Wykład gościnny Tożsamość kulturowa Europy

podstawowy

wpisz symbol/symbole efektów kształcenia

Europa jest nie tylko kontynentem w sensie geograficznym, ale przede wszystkim w znaczeniu kulturowym. Celem zajęć jest omówienie głównych wyznaczników ideowych kultury europejskiej.

1. Pojęcie Europy

R. Buttiglione, J. Merecki, Europa jako pojęcie filozoficzne, Lublin 1996, s. 27-38.

D. de Rougemont, List otwarty do Europejczyków, Warszawa 1995, s. 13-47.

2. Trzy źródła Europy

Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005, s. 95-110.

E. Wipszycka, Miejsce dorobku antyku w dziedzictwie kulturowym cywilizacji europejskiej, [w:] Cywilizacja europejska, M. Koźmiński (red.), Warszawa 2005, s. 15-28.

K. Modzelewski, Barbarzyńskie korzenie Europy, [w:] Cywilizacja europejska, M. Koźmiński (red.), Warszawa 2005, s. 29-41.

J. Ratzinger, Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, Kielce, 2005, s. 9-32.

R. Brague, Europa, droga rzymska Warszawa 2012, s. 35-124.

3. Bezpieczeństwo kulturowe Europy i w Europie

S. Huntington, Kim jesteśmy? Wyzwania dla amerykańskiej tożsamości narodowej, Znak, Kraków 2007.

M. Bock-Cote, Multikulturalizm jako religia polityczna, PAX, Warszawa 2017.

M.G. Bartoszewicz, Festung Europa, OMP, Kraków 2018.

4. Logos - grecki typ racjonalności w kulturze europejskiej

H. G. Gadamer, dziedzictwo Europy, Warszawa 1992, s. 9-23.

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001, s. 105-148.

5. Ethos - tradycje etyczne Grecji w kulturze europejskiej

A. MacIntyre, Krótka historia etyki, Warszawa 1995.

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001, s. 149-172.

6. Rozum i wola w etyce. Etyka norm a etyka cnót.

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001, s. 173-204.

7. Nomos - prawo w tradycji europejskiej

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001, s. 205-220.

H. J. Berman, Prawo i rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej, Warszawa 1995, s. 66-206.

8. Prawo naturalne

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001, s. 221-242.

Z. Stawrowski, Prawo naturalne z ład polityczny, Kraków-Warszawa 2006.

9. Deus - między monoteizmem religijnym a pluralizmem wyznaniowym. Tolerancja i wolność religijna

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001, s. 275-300.

R. Brague, Prawo Boga. Filozoficzna historia przymierza, Warszawa 2014.

10. Chrześcijaństwo i desakralizacja świata

P. Mazurkiewicz, Sekularyzacja, [w:] Słownik społeczny, B. Szlachta (red.), Kraków 2004, s. 1183-1195.

11. Autonomia państwa i Kościoła

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001, s. 258-274..

12. Persona - między humanizmem a personalizmem

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001, s. 301-334..

13. Societas - od podmiotowości osoby do podmiotowości społeczeństwa

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001, s. 335-374.

14. Kryzys Europy?

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa, Kraków 2003.

J. Patocka, Czy cywilizacja techniczna jest schyłkowa i dlaczego?, [w:] tenże, Eseje heretyckie z filozofii dziejów, Warszawa 1998, 129-162.

E. Husserl, Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, Warszawa 1993.

Lektury obowiązkowe o charakterze ogólnym:

P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy, Warszawa 2001.

Cywilizacja europejska, M. Koźmiński (red.), Warszawa 2005.

P. Mazurkiewicz, Europa jako kinder niespodzianka, Kraków 2017.

Lektury uzupełniające o charakterze ogólnym:

F. Braudel, Gramatyka cywilizacji, Warszawa 2006.

C. Dawson, Tworzenie się Europy, Warszawa 2000.

K. Modzelewski, Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004.

J. Ortega y Gasset, Rozmyślania o Europie, Warszawa 2006,

R. Schuman, Dla Europy, Kraków 2000.

C. Bohr, C. Schmitz (red.), Europa i jej antropologia polityczna. Człowiek jako droga historii – o filozofii Karola Wojtyły, Warszawa 2016.

Pierre Manent, Beyond Radical Secularism, S. Augustin's Press, South Bend 2016.

Chantal Delsol, Nienawiść do świata. Totalitaryzmy i ponowoczesność, Warszawa 2017.

Michał Gierycz, Europejski spór o człowieka, Warszawa 2017.

M. Bock-Cote, Multikulturalizm jako religia polityczna, PAX, Warszawa 2017.

Celem wykładu jest wprowadzenie studentów w rozumienie istoty i specyfiki cywilizacji europejskiej. Europa nie jest tu rozumiana w kategoriach geograficznych czy politycznych, ale jako pojęcie filozoficzne.

Bycie Europejczykiem nie jest zatem równoznaczne z posiadaniem właściwych genów czy właściwego miejsca urodzenia zapisanego w dokumencie tożsamości. Wśród idei przewodnich w historii myśli europejskiej analizowanych w trakcie wykładu wymienić należy europejski typ racjonalności, europejski sposób myślenia o dobru i o sposobach jego osiągania, tradycję prawną odwołującą się do prawa naturalnego, monoteizm i poziomy typ relacji między polityka a religią (separacja), postrzeganie człowieka jako osoby oraz naturalny charakter życia społecznego.

Składniki oceny końcowej:

- egzamin końcowy ustny 80 %

- obecność i aktywność na zajęciach 20 %