Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Metody i techniki badań społecznch - badania ilościowe

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: WS-SO-MiTBI
Kod Erasmus / ISCED: 14.2 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Metody i techniki badań społecznch - badania ilościowe
Jednostka: Instytut Socjologii
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Poziom przedmiotu:

średnio-zaawansowany

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się:

wpisz symbol/symbole efektów kształcenia

SO1_W01, SO1_W07

SO1_U02, SO1_U03, SO1_U07, SO1_U08

SO1_K02, SO1_K05


Skrócony opis:

Poziom: Średnio-zaawansowany

Typ przedmiotu: obowiązkowy

Wymagania wstępne:

Rejestracja na przedmiot w systemie USOS

Zaliczona statystyka

Wynik kształcenia: Opanowanie wiedzy o metodach badań i zasadach ich wyboru oraz nabycie umiejętności posługiwania się podstawowymi procedurami w zakresie przygotowywania / wyznaczania i realizacji badań socjologicznych – w tym przedmiocie, koncentracja jest na tzw. badaniach ilościowych oraz na kombinacji różnych metod (ilościowych i jakościowych) pn. metody mieszane (Mixed Methods).

Umiejętności te powinny wystarczać do aktywnego uczestniczenia w zespołach przygotowujących i realizujących badania socjologiczne i innych posługujących się takimi metodami.

Pełny opis:

Cele kształcenia / wykładu

 

Zgodnie z przyjętym w dokumencie MNiSzW, pn. „STANDARDY KSZTAŁCENIA dla kierunku SOCJOLOGIA (studia pierwszego stopnia)” założeniem ze [A]bsolwent socjologii to przede wszystkim analityk i badacz - celem ogólnym kształcenia jest przygotowanie studenta do samodzielnego prowadzenia badań naukowych.

 

W szczególności, zakłada się ze [Absolwent studiów pierwszego stopnia] Jest profesjonalnym realizatorem badań społecznych (…) umiejącym gromadzić i interpretować zastane informacje i dane empiryczne oraz formułować na ich podstawie diagnozy dotyczące wybranych obszarów rzeczywistości społecznej.

Zakres tematów (przykłady)

1. Badania socjologiczne:

- podstawowe – stosowane – ewaluacyjne

--> metodologia badań = typologie badań

- badania ilościowe & badania jakościowe

--> badania sondażowe

--> badania eksperymentalne

--> badania ‘mieszane’ --> eksperyment sondażowy

Struktura procesu badawczego

--> wyznaczanie badania

--> strategie badawcze i typy badań ilościowych

sondaż – rodzaje problemów dla badan sondażowych

eksperyment - rodzaje problemów dla badań

eksperymentalnych

2. Formułowanie problemu badawczego: pytania i hipotezy badawcze

-Pytania badawcze & rodzaje badań

--> deskryptywne – eksploracyjne – ewaluacyjne – predykcyjne

– eksplanacyjne – kontrolne

- Operacjonalizacja problemu - rodzaje hipotez badawczych

(‘ilościowych’)

--> wersje hipotez – h. umotywowana – h. statystyczna

(zerowa, alternatywna; nie/ukierunkowana)

- Decyzje dot. hipotez

--> rodzaje błędów (błąd I-go, bł. II-go rodzaju)

3. Język badań empirycznych:

- pojęcia – konstrukty – zmienne

--> zm. zależne – niezależne; interweniujące/pośredniczące;

mierzalne (niemierzalne), ukryte (latentne); kontrolne -

manipulowane

4. Operacjonalizacja pojęć - konstruowanie zmiennych

- rodzaje pomiaru - typy skal i wskaźników

--> skala nominalna – porządkowa – przedziałowa - stosunkowa

- ocena jakości pomiaru

--> rzetelność (składowa prawdziwa i składowa błędu pomiaru)

--> trafność (konstrukcyjna, wewnętrzna, zewnętrzna);

przykłady skal i klasyfikacji (np. status socjoekonomiczny

Duncan’a)

5. Wskaźniki – rodzaje i zastosowania

- funkcje wskaźników w bad. socjologicznych

wsk. definicyjne

empiryczne

inferencyjne

- wskaźniki społeczne

strukturalne (wewnętrzne) – czasowe – dziedzinowe (zewnętrzne);

informacyjne – predykcyjne – problemowe (zorientowane-na-problem)

– programowe (ewaluacyjne)

6. Badania ilościowe na próbach reprezentacyjnych – podejścia badawcze i logika próbkowania

- Rodzaje podejść w badaniach reprezentacyjnych

[przykłady]: opisowo-statystyczne, eksploracyjno-normatywne, predykcyjno-korelacyjne, eksplanacyjno-eksperymentalny, kontrolno-ex post facto

- Logika próbkowania–metoda reprezentacyjna: populacja-->próba

identyfikacja populacji celowej (target population), i dostępnej (frame population)

określenie / wybór jednostki badania i analizy – kryteria wyboru

operat losowania (badania)

ważniejsze operaty: przykłady operatów dostępnych w ramach statystyki publicznej: dane spisowe, REGON, PESEL, ZUS-rejestracje, itp.

