Historia filozofii [WH-KU-HistFil-W-Z] Semestr zimowy 2021/22
Wykład, grupa nr 1

Literatura uzupełniająca (do wyboru- dla zainteresowanych:

K. Pawłowski Duchowy charakter filozofii greckiej, w: Historia filozofii. Cz. II: Moc zakorzenienia, red. Stanisław Janeczek, Anna Starościc [seria: Dydaktyka Filozofii, t. 10, red. S. Janeczek], Lublin: Wydawnictwo KUL 2020, ISBN 978-83-8061-867-1, s. 61-92.

K.Pawłowski, Alkinous i średni platonizm. Pragnienie wejrzenia poza to, co widzialne, Warszawa 2019.

K.Pawłowski, Starożytne zycirysy Platona, Watszawa 2020

K. Pawlowski, Catharsis in Phaedo and Republic of Plato, “Studia Humanistyczne AGH”, Tom 18/3 (2019), s. 67-74. (20 pkt)

K. Pawłowski,The philosophical initiation in Plato’s Phaedrus, in: “ΣΧΟΛΗ (Schole) Ancient Philosophy and the Classical Tradition”, Vol. 14.2 (2020), pp. 418-430.

K. Pawłowski, Socrates’ “Swan Song” in Plato’s Phaedo. Socrates' “Secret Doctrine” about Death and Eternity, “ΣΧΟΛΗ Ancient Philosophy and the Classical Tradition”, 15.2 (2021), s. 591-606.

K. Pawłowski, The Sophistic Way of Moral Perfection, “Colloquia Litteraria UKSW”, tom I, 3/2018, s. 5-18.

K.Pawłowski,Misteria i filozofii, Lublin2007

K. Pawłowski, Lathe biosas. Filozoficzne posłannictwo Epikura z Samos, Lublin 2007.

Kirk, Raven, Schofield, Filozofia przedsokratejska, Warszawa Poznań 1999.

K. Albert, O platońskim pojęciu filozofii, Warszawa 1991.

G. Colli, Narodziny filozofii, Warszawa-Kraków 1991.

J. Gajda, Sofiści, Warszawa 1998.

P. Hadot, Filozofia jako ćwiczenie duchowe, Warszawa1992.

P. Hadot, Czym jest filozofia starożytna, Warszawa 2000.

P. Hadot, Plotyn albo prostota spojrzenia, Kęty 2002.

W. Jaeger, Paidea, Warszaw 2001.

W. Jaeger, Wczesne chrześcijaństwo i grecka paideia, Bydgoszcz 2002.

L. Joachimowicz, Sceptycyzm grecki, Warszawa 1972.

H. Jonas, Religia gnozy, Kraków 1994.

A. Krokiewicz, Sokrates, Warszawa 1983.

A. Krokiewicz, Sceptycyzm grecki, Warszawa 1964.

A. Krokiewicz, Arystoteles, Pirron, Plotyn, Warszawa 1974.

A. Krokiewicz, Hedonizm Epikura, Warszawa 1961.

A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej. Od Talesa do Platona, Warszawa 1971.

I. Krońska, Sokrates, Warszawa 1958.

K. Leśniak, Arystoteles, Warszawa 1975.

K. Leśniak, Platon, Warszawa 1968.

K. Leśniak, Materialiści greccy w epoce przed-sokratejskiej, Warszawa 1972.

C.S. Lewis, Odrzucony obraz, Warszawa 1986.

J. Pieper, Scholastyka, Warszawa 2000.

G. Quispel, Gnoza, Warszawa 1988.

T. Szlezák, Czytanie Platona, Warszawa 1997.

T. Szlezak, O nowej interpretacji platońskich dialogów, Kęty 2005.

T, Špidlik, I. Gargano, Duchowość ojców greckich i wschodnich, Kraków 1992.W. Beierwaltes, Platonizm w chrześcijaństwie, Kęty 2003.

H. Chadwick, Myśl wczesno-chrześcijańska a tradycja klasyczna, Poznań 2000.

G.R. Ewans, Filozofia i teologia w średniowieczu, Kraków 1996.

E. Garin, Powrót filozofów starożytnych, Warszawa 1987.

J. Le Goff, Inteligencja w wiekach średnich, Warszawa 1966.

W. Jaeger, Wczesne chrześcijaństwo i grecka paideia, Bydgoszcz 2002.

C.S. Lewis, Odrzucony obraz, Warszawa 1986.

J. Pieper, Scholastyka, Warszawa 2000.

Wł. Seńko, Jak rozumieć filozofię średniowieczną, Warszawa 1993.

T. Szlezák, Czytanie Platona, Warszawa 1997.

S. Šwieżawski, Święty Tomasz na nowo odczytany, Poznań 1995.

I Historia filozofii starożytnej

Wykłady z historii filozofii starożytnej mają na celu pokazać najważniejsze idee filozoficzne wypracowane przez filozofów Greckich, a także to, jak owe idee rodziły się, funkcjonowały i czym były w życiu samych filozofów i w kulturze antycznej w ogóle.

