Historia ustroju i prawa w Polsce

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

obowiązkowy

nie dotyczy

Założenia i cele

(ogólne):

Doniosłe znaczenie dziejów ojczystych dla ogólnego wykształcenia prawniczego. Znajomość genezy i ewolucji instytucji ustrojowych i prawnosądowych warunkuje prawidłową analizę i zrozumienie współczesnego prawa.

Założenia i cele

(szczegółowe):

Przedstawienie ewolucji ustroju państwa polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem parlamentaryzmu, konstytucjonalizmu, organizacji administracji publicznej oraz genezy i funkcjonowania samorządu. Funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Omówienie prawa polskiego (materialnego i procesowego) w poszczególnych epokach.

1. Zagadnienia wstępne. Periodyzacja historii ustroju i prawa w Polsce. (2 godz.)

2. Dawne państwo polskie (1795). (11 godz.) Początki polskiej państwowości. Stosunek Polski do cesarstwa i papiestwa. Statut Bolesława Krzywoustego (1138). Rozdrobnienie dzielnicowe. Prawo zwyczajowe. Prawo stanowione. Zakres wpływów praw obcych na stosunki w Polsce. Zasięg prawa niemieckiego. Sądownictwo. Korona Królestwa Polskiego. Organizacja państwa stanowego. Pozycja monarchy. Kształtowanie się reprezentacji stanowej (po 1320 r.). Unia polsko-litewska (1385). Sądownictwo. Średniowieczne prawo sądowe. Unia lubelska (1569). Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pozycja ustrojowa króla. Artykuły henrykowskie (1573). Rządy sejmikowe. Formy samorządu. Wymiar sprawiedliwości i prawo sądowe Rzeczypospolitej szlacheckiej. Reformy ustrojowe w czasach stanisławowskich. Ustawodawstwo Sejmu Wielkiego. Konstytucja z 3.V.1791 r. Władze powstańcze (1794). Ewolucja kształtu terytorialno-administracyjnego państwa. Rozbiory i upadek Polski (1795).

3. Dzieje porozbiorowe (1772/1795 ? 1918). (12 godz.) Formy państwowości na centralnych ziemiach Polski (1807-1915). Utworzenie Księstwa Warszawskiego (1807) i Królestwa Polskiego (1815). Nadanie konstytucji Księstwu Warszawskiemu (1807) i Królestwu Polskiemu (1815, 1832). Ustrój parlamentarny. Administracja centralna i terytorialna. Organizacja władz powstańczych w latach 1830/1831 i 1863/1864. Samorząd gminny w Królestwie Polskim (1864). Likwidacja odrębności ustrojowej Królestwa Polskiego. Organizacja sądownictwa. Zabór austriacki (1809-1914). Utworzenie Wolnego Miasta Krakowa. Nadanie konstytucji (1815, 1818, 1833). Władza ustawodawcza. Administracja (do 1846 r.). Autonomia Galicji po nadaniu Statutu Krajowego (1861). Władze krajowe i rządowe. Samorząd terytorialny. Sądownictwo. Zabór pruski (1807-1914). Utworzenie i odrębności ustrojowe Wielkiego Księstwa Poznańskiego (od 1815). Sejm prowincjonalny. Prowincja Poznańska. Administracja. Samorząd terytorialny. Sądownictwo. Organizacja administracji na ziemiach polskich w czasie I wojny światowej. Zmiany w podziałach terytorialno-administracyjnych na ziemiach polskich pod zaborami.

4. Druga Rzeczpospolita (1918-1939). Polska pod podwójną okupacja wojenną (1939-1945). (10 godz.)

Akty ustrojowe po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Sejm Ustawodawczy. Mała Konstytucja z 1919 r. Uchwalenie ustawy zasadniczej w 1921 r. Nowela sierpniowa z 1926 r. Uchwalenie nowej ustawy zasadniczej w 1935 r. Ustrój parlamentarny. Organizacja administracji centralnej. Administracja terytorialna (administracja rządowa i samorząd terytorialny). Wymiar sprawiedliwości. Prawo i postępowanie karne i cywilne oraz prawo pracy. Organy przedstawicielskie Polskiego Państwa Podziemnego. Administracja ziem polskich podczas okupacji niemieckiej i radzieckiej do 1941 r. Kształt terytorialny Drugiej Rzeczypospolitej i zmiany w czasie II wojny światowej. (1918-1944/1945).