- Próby losowe / reprezentacyjne - techniki wyboru losowego:

-->losowanie proste indywidualne - losowanie systematyczne -

losowanie zespołowe / klastrowe - losowanie warstwowe - -

proporcjonalna / nieproporcjonalna alokacja do warstw - -

schematy złożone / losowanie dwu-stopniowe.

7. SONDAŻ: Badania sondażowe – charakterystyka metody

- Typy badań sondażowych

(ze względu na cel) sondaże opisowe /statystyczne - analityczne - porównawcze; socjologiczne (vs. marketingowe i poolingi)

przykłady ważniejszych sondaży (w Polsce i UE):

s. systematyczne („Diagnoza społeczna’; Eurobarometr, sondażowe badania statystyki publicznej: Badania Budżetów Gospodarstw Domowych, EU-SILC, etc).;

cykliczne (Indeks nastrojów konsumenckich; Europejski Sondaż Społeczny/ESS, inne);

doraźne /sporadyczne / okazjonalne (przez instytuty badawcze, OBOP, CBOS, innne)

- Charakterystyka bad. sondażowego jako procesu zbierania danych

kluczowe pojęcia i role w sondażu:

respondent – ankieter/interviewer – superwizor;

narzędzia – kwestionariusz – ankieta – wywiad

8. Problemy jakości danych – zabezpieczenie przed możliwymi

błędami

--> Typy błędów w badaniach sondażowych – wstępna

specyfikacja:

pojecie błędu całkowitego: losowy i systematyczny składnik błędu

błędy próbkowe (sampling error)

błędy pomiarowe - błędy związane z narzędziem - błędy związane z badaczem /ankieterem – błędy związane z respondentem

błedy zwiazane z operatem badania / bł. pokrycia (coverage error)

braki odpowiedzi (nonresponse terror)

--> Problemy poufności danych i względy etyczne

zasada poinformowanej zgody /informed consent

9. Proces badania sondażowego – projektowanie i realizacja

Decyzje w ramach głównych stadiów procesu badawczego (w sondażu)

Stadium 1. Planowanie badania

określenie typu sondażu i wstępny plan badania

decyzje dotyczące próby – schemat wyboru i wielkość próby

przygotowanie kwestionariusza

ocena środków (budżetu) na badania

plan (przewidywanych) analiz danych i raportowania wyników

Stadium 2. Badanie pilotażowe – pre-testowanie narzędzi i procedur

wybór metody testowania w pilotażu

opracowanie kwestionariusza do badania ’właściwego’

rola ankieterów (debriefing etc.)

Stadium 3. Sporządzenie operacyjnego projektu badania

Stadium 4. Realizacja badania /Zbieranie danych

Stadium 5. Procesowanie danych – wprowadzanie danych konstruowanie ‘rekordów/plików danych’

Stadium 6. Analiza danych – opracowanie raportu z badania

10. Wybór metody zbierania danych – zalety i wady – metody mieszane

sondaż z wywiadem face-to-face – s. pocztowy – s. telefoniczny /CATI– s. internetowy / online/ CAWI – s. mieszane (kombinacja metod)

rodzaje wywiadów i technik ich realizacji (użyciem komputerów, handhelders, itp.)

rodzaje ankiet – techniki ‘ankietowania’

11. Wyznaczanie i implementacja próby

liczebność próby – kryteria: ‘dokładność’ i ‘ufność’ oszacowań vs. względy pragmatyczne badania (ekonomiczne i organizacyjne);

organizacja pracy ‘w terenie’ / fieldwork i aktualizacja (‘aktywacja’) operatu badania

12. Konstruowanie narzędzi – kwestionariusz wywiadu /

Questionnaire Design

- Pytania badawcze a pytania kwestionariusza – kryteria

formułowania pytań

- Pytanie-odpowiadanie jako proces poznawczy: problemy i

założenia dotyczące respondenta

kompetencje i skłonność do udzielania odpowiedzi – obciążenie respondenta - problemy sądów wartościujących

błędy odpowiedzi (zamierzone i niezamierzone)

problemy pytań wrażliwych / drażliwych dot. zachowań, opinii i postaw

13. Formatowanie kwestionariusza - struktura pytań i odpowiedzi - grupowanie pytań w sekcje / działy

- Błędy w konstrukcji kwestionariusza

- Testowanie kwestionariusza (wywiadu, samo-zwrotnego) – pilotaż

kwestionariusza – ewaluacja kwestionariusza

analiza pozycji - kodowanie zachowań respondenta – debriefing respondenta

kodowanie zachowań ankietera i post-interview debriefing

techniki ewaluacji kwestionariusza:

użycie ekspertów – grupy fokusowe – wywiady poznawcze

14. Konstruowanie skal: dobór pytań skalujących i analiza wzorów odpowiedzi

- Skale postaw (skalowanie jednowymiarowe):

