Etyka [WH-FK-I-1-Etyka-C] Semestr letni 2021/22
Wykład, grupa nr 1

Literatura uzupełniająca (wybór - dla zainteresowanych):

K. Pawłowski, Droga do szczęścia według Epikura z Samos, Warszawa 2022.

K. Pawłowski, Medytacje platońskie, Warszawa 2016.

K. Pawłowski, Troska o duszę według Epikura z Samos. Epikurejska terapia etyczna według Listu do Menojkeusa, „Kwartalnik Filozoficzny”, 2016 Tom XLIV, Zeszyt 1, 51-74. e, Warszawa 2015.

K. Pawłowski, The Sophistic Way of Moral Perfection, Colloquia Litteraria” UKSW, 3/2018, s. 5-18.

K. Pawłowski, The Problem of Human Happiness in Plato’s Gorgias (Platonic “care for the soul”), Eos CIII 2016, s. 32-47.

K. Pawłowski: Baśń o Erosie i Psyche Apulejusza z Madaury. Duchowe aspekty baśni, „Vox Patrum” 36 (2016) t. 65, s. 533-546.

K. Pawłowski, Kwestia statusu ontycznego wartości moralnych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego „Studia Philosophiae Christianae”, XL 2004. Nr 1, s. 81 – 102.

K. Pawłowski, Platoński ideał mędrca w "De Platone et eius dogmate" Apulejusza z Madaury. Doktryna "homoiosis theo", „Przegląd Religioznawczy” 1993, nr 3 (169), s. 4-10.

K.Pawłowski, Platońska teoria cnót i wad w Didaskalikos Albinusa ze Smyrny. Zło jako choroba duszy, „Zeszyty Naukowe”, WSZiP, rok X Zeszyt nr 1 (17) 2005, 5 – 18.

K. Pawłowski, Lathe biosas. Filozoficzne posłannictwo Epikura z Samos, Lublin 2007.

Arystoteles, Etyka Nikomachejska, Warszawa 1982.

Platon, Gorgiasz, Uczta, Timajos, Warszawa 1958.

T. Gadacz, U umiejętności życia, Kraków 2002.

T. Gadacz, U ulotności życia, Kraków 2008.

Augustyn, Dialogi (O szczęściu), Kraków 1999.

Seneka, Dialogi, Warszawa 1965.

Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, Warszawa 1971.

S. Kierkegaard, Bojażń i drżenie, Warszawa 1995.

L. Boros, Istnienie wyzwolone. Misterium mortis, Warszawa 1985.

H.Buczyńska-Garewicz, Milczenie i mowa filozofii, Warszawa 2003.

R. Fromm, O sztuce miłości, Poznań 2007.

A. Krokiewicz, Moralność Homera i etyka Hezjoda, Warszawa 2000.

Plutarch, Moralia, Wrocław 1954.

Plutarch, Moralia, Warszawa 1977.

R. Safranski, Zło. Dramat wolności, Warszawa 1999.

W. Tatarkiewicz, O szczęściu, Warszawa 1990.

Zagadnienia:

I Etyka, rys historyczny:

Greckie ideały etyczne (Homer, Hezjod, Ajschylos, Sofokles) – ideał kalokagathii.

Etyka Sokratesa i etyka sofistów greckich. Sokratejska troska o duszę.

Platon – ideały etyczne Platona (doktryna niekrzywdzenia, ideał upodobnienia do Boga, ideał miłości „platonicznej”). Platońska droga do szczęścia.

Arystoteles, ideał „szlachetnego egoisty”. Arystotelesowska teoria szczęścia.

Hedonizm – Epikur: troska o duszę według Epikura. Epikurejska droga szczęścia.

Cynizm – cynickie orędzie wyzwolenia.

Stoicyzm – stoicka teoria cnoty i prawa.

Św. Augustyn – państwo boże i

Tomasz z Akwinu i prawo naturalne.

Utylitaryzm – Jeremy Bentham i John Stuart Mill.

Etyka Kantowska – imperatyw kategoryczny Kanta.

Etyka współczesna – naturalizm, antynaturalizm, emotywizm, etyka sytuacyjna. Etyczne aspekty stosunku człowieka do zwierząt i przyrody.