5. Polska Ludowa (1944-1989). (10 godz.) Geneza Polski Ludowej (od 1944). Formy zależności od Związku Radzieckiego. Krajowa Rada Narodowa. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, Rząd Tymczasowy i Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Sejm Ustawodawczy. Mała Konstytucja z 1947 r. Likwidacja samorządu terytorialnego (1950). Konstytucja PRL z 1952 r. i jej nowelizacje. Ustrój polityczny i administracja państwowa. Administracja centralna. Zmiany w organizacji administracji terenowej. Reformy administracji (1972-1975). Wymiar sprawiedliwości. Prawo i postępowanie karne i cywilne. Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. Utworzenie i znaczenie NSZZ ?Solidarność?. Wprowadzenie stanu wojennego w 1981 r. Rola ?okrągłego stołu? (1989). Program reform ustrojowych. Przywrócenie samorządu terytorialnego w gminie (1990). Praktyka konstytucyjna w latach 1952-1989/1990. Ewolucja kształtu terytorialno-administracyjnego państwa w latach 1944-1989/1990.

Podręcznik przewodni: (1. J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2014; 1. M. Kallas, Historia ustroju Polski, Warszawa 2007; 2. D. Makiłła, Historia prawa w Polsce, Warszawa 2008).

Literatura uzupełniająca: (1. M. Kallas, A. Lityński, Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000; 4. A. Lityński, Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2008; 5. T. Maciejewski, Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2008; 6. S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 1: X-XVIII w., Kraków 1997; 7. S. Płaza, Historia prawa w Polsce, cz. 2: Polska pod zaborami, Kraków 1993).

Brak

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

obowiązkowy

nie dotyczy

Założenia i cele

(ogólne):

Doniosłe znaczenie dziejów ojczystych dla ogólnego wykształcenia prawniczego. Znajomość genezy i ewolucji instytucji ustrojowych i prawnosądowych warunkuje prawidłową analizę i zrozumienie współczesnego prawa.

Założenia i cele

(szczegółowe):

Przedstawienie ewolucji ustroju państwa polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem parlamentaryzmu, konstytucjonalizmu, organizacji administracji publicznej oraz genezy i funkcjonowania samorządu. Funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Omówienie prawa polskiego (materialnego i procesowego) w poszczególnych epokach.

1. Zagadnienia wstępne. Periodyzacja historii ustroju i prawa w Polsce. (2 godz.)

2. Dawne państwo polskie (1795). (11 godz.) Początki polskiej państwowości. Stosunek Polski do cesarstwa i papiestwa. Statut Bolesława Krzywoustego (1138). Rozdrobnienie dzielnicowe. Prawo zwyczajowe. Prawo stanowione. Zakres wpływów praw obcych na stosunki w Polsce. Zasięg prawa niemieckiego. Sądownictwo. Korona Królestwa Polskiego. Organizacja państwa stanowego. Pozycja monarchy. Kształtowanie się reprezentacji stanowej (po 1320 r.). Unia polsko-litewska (1385). Sądownictwo. Średniowieczne prawo sądowe. Unia lubelska (1569). Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pozycja ustrojowa króla. Artykuły henrykowskie (1573). Rządy sejmikowe. Formy samorządu. Wymiar sprawiedliwości i prawo sądowe Rzeczypospolitej szlacheckiej. Reformy ustrojowe w czasach stanisławowskich. Ustawodawstwo Sejmu Wielkiego. Konstytucja z 3.V.1791 r. Władze powstańcze (1794). Ewolucja kształtu terytorialno-administracyjnego państwa. Rozbiory i upadek Polski (1795).

3. Dzieje porozbiorowe (1772/1795 ? 1918). (12 godz.) Formy państwowości na centralnych ziemiach Polski (1807-1915). Utworzenie Księstwa Warszawskiego (1807) i Królestwa Polskiego (1815). Nadanie konstytucji Księstwu Warszawskiemu (1807) i Królestwu Polskiemu (1815, 1832). Ustrój parlamentarny. Administracja centralna i terytorialna. Organizacja władz powstańczych w latach 1830/1831 i 1863/1864. Samorząd gminny w Królestwie Polskim (1864). Likwidacja odrębności ustrojowej Królestwa Polskiego. Organizacja sądownictwa. Zabór austriacki (1809-1914). Utworzenie Wolnego Miasta Krakowa. Nadanie konstytucji (1815, 1818, 1833). Władza ustawodawcza. Administracja (do 1846 r.). Autonomia Galicji po nadaniu Statutu Krajowego (1861). Władze krajowe i rządowe. Samorząd terytorialny. Sądownictwo. Zabór pruski (1807-1914). Utworzenie i odrębności ustrojowe Wielkiego Księstwa Poznańskiego (od 1815). Sejm prowincjonalny. Prowincja Poznańska. Administracja. Samorząd terytorialny. Sądownictwo. Organizacja administracji na ziemiach polskich w czasie I wojny światowej. Zmiany w podziałach terytorialno-administracyjnych na ziemiach polskich pod zaborami.

