; posiada znacznie ograniczoną wiedzę na temat najważniejszych problemów teoretyczno-praktycznych dotyczących ustroju Kościoła.

- student potrafi w ograniczonym stopniu dokonać wykładni przepisów dotyczących podstaw ustrojowych; potrafi częściowo sformułować w mowie i na piśmie zagadnienia z tego zakresu i potrafi częściowo to przedstawić w świetle przepisów dotyczących ustroju Kościoła powszechnego; z błędami znajduje i wykorzystuje fontes cognoscendi i literaturę przedmiotu.

- student potrafi w ograniczonym stopniu zaplanować i zorganizować indywidualną pracę mającą na celu przyswojenie sobie treści teoretycznych i praktycznych z zakresu ustroju Kościoła; sporadycznie angażuje się w przebieg prowadzonych zajęć, uczestnicząc w dyskusjach, formułując swoje stanowisko, wyrażając konstruktywne uwagi krytyczne.

ocena 4 (db):

- student zna w pełni podstawową terminologię z zakresu ustroju Kościoła powszechnego; ma średnio uporządkowaną znajomość podstawowych zagadnień dotyczących podstaw ustrojowych; posiada częściową wiedzę na temat najważniejszych problemów teoretyczno-praktycznych dotyczących ustroju Kościoła.

- student potrafi właściwie dokonać wykładni przepisów dotyczących podstaw ustroju Kościoła i przedstawić jej wyników; potrafi zadowalająco sformułować w mowie i na piśmie zagadnienia z tego zakresu i potrafi dobrze to przedstawić w świetle przepisów dotyczących ustroju Kościoła; w większości przypadków prawidłowo znajduje i dobrze wykorzystuje fontes cognoscendi i literaturę z tego zakresu.

- student potrafi właściwie zaplanować i zorganizować indywidualną pracę mającą na celu przyswojenie sobie treści teoretycznych i praktycznych z zakresu ustroju Kościoła powszechnego; często angażuje się w przebieg prowadzonych zajęć, uczestnicząc w dyskusjach, formułując swoje stanowisko, wyrażając konstruktywne uwagi krytyczne.

ocena 5 (bdb):

- student zna w pełni podstawową terminologię z zakresu ustroju Kościoła powszechnego; ma dobrze uporządkowaną znajomość podstawowych zagadnień dotyczących podstaw ustrojowych; posiada częściową wiedzę na temat najważniejszych problemów teoretyczno-praktycznych z tego zakresu.

- student całkowicie poprawnie potrafi dokonać wykładni przepisów dotyczących podstaw ustrojowych; potrafi bezbłędnie sformułować w mowie i na piśmie zagadnienia z zakresu ustroju Kościoła powszechnego i potrafi bardzo dobrze to przedstawić w świetle przepisów dotyczących tej materii; bezbłędnie znajduje i wykorzystuje fontes cognoscendi i literaturę z tego zakresu.

- student potrafi prawidłowo i kompleksowo zaplanować i zorganizować indywidualną pracę mającą na celu przyswojenie sobie treści teoretycznych i praktycznych z zakresu ustroju Kościoła powszechnegoi; bardzo często angażuje się w przebieg prowadzonych zajęć, uczestnicząc w dyskusjach, formułując swoje stanowisko, wyrażając konstruktywne uwagi krytyczne.

Na ocenę końcową składają się:

1. obecność na zajęciach

2. zaangażowanie podczas wykładów (dyskusje,formułowanie swojego stanowiska, konstruktywne uwagi)

2. ocena z egzaminu pisemnego.