Etyka inspirowana religią

Etyka buddyzmu.

Etyka Islamu.

Etyka judaizmu.

Etyka chrześcijańska (chrześcijaństwo starożytne, wyznania protestanckie, prawosławie, katolicyzm).

Wybrane kwestie etyczne inspirowane przez filozofię

Zagadnienie źródeł świadomości moralnej: świadomość moralna oparta na prawie naturalnym (etyka odwołująca się do prawa naturalnego) i świadomość oparta na wartościach absolutnych (etyka odwołująca się do wartości nadprzyrodzonych).

Wola i wolności w sensie etycznym: sens wolności, wolność i konieczność (Kant, Jaspers, Nietzsche).

Problem cnót: Sokrates, Platon, Arystoteles, stoicy – teoria cnót; Scheler – rehabilitacja cnoty; Nietzsche – wola mocy, cnota darząca; Scheler – ład serca.

Sprawiedliwość jako kwestia etyczna i prawna – filozofia moralna Rawlsa.

„Międzyludzkie” jako kategoria etyczna – „filozofia międzyludzkiego spotkania” Bubera i Levinasa.

Wybrane wątki i motywy z Biblii, mitologii i literatury, w aspekcie etycznym:

Mity o stworzeniu świata i człowieka (historia „grzechu pierworodnego”), w aspekcie etycznym (Teogonia i Prace i dni Hezjoda, orficki mit o Zagreusie i Tytanach, Księga Rodzaju, Timajos Platona).

Wybrane motywy biblijne („ofiara Kaina i Abla”, „Hiob” „Kazanie na górze”, „hymn o miłości” św. Pawła) w aspekcie etycznym.

Historia Medei (z tragedii Eurypidesa „Medea”); gruszki św. Augustyna (z „Wyznań” św. Augustyna) – motyw świadomego zła.

„Wielki Inkwizytor” (Dostojewskiego) a Chrystus.

Zajęcia mają charakter interaktywnych zajęć. Część zajęć prowadzona jest w postaci konwersatorium, na których prezentuje się zagadnienia wskazane w tematyce zajęć. Niektóre zajęcia prowadzone są w postaci prezentacji studentów na podstawie uzgodnionych lektur i tematów.

Zajęcia, jeśli będzie taka konieczność, częściowo mogą być prowadzone na platformie platformie MS Teams. Dodatkowo na platformie Moodle umieszczane są tematy do zajęć oraz materiały do wykorzystania przez studentów. Na platformie Moodle będą umieszczane tzw. zadania na wybrane tematy przerabiane na zajęciach, w odpowiedzi na które studenci będą przesyłać swoje prace pisemne w postaci plików.

Opis ECTS:

30 godz. - udział w wykładzie - 1 punkt

30 godz. - przygotowanie do wykładu (czytanie lektur) - 1 punkt

Zajęcia kończą się zaliczeniem na ocenę na podstawie ogólnej aktywności i zaangażowania studenta w toku całego semestru.

Nie przewiduje się osobnego egzaminu po zakończeniu zajęć. Studenci zdobywają oceny w trakcie zajęć w przeciągu całego semestru. Na ostateczną ocenę ma wpływ: obecność, aktywność na zajęciach, przygotowywanie do zajęć w formie przeczytanych lektur, ewentualne przygotowywanie prezentacji na zadany temat. Na najniższą ocenę (dostateczną) wystarczy obecność i aktywna uwaga na zajęciach. Na wyższe oceny trzeba wykazać się większą aktywnością, która obejmuje, oprócz podstawowej aktywności na zajęciach, dodatkowo przygotowanie wystąpień czy prezentacji na uzgodniony temat. Szczegółowe uwagi na temat zaliczeń podane zostaną na zajęciach.

Zaliczenie będzie na podstawie aktywności, przygotowanych wystapień, jak i prac pisanych w na podane zadania. 60-69% odpowiada ocenie dostatecznej; 65-70-79% odpowiada ocenie dostateczny plus; 80-90% odpowiada ocenie dobrej. 91-100 % odpowiada ocenie bardzo dobrej.

Uwagi przekazywane są na zajeciach