-->skala Thurstone’a

--> skala Likerta

--> dyferencjał semantyczny

--> skalogram Guttmana

- Skalowanie wielowymiarowe i klasyfikacje - wprowadzenie

--> analiza klasterowa / analiza skupień (cluster analysis)

--> analiza czynnikowa

15. Badania eksplanacyjno-przyczynowe:

- Eksperyment – rodzaje badań eksperymentalnych:

--> Logika eksperymentowania - - wyznaczanie eksperymentów

- eksperyment klasyczny

zmienne (zależne – niezależne) i pomiar w eksperymencie

(test –post-test);

gr. eksperymentalne i gr. kontrolne - schematy doboru

obiektów do grup– kontrola w eksperymencie

- Quasi–eksperyment

eksperyment ‘naturalny’, terenowy – badanie ex post facto -

‘społeczeństwo eksperymentujące’

- Eksperyment sondażowy – analiza przyczynowa danych

obserwacyjnych

16. Analiza danych

- Analiza danych z badań sondażowych

-->kryteria wybory metody statystycznej analizy danych

-->prezentacja wyników- raporty z badań

-->dokumentacja badania - metadane

Analiza danych zastanych:

-->dane administracyjne, statystyki publicznej, z innych badań –

np. Diagnoza Społeczna

-->zasoby statystyki publicznej / GUS (BSGD, EU-SILC, BAEL etc.)

-->zasoby międzynarodowych baz danych (dla analiz

socjologicznych)

- Europejski Sondaż Społeczny,

- Luxembourg Income Study

- bazy centrów szkoleniowych (ICPSR)

17. Badania zjawisk w czasie i przestrzeni

- Badania longitudinalne dynamiki zjawisk

-->Badania trendów (trend study) – badanie szeregów czasowych

-->Badanie kohortowe (cohort study)

-->Badanie panelowe (panel study)

-Badania zależności przestrzennych – wstęp do socjologii geograficznej

-->Analiza danych przestrzennych/geo-statystycznych

zależności przestrzenne - efekt ‘miejsca’ i efekt ‘sąsiedztwa’

autokorelacja przestrzenna i autoregresja przestrzenna

18. Porównanie (zalety i ograniczenia) różnych typów badań ilościowych konstruowanie wieloźródłowych baz danych projektowanie ‘optymalnych’ strategii badań ilościowych

ewaluacja badania – kryteria i techniki

 

Literatura:

LITERATURA OBOWIĄZKOWA

1. E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa; 2003.

2. Ch. Frankfort-Nachmias, D.Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Poznań; 2001.

3. A.N. Oppenheim, Kwestionariusze, Wywiady, Pomiary Postaw, Zysk i S-ka, Poznań; 1992.

4. J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Śląsk, Katowice 2005.

5. M. Szreder, , Metody i techniki sondażowych badań opinii, PWE, Warszawa, 2004.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

1. Czaja, R., Blair, J., 2005. Designinig Surveys. A Guide to Decisions and Procedures. Pine Forge Press.

2. R. T. Black, Doing Quantitative Research In the Social Sciences. An integrated approach to research design, measurement and statistics. SAGE Publications, London, 1999.

3. P. S. Maxim, Quantitative Research Methods in the Social Sciences. Oxford University Press, Oxford, 1999.

4. W. Okrasa, Eksperyment sondażowy. Wiadomości Statystyczne, GUS. Warszawa. (Listopad) 2014.

Efekty kształcenia i opis ECTS:

1. Wiedza:

Student wymienia podstawowe procedury przygotowania i realizacji badań socjologicznych metodami ilościowymi (w tym badań sondażowych i eksperymentalnych)

Student poprawnie identyfikuje i charakteryzuje wybrane ilościowe metody badań

Student wylicza i wyjaśnia zalety i ograniczenia ilościowych metod i technik badań społecznych

2. Umiejętności:

Student gromadzi i interpretuje zastane informacje i dane empiryczne

Student na podstawie zebranych danych, formułuje diagnozy dotyczące wybranych zjawisk i procesów społecznych

Student samodzielnie projektuje przeprowadzenie badań naukowego

3. Kompetencje społeczne

Student pracuje w zespole, przyjmując w nim rozmaite role

Student uczestniczy w przygotowaniu i realizacji Projektów samo-ewaluacji (potrafi szacować skutki działań swojego Zespołu)

Metody i kryteria oceniania:

1. Kryteria oceniania:

Ocena końcowa z przedmiotu wystawiana na podstawie:

egzaminu pisemnego – testowego: 80 %.

egzamin ustny: 20 %

Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń

2. Metody dydaktyczne

Efekty w obszarze wiedzy: osiągane metodą konwencjonalnego wykładu informacyjnego, a weryfikowane egzaminem ustnym

Efekty w obszarze umiejętności: osiągane metodą wykładu konwersatoryjnego i weryfikowane na egzaminie ustnym

Efekty w obszarze kompetencji osiągane wyżej wymienionymi metodami dydaktycznymi, weryfikowane na podstawie pracy przygotowanej w zespołach i egzaminu ustnego.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa
tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)