Międzynarodowe stosunki kulturalne

podstawowy

K_W02, K_W07 K_U02, K_U08

Poziom przedmiotu: średniozaawansowany

Cele przedmiotu: Celem zajęć jest przekazanie słuchaczom podstawowej wiedzy z zakresu międzynarodowych stosunków kulturalnych oraz rozbudzenie zainteresowań współcze-snymi procesami dyfuzji, współistnienia i „zderzenia” kultur dokonujących się w zglobalizowanym świecie. Celem zajęć jest także wyrobienie krytycznego spojrzenia na wiele obiegowych i stereotypowych sądów na temat kultury i cywilizacji oraz ich znaczenia w procesie kształtowania międzynarodowych stosunków politycznych i gospodarczych.

Wymagania wstępne: zapoznanie się z treścią sylabusa szczegółowego na stronie: http://www.zenderowski.republika.pl/dydsylabusy.htm

Treści merytoryczne:

1. Współczesny świat i uwarunkowania współpracy kulturalnej

1.1. Uwarunkowania bezpośrednie

1.1.1. Główni wytwórcy informacji i wolność mediów na świecie

1.1.2. Języki współczesnego świata i ich znaczenie

1.1.3. Świat cywilizacji i świat religii

1.1.4. Najważniejsze podziały kulturowe w Europie

1.2. Uwarunkowania pośrednie

1.2.1. Bieguny biedy i bogactwa na świecie (PKB)

1.2.2. Wskaźnik rozwoju społecznego (HDI)

1.2.3. Reżimy polityczne świata

1.2.4. Konflikty zbrojne na świecie

1.2.5. Współczesne migracje

2. Czym jest kultura? Kultura a cywilizacja. Spór o definicje podstawowych pojęć

2.1. Źródłosłów terminu „kultura”

2.2. Znaczenia terminu „kultura” na przestrzeni wieków: dwie tradycje

2.3. Sposoby definiowania kultury we współczesnych naukach społecznych

2.4. Tożsamość narodowa jako fakt kulturowy

2.5. Kultura a cywilizacja: zakres pojęć

2.6. Pojęcie cywilizacji wg Samuela P. Huntingtona

2.7. Pożytki z różnorodności kulturowej (Ulf Hannerz)

3. Kultura a stosunki międzynarodowe. Rodzaje relacji i powiązań

3.1. Dyskurs na temat znaczenia kultury dla stosunków międzynarodowych

3.1.1. Teoria „końca historii” Francisa Fukuyamy

3.1.2. Teoria „zderzenia cywilizacji” Samuela P. Huntingtona

3.1.3. Teoria współwystępowania dwóch cywilizacji: Dżihad kontra McŚwiat Benjamina R. Barbera

3.1.4. Teoria „Trzeciej fali” Alvina i Heidi Tofflerów

3.1.5. Teoria „globalnych kulturowych przepływów” Arjuna Appaduraia

3.1.6. Wizja świata jako „kolażu kultur” (Ryszard Kapuściński).

3.2. Kultura a polityka

3.2.1. Kultura jako determinanta międzynarodowych stosunków politycznych (zmienna niezależna)

3.2.2. Kultura jako przedmiot decyzji politycznych (zmienna zależna)

3.3. Kultura a gospodarka

3.4. Czym właściwie są międzynarodowe stosunki kulturalne?

4. Uczestnicy i kreatorzy międzynarodowych stosunków kulturalnych

4.1. Państwa i „dyplomacja kulturalna”

4.2. Organizacje międzynarodowe

4.2.1. Organizacje międzyrządowe (IGOs)

4.2.2. Międzynarodowe organizacje pozarządowe (INGOs)

4.3. Krajowe organizacje pozarządowe („trzeci sektor”)

4.4. Inne podmioty

5. Sposoby regulacji międzynarodowych stosunków kulturalnych

5.1. Regulacje konwencjonalne i niekonwencjonalne: ogólna charakterystyka

5.2. Konwencje międzynarodowe dot. stosunków kulturalnych

5.2.1. Konwencje powszechne

5.2.2. Konwencje o zasięgu regionalnym (Rada Europy)

5.2.3. Przykładowe umowy bilateralne dotyczące współpracy kulturalnej zawarte przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej

