Iconography of Jewish art: selected issues

nauki o sztuce

podstawowy

HS1_W02

HS1_W06

HS1_U04

HS1_U05

HS1_U06

Wiedza na temat sztuki polskiej i europejskiej od XVII do XX wieku na poziomie podstawowym.

Wykłady dotyczą wybranych zagadnień dotyczących ikonografii sztuki żydowskiej w Polsce i Europie w okresie od XVII do XX wieku. Obejmują dwa bloki tematyczne – ikonografię i ikonologię żydowskiej sztuki religijnej oraz znaczenie wybranych motywów sztuki świeckiej, m.in. Żyda Wiecznego Tułacza, figury Chrystusa, cmentarza żydowskiego czy wizja Ziemi Obiecanej. Zakres tematyczny: geneza i specyfika sztuki żydowskiej, podstawowe źródła ikonograficzne, terminologia, język hebrajski, Świątynia Jerozolimska jako punkt odniesienia dla synagogi, motywy zwierzęce, geometryczne i roślinne dekoracji synagogalnych, ikonografia sztuki świeckiej w kontekście poszukiwań tożsamości narodowej i Holocaustu.

Zajęcia mają na celu zapoznanie uczestników z następującymi tematami:

1. Zajęcia organizacyjne – omówienie sylabusa, kryteriów oceniania, skali ocen, zakresu kolokwium, zapoznanie się z poziomem wiedzy uczestników w zakresie historii sztuki. Krótka historia Żydów i judaizmu.

2. Specyfika sztuki, jej źródła pisane, podstawy ikonografii i terminologii. Przybytek i Świątynia Jerozolimska - biblijny opis, wyposażenie i jego symboliczne znaczenie.

3. Synagoga - terminologia, historia i źródła, architektura, funkcje, wyposażenie, jej odniesienia do Świątyni Jerozolimskiej.

4. Ikonografia dekoracji synagogalnej i jej źródła, najważniejsze motywy – zodiak, motywy zwierzęce, roślinne, świątynne, kolorystyka; krótkie omówienie programu dekoracji synagogi z Gwoźdźca.

5.-6. Haskala i początki świeckiej sztuki żydowskiej. Sztuki wizualne i ich rola w obrazowaniu poszukiwań tożsamości narodowej w kontekście dążeń do asymilacji i ikonografii syjonistycznej – Aleksander Lesser, Maurycy Gottlieb, Maurycy Trębacz, Samuel Hirszenberg, Mojżesz Lilien, Wilhelm Wachtel (motywy: Żyda Wiecznego Tułacza, cmentarza żydowskiego, nowy model Żyda).

7. Figura Chrystusa, Święta rodzina i Pieta - przemiany znaczeń w sztuce żydowskiej w kontekście sztuki europejskiej i Holocaustu.

8. Kolokwium on-line - 21 Stycznia 2025.

Zajęcia – 15 godzin - obejmują wykład ilustrowany prezentacją i materiałem filmowym. Studenci zobowiązani są do przeczytania wskazanego przez prowadzącą tekstu przed zajęciami i do odpowiedzi na 2 pytania zadane w formie testu on-line na początku zajęć - uczestnicy muszą dysponować odpowiednimi narzędziami – smartfon / laptop / tablet. Wszystkie teksty są w zespole MTeams wraz z listą artykułów i datami testów.

LITERATURA PODSTAWOWA

1. Bible (Old Testament) - selected passages (The Book of Exodus,The Book of Kings 1, Psalms among others).

https://www.biblegateway.com/passage/?search=1%20Kings+6&version=NIV

2. Friedman M., The Meaning of the Zodiac in Synagogues in the Land of Israel Turing the Byzantine Period: Ars Judaica, 2005, vol. 1, pp 51 – 66.

3. Huberman I., Living Symbols, Massada 1988

4. Perek Shirah.

5. Piechotka M. and K., Heaven's Gates: Masonry Syngaogues…, Warsaw 2020 - selected passages

6. Gamble A., 'Marc Chagall's White Crucifixion'.

7. Goldman-Ida B., 'Boris Schatz, Abel Pann and the Bezalel School of Arts and Crafts in Jerusalem'.

8. ‘Hirszenberg Brothers: in Search of the Promised Land’, Łódź-Warszawa 2017.

9.Tarnowska M., ‘Myths of the Orient, Zionism and Israel in the painting of Adolf Berman (1876-1943)’, 2015.