4. Druga Rzeczpospolita (1918-1939). Polska pod podwójną okupacja wojenną (1939-1945). (10 godz.)

Akty ustrojowe po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Sejm Ustawodawczy. Mała Konstytucja z 1919 r. Uchwalenie ustawy zasadniczej w 1921 r. Nowela sierpniowa z 1926 r. Uchwalenie nowej ustawy zasadniczej w 1935 r. Ustrój parlamentarny. Organizacja administracji centralnej. Administracja terytorialna (administracja rządowa i samorząd terytorialny). Wymiar sprawiedliwości. Prawo i postępowanie karne i cywilne oraz prawo pracy. Organy przedstawicielskie Polskiego Państwa Podziemnego. Administracja ziem polskich podczas okupacji niemieckiej i radzieckiej do 1941 r. Kształt terytorialny Drugiej Rzeczypospolitej i zmiany w czasie II wojny światowej. (1918-1944/1945).

5. Polska Ludowa (1944-1989). (10 godz.) Geneza Polski Ludowej (od 1944). Formy zależności od Związku Radzieckiego. Krajowa Rada Narodowa. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, Rząd Tymczasowy i Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Sejm Ustawodawczy. Mała Konstytucja z 1947 r. Likwidacja samorządu terytorialnego (1950). Konstytucja PRL z 1952 r. i jej nowelizacje. Ustrój polityczny i administracja państwowa. Administracja centralna. Zmiany w organizacji administracji terenowej. Reformy administracji (1972-1975). Wymiar sprawiedliwości. Prawo i postępowanie karne i cywilne. Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. Utworzenie i znaczenie NSZZ ?Solidarność?. Wprowadzenie stanu wojennego w 1981 r. Rola ?okrągłego stołu? (1989). Program reform ustrojowych. Przywrócenie samorządu terytorialnego w gminie (1990). Praktyka konstytucyjna w latach 1952-1989/1990. Ewolucja kształtu terytorialno-administracyjnego państwa w latach 1944-1989/1990.

Podręcznik przewodni: (1. J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2014; 1. M. Kallas, Historia ustroju Polski, Warszawa 2007; 2. D. Makiłła, Historia prawa w Polsce, Warszawa 2008).

Literatura uzupełniająca: (1. M. Kallas, A. Lityński, Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000; 4. A. Lityński, Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2008; 5. T. Maciejewski, Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2008; 6. S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 1: X-XVIII w., Kraków 1997; 7. S. Płaza, Historia prawa w Polsce, cz. 2: Polska pod zaborami, Kraków 1993).

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

obowiązkowy

nie dotyczy

Założenia i cele

(ogólne):

Doniosłe znaczenie dziejów ojczystych dla ogólnego wykształcenia prawniczego. Znajomość genezy i ewolucji instytucji ustrojowych i prawnosądowych warunkuje prawidłową analizę i zrozumienie współczesnego prawa.

Założenia i cele

(szczegółowe):

Przedstawienie ewolucji ustroju państwa polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem parlamentaryzmu, konstytucjonalizmu, organizacji administracji publicznej oraz genezy i funkcjonowania samorządu. Funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Omówienie prawa polskiego (materialnego i procesowego) w poszczególnych epokach.

1. Zagadnienia wstępne. Periodyzacja historii ustroju i prawa w Polsce. (2 godz.)

2. Dawne państwo polskie (1795). (11 godz.) Początki polskiej państwowości. Stosunek Polski do cesarstwa i papiestwa. Statut Bolesława Krzywoustego (1138). Rozdrobnienie dzielnicowe. Prawo zwyczajowe. Prawo stanowione. Zakres wpływów praw obcych na stosunki w Polsce. Zasięg prawa niemieckiego. Sądownictwo. Korona Królestwa Polskiego. Organizacja państwa stanowego. Pozycja monarchy. Kształtowanie się reprezentacji stanowej (po 1320 r.). Unia polsko-litewska (1385). Sądownictwo. Średniowieczne prawo sądowe. Unia lubelska (1569). Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pozycja ustrojowa króla. Artykuły henrykowskie (1573). Rządy sejmikowe. Formy samorządu. Wymiar sprawiedliwości i prawo sądowe Rzeczypospolitej szlacheckiej. Reformy ustrojowe w czasach stanisławowskich. Ustawodawstwo Sejmu Wielkiego. Konstytucja z 3.V.1791 r. Władze powstańcze (1794). Ewolucja kształtu terytorialno-administracyjnego państwa. Rozbiory i upadek Polski (1795).

