Pupil with special educational needs in the education system

Celem wykładów jest zapoznanie z problematyką uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, uczniów z deficytami z zakresu rozwoju fizycznego, poznawczego, emocjonalnego, społecznego, moralnego, a także uczniów wybitnie zdolnych. Jako tło do tego opisu konieczne będzie także uwzględnienie podstawowych pojęć i koncepcji z zakresu psychologii rozwojowej, psychologii nauczania i wychowania oraz psychopatologii dzieci i młodzieży. Uwzględniona zostanie nie tylko perspektywa ucznia, ale także nauczyciela pracującego z wymagającymi uczniami. Efektem kształcenia ma być zarówno znajomość podstawowych prawidłowości i nieprawidłowości rozwoju psychologicznego w okresie dzieciństwa i dorastania, charakterystyki uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, jak i sposobów pracy w ramach systemu oświaty.

1. Wprowadzenie w tematykę

2. Prawidłowy rozwój w okresie dzieciństwa

3. Prawidłowy rozwój w okresie dorastania

4. Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji – specyfika zaburzeń okresu dzieciństwa i dorastania

5. Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji – teoretyczne modele zaburzeń wieku dziecięcego i młodzieńczego

6. Uczniowie z niepełnosprawnością – charakterystyka i metody pracy

7. Uczniowie z całościowymi zaburzeniami rozwoju oraz zespołem nadpobudliwości psychoruchowej – charakterystyka i metody pracy

8. Uczniowie z poważnymi zaburzeniami w komunikowaniu się i uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się - charakterystyka i metody pracy

9. Uczniowie z zaburzeniami przywiązania - charakterystyka i metody pracy

10. Uczniowie niedostosowani społecznie, zagrożeni niedostosowaniem społecznym, uczniowie z zaburzeniami zachowania - charakterystyka i metody pracy

11. Uczniowie z chorobami przewlekłymi, uczniowie w sytuacjach traumatycznych, z problemami lękowymi i depresyjnymi - charakterystyka i metody pracy

12. Uczniowie wybitnie zdolni – charakterystyka i metody pracy

13. Ogólne wskazania do pracy z uczniem z SPE – perspektywa ucznia

14. Ogólne wskazania do pracy z uczniem z SPE – perspektywa nauczyciela

15. Podsumowanie i zebranie wiadomości

Literatura podstawowa:

1. Guzy, A., Krzyżyk, D. (red.) (2012). Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Tom I. Kielce: Wydawnictwo Pedagogiczne.

2. Guzy, A., Niesporek-Szamburska, B. (red.) (2013). Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Tom I. Kielce: Wydawnictwo Pedagogiczne.

3. Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (2021). Psychologia rozwoju człowieka. Tom 2.Charakterystyka okresów życia człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

4. Kendal, C. P. (2018). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

5. Tanajewska, A., Naprawa, R., Stawska, J., (2014). Praca z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Poradnik dla nauczyciela. Warszawa: Difin.

Literatura uzupełniająca:

1. Baker, J. (2016). Ilustrowany podręcznik umiejętności społecznych. Trening komunikacji, zabawy i emocji dla dzieci z autyzmem. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.

2. Bloomquist, L. M., Trening umiejętności dla dzieci z zachowaniami problemowymi. Kraków: Wydawnictwo UJ.

3. Brzezińska A. (2019). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

4. Dawson, P., Guare, R. (2012). Zdolne, ale rozkojarzone. Wspieranie rozwoju dziecka za pomocą treningu umiejętności wykonawczych. Kraków: Wydawnictwo UJ.

5. Dix, P. (2013). Jak modelować zachowania uczniów i zarządzać klasą. Warszawa; Wydawnictwo Naukowe PWN.

6. Kozak, S. (2007). Patologie wśród dzieci i młodzieży. Leczenie i profilaktyka. Warszawa: Difin.

7. Kowalik, S. (red.) (2011). Psychologia ucznia i nauczyciela. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

8. Naar-King, S., Suarez M. (2012). Wywiad motywujący z młodzieżą i młodymi dorosłymi. Kraków: Wydawnictwo UJ.

9. Reddy, L. A. (2014). Rozwijanie umiejętności społecznych dziecka. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

10. Słupek, K. (2018). Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna, dostosowanie wymagań. Warszawa: Harmonia.

11. Taylor C. (2020). Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży. Poradnik dla terapeutów, opiekunów i pedagogów. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

ECTS [1 ECTS = 30(25) godz.]:

udział w wykładzie: 30 godz.

przygotowanie do zajęć: 15 godz.

przygotowanie do egzaminu: 15 godz.

suma godzin: 60 [60/30(25)=2]

liczba ECTS: 2

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uczestnictwo w wykładach (min. 80 proc.). Przedmiot kończy się egzaminem (w formie pisemnej lub ustnej). Przy wystawianiu oceny końcowej brany będzie pod uwagę także aktywny udział studenta podczas zajęć (w tym przygotowanie do zajęć i prezentacja wybranego materiału).