6. Komunikowanie międzynarodowe i komunikowanie międzykulturowe

6.1. Pojęcie komunikowania

6.1.1. Definicja komunikowania (społecznego)

6.1.2. Elementy procesu komunikowania

6.1.3. Cechy procesu komunikowania

6.1.4. Funkcje komunikowania

6.2. Komunikowanie międzynarodowe

6.3. Komunikowanie międzykulturowe

7. Udział Polski w międzynarodowych stosunkach kulturalnych

7.1. Miejsce Polski na mapie kulturalnej świata

7.2. Promocja kultury polskiej za granicą (i jej recepcja)

7.3. Udział Polski w międzynarodowej wymianie kulturalnej i naukowej

Metody oceny: Egzamin ustny. Szczegóły na stronie: http://www.zenderowski.republika.pl/dydsylabusy.htm

PODRĘCZNIKI

1. Burszta W.J., Antropologia kultury, Poznań 1998.

2. Dobek-Ostrowska B., Komunikowanie polityczne i publiczne, Warszawa 2006.

3. Michałowska G., Międzynarodowe stosunki kulturalne, Warszawa 1986.

4. Michałowska G., Zmienność i instytucjonalizacja międzynarodowych stosunków kulturalnych, Warszawa 1991.

5. Mikułowski Pomorski J., Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie, Kraków 1999.

6. Ociepka B., Komunikowanie międzynarodowe, Wrocław 2002.

7. Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003, s. 73-91.

8. Szopski M., Komunikowanie międzykulturowe, Warszawa 2005.

MONOGRAFIE

1. Appadurai A. Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, Kraków 2005.

2. Bagby P., Kultura i historia, Warszawa 1958.

3. Barber B., Dżihad kontra McŚwiat, Warszawa 1997.

4. Bańka J., Filozofia cywilizacji, Katowice 1991.

5. Bauman Z., Globalizacja, Warszawa 2000.

6. Benedict R., Wzory kultury, Warszawa 2005.

7. Błuszkowski J., Stereotypy narodowe w świadomości Polaków. Studium socjologiczno-politologiczne, Warszawa 2003.

8. Bobrownicka M., Patologie tożsamości narodowej w postkomunistycznych krajach słowiańskich. Uwagi o genezie i transformacjach kategorii tożsamości, Kraków 2006.

9. Braudel F., Gramatyka cywilizacji, Warszawa 2006.

10. Bruce S., Fundamentalizm, Warszawa 2006.

11. Čolović I., Bałkany – terror kultury, Wołowiec 2007.

12. Čolović I., Polityka symboli. Eseje o antropologii politycznej, Kraków 2001.

13. Fukuyama F., Koniec historii, Poznań 1996, s. 9-23.

14. Gołembski F., Stosunki kulturalne na Bałkanach, Warszawa 2001.

15. Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci, Warszawa 1969.

16. Hannerz U., Powiązania transnarodowe. Kultura, ludzie, miejsca, Kraków 2006.

17. Huntington S.P, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Warszawa 1997..

18. Inglis F., Kultura, Warszawa 2007..

19. Jan Paweł II, Dialog między kulturami drogą do cywilizacji miłości i pokoju, Orędzie Ojca Świętego Jana Pawła II na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2001 roku, w: Jan Paweł II, Świat nie jest zamęt..., Warszawa 2003, s. 292-304.

20. Kapuściński R. (w rozmowie z W. Beresiem i K. Burnetko), Kapuściński: nie ogarniam świata, Warszawa 2007.

21. Kapuściński R., Cesarz, Warszawa 1996.

22. Kapuściński R., Lapidaria (I-III), Warszawa 2007.

23. Kapuściński R., Lapidarium IV, Warszawa 2007.

24. Kapuściński R., Lapidarium V, Warszawa 2007.

25. Kapuściński R., Lapidarium VI, Warszawa 2007.

26. Kapuściński R., Ten inny, Kraków 2007.

27. Kapuściński R., Wojna futbolowa, Warszawa 2007.

28. Kłodkowski P., Wojna światów. O iluzji wartości uniwersalnych, Kraków 2002.

29. Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 2006.

30. Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996.