3. Dzieje porozbiorowe (1772/1795 ? 1918). (12 godz.) Formy państwowości na centralnych ziemiach Polski (1807-1915). Utworzenie Księstwa Warszawskiego (1807) i Królestwa Polskiego (1815). Nadanie konstytucji Księstwu Warszawskiemu (1807) i Królestwu Polskiemu (1815, 1832). Ustrój parlamentarny. Administracja centralna i terytorialna. Organizacja władz powstańczych w latach 1830/1831 i 1863/1864. Samorząd gminny w Królestwie Polskim (1864). Likwidacja odrębności ustrojowej Królestwa Polskiego. Organizacja sądownictwa. Zabór austriacki (1809-1914). Utworzenie Wolnego Miasta Krakowa. Nadanie konstytucji (1815, 1818, 1833). Władza ustawodawcza. Administracja (do 1846 r.). Autonomia Galicji po nadaniu Statutu Krajowego (1861). Władze krajowe i rządowe. Samorząd terytorialny. Sądownictwo. Zabór pruski (1807-1914). Utworzenie i odrębności ustrojowe Wielkiego Księstwa Poznańskiego (od 1815). Sejm prowincjonalny. Prowincja Poznańska. Administracja. Samorząd terytorialny. Sądownictwo. Organizacja administracji na ziemiach polskich w czasie I wojny światowej. Zmiany w podziałach terytorialno-administracyjnych na ziemiach polskich pod zaborami.

4. Druga Rzeczpospolita (1918-1939). Polska pod podwójną okupacja wojenną (1939-1945). (10 godz.)

Akty ustrojowe po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Sejm Ustawodawczy. Mała Konstytucja z 1919 r. Uchwalenie ustawy zasadniczej w 1921 r. Nowela sierpniowa z 1926 r. Uchwalenie nowej ustawy zasadniczej w 1935 r. Ustrój parlamentarny. Organizacja administracji centralnej. Administracja terytorialna (administracja rządowa i samorząd terytorialny). Wymiar sprawiedliwości. Prawo i postępowanie karne i cywilne oraz prawo pracy. Organy przedstawicielskie Polskiego Państwa Podziemnego. Administracja ziem polskich podczas okupacji niemieckiej i radzieckiej do 1941 r. Kształt terytorialny Drugiej Rzeczypospolitej i zmiany w czasie II wojny światowej. (1918-1944/1945).

5. Polska Ludowa (1944-1989). (10 godz.) Geneza Polski Ludowej (od 1944). Formy zależności od Związku Radzieckiego. Krajowa Rada Narodowa. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, Rząd Tymczasowy i Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Sejm Ustawodawczy. Mała Konstytucja z 1947 r. Likwidacja samorządu terytorialnego (1950). Konstytucja PRL z 1952 r. i jej nowelizacje. Ustrój polityczny i administracja państwowa. Administracja centralna. Zmiany w organizacji administracji terenowej. Reformy administracji (1972-1975). Wymiar sprawiedliwości. Prawo i postępowanie karne i cywilne. Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. Utworzenie i znaczenie NSZZ ?Solidarność?. Wprowadzenie stanu wojennego w 1981 r. Rola ?okrągłego stołu? (1989). Program reform ustrojowych. Przywrócenie samorządu terytorialnego w gminie (1990). Praktyka konstytucyjna w latach 1952-1989/1990. Ewolucja kształtu terytorialno-administracyjnego państwa w latach 1944-1989/1990.

Podręczniki przewodnie: (1. J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2016; 2. M. Kallas, Historia ustroju Polski, Warszawa 2019; 3. D. Makiłła, Historia prawa w Polsce, Warszawa 2008;)

Literatura uzupełniająca: (1. M. Kallas, A. Lityński, Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000; 3. Konstytucje Polski, t. 1-2, red. M. Kallas, Warszawa 1990; 3. T. Maciejewski, Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2008; 4. S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 1-3, Kraków 2001-2002; 5. W. Uruszczak, Historia państwa i prawa polskiego, t. I 966-1765, Warszawa 2010)

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

obowiązkowy

nie dotyczy

obowiązkowy

nie dotyczy