10. Artykuły w języku angielskim wskazane przez wykładowcę do przeczytania w celu uzupełnienia wiedzy i przygotowania się do odpowiedzi na pytania. [wszystkie są dodane do MTeams].

LITERATURA DODATKOWA:

1. Insiders and Outsiders: Dilemmas of East European Jewry, de. Cohen R.I., Frankel J., Hoffman S., Oxford-Portland, Oregon, 2010.

2. Jewish artists and Central-Eastern Europe: art centers, identity, heritage from the 19th century to the Second World War: the First Congress of Jewish Art in Poland, ed. by J. Malinowski, R. Piątkowska, T. Sztyma-Knasiecka, Warszawa 2010.

3. Reconstructing Jewish identity in pre-and post-Holocaust literature and culture, L. Aleksandrowicz-Pędich, M. Pakier (eds.), Frankfurt am Main 2012.

4. Styrna N., Artyści żydowscy w Krakowie 1873-1939, katalog wystawy / Jewish artists in Kraków 1873-1939, exhibition catalogue, Kraków 2008.

5. Jewish Life Cycle Customs:

- http://www.jewishvirtuallibrary.org/tradition - “Tradition”

- http://www.jewfaq.org/tocevents.htm - Life Cycle - Birth and the First Month of Life, Bar Mitzvah, Bat Mitzvah, and Confirmation, Marriage, Divorce, Life, Death, and Mourning, Olam Ha-Ba: The Afterlife

- http://www.shiva.com/learning-center/commemorate/jewish-holidays - Shabbat, Rosh Hashana, Yom Kippur, Sukkot, Shemini Atzeret, Simchat Torah, Hanukkah, Purim, Passover, Shavuot, Tish’a B’Av.

1. Uczestnik wykładu ma podstawową wiedzę o znaczeniu historii sztuki żydowskiej wśród nauk humanistycznych i jest świadomy jej specyfiki przedmiotowej i metodologicznej.

2. Student ma uporządkowaną podstawową wiedzę na temat ikonografii sztuki żydowskiej – religijnej XVII – początku XX wieku oraz świeckiej końca XIX do lat 90. XX wieku tworzonej w Polsce i Europie. W szczególności: ikonologia synagogi i jej związki ze Świątynią Jerozolimską, ikonografia dekoracji synagogalnej, w sztukach wizualnych - motyw Żyda Wiecznego Tułacza i jego symbolika, ikonografia figury Chrystusa, symbolika sztuki syjonistycznej.

3. Zna i rozumie podstawowe metody interpretacji obiektów sztuki żydowskiej oraz właściwą dla niej terminologię. Rozumie wpływ uwarunkowań historycznych i kulturowych na sztukę i jej warstwę znaczeniową.

4. Ma świadomość złożoności zagadnień związanych ze sztuką żydowską i potrzeby jej badania.

5. Zna instytucje badające zagadnienia związane ze sztuką żydowską.

6. Potrafi skonstruować logiczną wypowiedź pisemną i ustną w języku angielskim na temat sztuki żydowskiej na poziomie B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego.

Nakład pracy studenta obejmuje 45 [90] godzin [1 godzina x 2 w przypadku zajęć w j. obcym] = 3 ECTS: 15 [30] godzin wykładu monograficznego + 30 [60] godzin: 20 [40] godzin - lektura i analiza literatury podstawowej i wskazanych do przeczytania 5 artykułów; 10[20] godzin przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego.

WYMAGANIA DO UKOŃCZENIA KURSU:

- obecność na zajęciach - max 30 pkt / dopuszczalna jedna nieobecność, kolejne nieobecności "kosztują" minus 4 pkt każda

- odpowiedzi na 5 mini testów zawierających 2 pytania każdy dotyczące zadanego artykułu – max 5 X 2 pkt = 10 pkt

- zaliczenie kolokwium - max 60 punktów, 36 punktów zalicza.

- OCENA SEMESTRALNA - MAX 100 PKT [60 PKT ZALICZA]

- obecność na zajęciach - max 30 pkt

- odpowiedzi na 5 mini testów z tekstu zadanego na wykład – max 10 pkt

- zaliczenie kolokwium - max 60 pkt, minimum 36 pkt

- Skala ocen: 60-75 = 3,0 / 76-79 = 3,5 / 80-90 = 4,0 / 91-94 = 4,5 / 95-100 = 5,0

nie dotyczy