31. Koneczny F., O wielości cywilizacyj, Kraków 1935.

32. Kroeber A.L., Istota kultury, Warszawa 1973.

33. Krzysztofek K., Cywilizacja: dwie optyki, Warszawa 1991.

34. Krzysztofek K., Komunikowanie międzynarodowe, Warszawa 1983.

35. Kuper A., Kultura. Model antropologiczny, Kraków 2005.

36. Malinowski B., Dzieła, t. 9: Kultura i jej przemiany, Warszawa 2000.

37. Malinowski B., Szkice z teorii kultury, Warszawa 1958.

38. Mańczak W., Wieża Babel, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999.

39. Mikułowski Pomorski J., Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji międzykulturowej i komunikowaniu medialnym, Kraków 2006.

40. Przecławski K., Człowiek a turystyka. Zarys socjologii turystyki, Kraków 1997.

41. Said E.W., Orientalizm, Poznań 2005.

42. Tibi B., Fundamentalizm religijny, Warszawa 1997.

43. Todorowa M., Bałkany wyobrażone, Wołowiec 2008.

44. Toynbee A.J., Cywilizacja w czasie próby, Warszawa 1991.

45. Toynbee A.J., Studium historii, Warszawa 2000.

46. Toynbee A.J., Ze Wschodu na Zachód, Warszawa 1962.

47. Wojtanowicz J., Europejska przestrzeń geograficzno-kulturowa, Lublin 2008.

A. WIEDZA

Symbol Treść

PEK_W01 Student posiada wiedzę na temat bezpośrednich i pośrednich uwarunkowań i determinant współczesnych międzynarodowych stosunków kulturalnych.

PEK_W02 Student posiada wiedzę na temat kluczowych pojęć: „kultura” i „cywilizacja” oraz znaczenia czynnika kulturowego we współczesnych stosunkach międzynarodowych, przy uwzględnieniu współczesnego dyskursu na temat znaczenia kultury w stosunkach międzynarodowych i polityce światowej.

PEK_W03 Student posiada wiedzę na temat podmiotów międzynarodowych stosunków kulturalnych (nadawców i odbiorców).

PEK_W04 Student posiada wiedzę na temat sposobów regulacji (konwencjonalnych i niekonwencjonalnych) współczesnych międzynarodowych stosunków kulturalnych.

PEK_W05 Student posiada wiedzę na temat jakościowych i ilościowych cech komunikowania międzynarodowego i międzykulturowego.

PEK_W06 Student posiada wiedzę na temat miejsca i roli Polski we współczesnych międzynarodowych stosunkach kulturalnych.

B. UMIEJĘTNOŚCI

PEK_U01 Student posiada umiejętność rozpoznawania znaczenia i roli czynnika kulturowego we współczesnych stosunkach międzynarodowych politycznych i gospodarczych.

PEK_U02 Student posiada umiejętność odróżniania stereotypów, uprzedzeń i przesądów kulturowych od faktów i rzeczywistych procesów kulturowych obecnych we współczesnym świecie.

C. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

PEK_K01 Student posiada zdolność konceptualizacji w zakresie: (a) rozpoznawania różnic kulturowych i ich uwarunkowań; (b) nawiązywania relacji z przedstawicielami odmiennych kultur z poszanowaniem ich specyfiki; (c) rozpoznawania miejsca Polski na mapie kulturowej współczesnego świata.

ECTS

Rodzaj aktywności Liczba godzin

stacjonarne niestacjonarne

Godziny kontaktowe z prowadzącym 30 14

E-learning 0 0

Zapoznanie z wskazaną literaturą 5 16

Bieżące monitorowanie informacji dotyczących przedmiotu 0 0

Przygotowanie pracy w grupie 0 0

Przygotowanie pracy indywidualnej 0 0

Przygotowanie do zaliczenia 0 0

Przygotowanie do egzaminu 10 15

RAZEM: 45 45

Egzamin ustny. Do sali egzaminacyjnej studenci wchodzą po 3-4 osoby. Każda osoba otrzymuje łącznie trzy pytania. Za odpowiedź na każde z pytań można otrzymać max. 16 pkt. Nie istnieje możliwość „dopytywania” (zadawania dodatkowych pytań na wniosek studenta przekonanego, że odpowiedzi na poprzednie pytania nie oddają prawdy o jego stanie wiedzy). Takim osobom grzecznie, acz stanowczo dziękujemy.