Narodziny i ogólny charakter greckiej filozofii. Orfickie inspiracje w greckiej filozofii. Naturalistyczny nurt greckiej filozofii. Pitagoreizm (orfickie idee w pitagoreizmie, pitagorejska astronomia i metafizyka, odkrycie matematycznej natury rzeczywistości, walka i harmonia przeciwieństw, moralność pitagorejska). Demokryt z Abdery (atomizm, etyka). Grecka sofistyka - ogólny charakter greckiej sofistyki. Sokrates - wyjątkowość i wychowawcza misja Sokratesa, intelektualizm etyczny i maieutyka Sokratejska. Sokratycy mniejsi: Antystenes i cynizm (cynickie orędzie wyzwolenia); Arystyp z Cyreny (hedonizm cyrenaików). Platon: egzystencjalny aspekt filozofii Platona; orfickie dziedzictwo w filozofii Platona; mistycyzm platoński; Platońska teoria idei; idealizm platoński. Arystoteles: logika; metafizyka; kosmologia i psychologia; teoria poznania; etyka; filozofia polityczna. Filozofia hellenistyczna – transformacja cywilizacyjna, kulturowa i moralna w Grecji; Filozoficzne szkoły hellenistyczne; wspólne cechy filozofii hellenistycznej; filozofia jako formacja moralna i intelektualna. Pirron z Elidy i sceptycyzm: przewodnie rysy sceptycyzmu Pirrona; sceptycyzm Akademii Platońskiej. Zenon z Kition i stoicyzm; etyczno-praktyczny wymiar filozofii stoickiej; stoicka filozofia Logosu i prawa naturalnego; etyka stoicka i najważniejsze ideały moralne. Epikur i jego filozoficzne posłannictwo, atomizm epikurejski jako perspektywa widzenia i rozwiązywania problemów fizycznych, ontologicznych i moralnych. Szkoły filozoficzne w okresie cesarstwa rzymskiego: cynizm, stoicyzm, pitagoreizm, średni platonizm, gnostycyzm, hermetyzm, „Wyrocznie Chaldejskie”, neoplatonizm; wspólne cechy filozofii tego okresu.

II Historia filozofii średniowiecznej:

Tematem wykładów jest średniowieczna filozofia chrześcijańska, jej formowanie się i funkcjonowanie w ramach chrześcijańskiej kultury średniowiecznej. Drugą część wykładów zajmuje filozofia arabska i żydowska. Ostatnią część wykładów zajmuje filozofia włoskiego renesansu.

Tematyka zajęć: Filozofia żydowska i wczesnochrześcijańska: Filon z Aleksandrii; Klemens Aleksandryjski i dyskusja wokół greckiej tradycji filozoficznej; idea Logosu w filozofii wczesnochrześcijańskiej; filozofia patrystyczna. Św. Augustyn: Augustyńska koncepcja filozofii; człowiek i poznanie; Bóg, natura i istnienie Boga; państwo Boże i państwo ziemskie; idealizm Augustyński. Filozofia średniowieczna: zmiana charakteru filozofii; mentalność średniowieczna; klasyczne źródła filozofii średniowiecznej; uniwersytety i scholastyka; recepcja nauki grecko-arabskiej; recepcja myśli Arystotelesa; wpływ filozofów arabskich i żydowskich. Główne problemy filozofii średniowiecznej: nowa koncepcja filozofii (filozofia i sztuki wyzwolone, filozofia i teologia); spór o uniwersalia. Problem istnienia i natury Boga w filozofii średniowiecznej. Kwestia natury w filozofii średniowiecznej: figuratywne i symboliczne znaczenie kosmosu, idea podwójnego objawienia; szkoła w Chartres i nobilitacja natury; odkrycie dzieł przyrodniczych Arystotelesa. Antropologia i filozofia moralna w średniowieczu. Państwo i społeczeństwo w filozofii średniowiecznej: średniowieczne koncepcje państwa teokratycznego i świeckiego. Filozofia okresu renesansu: duch renesansu; humanizm renesansowy; renesans filozofii antycznej.

Zajęcia w pierwszym semestrze mają charakter wykładów prowadzonych na uczelnianej platformie Microsoft Teams. Program Microsoft Teams jest do pobrania ze strony UKSW. Semestr pierwszy kończy się zaliczeniem na podstawie obecności. Obecność na wykładach na platformie Teams jest obowiązkowa. Studentów do zespołu na wykładzie na Teams wpisuje wykładowca.

Efekty kształcenia weryfikuje przede wszystkim egzamin całoroczny po semestrze letnim. Egzamin jest dwuetapowy: 1) pisemny test z wiadomości podawanych na wykładzie - do oceny dobry; 2) ustny na podwyższenie oceny.

Opis ECTS:

30 godz. - udział w wykładzie - 1 punkt

30 godz. - przygotowanie do wykładu (czytanie lektur) - 1 punkt

Wykład w semestrze zimowym kończy się zaliczeniem na podstawie obecności na wykładach - na platformie Teams. Wykłady są obowiązkowe. Na wykładach sprawdzana będzie obecność na podstawie listy studentów zalogowanych na wykład.

Egzamin przewidziany w semestrze następnym. Egzamin pisemny - obowiązkowy dla wszystkich - obejmuje materiał podany w obu semestrach. Na ocenę bardzo dobrą trzeba wykazać się na egzaminie pisemnym znajomością i rozumieniem materiału podanego na wykładach, a także umiejętnością rozumienia problematyki filozoficznej w perspektywie historyczno-filozoficznej. Na ocenę dobrą trzeba wykazać się znajomością i rozumieniem przekazanego na wykładach materiału (w tym znajomością przedstawionych nurtów filozoficznych, najważniejszych poglądów głównych filozofów). Do uzyskania oceny dostatecznej wystarczy wykazać się znajomością i umiejętnością rozpoznawania podstawowych nurtów filozoficznych, najważniejszych filozofów, najistotniejszych zagadnień filozoficznych. Ocenę uzyskaną na egzaminie pisemnym można będzie poprawić na egzaminie ustnym. Na egzaminie ustnym trzeba przygotować wybraną przez siebie lekturę (może to być tekst filozoficzny, np. dzieło filozofa, lub opracowanie historyczne, dotyczące konkretnego filozofa bądź nurtu filozoficznego.

Opis ECTS:

30 godz. - udział w wykładzie - 1 punkt

30 godz. - przygotowanie do wykładu (czytanie lektur) - 1 punkt