Flora and fauna of Mazovia - field biology

Student pozna praktyczną wiedzę o obserwowaniu, rozpoznawaniu i opisywaniu różnorodności świata roślin i zwierząt Mazowsza.

Zakres tematów:

Wprowadzenie do ćwiczeń. Omówienie spraw organizacyjnych.

Flora grądu wysokiego i niskiego, oraz łęgu wiązowo-jesionowego. Aspekt wiosenny w grądzie.

Toposekwencja siedlisk leśnych i zbiorowisk roślinnych na tarasach skarpy wiślanej.

Antropogeniczne i naturalne przemiany roślinności – przykłady procesów ekologicznych w zbiorowiskach leśnych.

Flora łąk świeżych i wilgotnych, olsów i łęgów, oraz borów w Puszczy Kampinoskiej.

Zróżnicowanie siedlisk i zbiorowisk roślinnych Puszczy Kampinoskiej.

Przykłady działań ochronnych prowadzonych w Kampinoskim Parku Narodowym

Flora łąk świeżych w okolicy rezerwatu przyrody Jezioro Kiełpińskie.

Fauna bezkręgowców i kręgowców siedlisk leśnych Puszczy Kampinoskiej, Lasu Młocińskiego i miejskich parków.

Zmiany wybiórczości siedliskowej dzika i innych ssaków jako przykład synurbizacji i synantropizacji.

Fauna międzywala Wisły w sąsiedztwie Warszawy.

Zwierzęta wodne i nadwone środkowej Wisły.

Znaczenie siedlisk leśnych w funkcjonowaniu korytarza dyspersji zwierząt doliny Wisły.

Literatura obowiązkowa:

Andrzejewska A., Ferchmin M., Kębłowska A., Otręba A. 2010. Charakterystyka geobotaniczna Puszczy Kampinoskiej. W: Obidziński A. (red.), Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. Monografia sesji terenowych LV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego Planta in vivo, in vitro et in silico. Warszawa 6-12 wrzesień 2010, pp. 41-56.

Brtek L. i in. 1993. Świat zwierząt. Multico, Warszawa.

Ferchmin M. 2010. Szata roślinna wydm i bagien Puszczy Kampinoskiej. W: Obidziński A. (red.), Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. Monografia sesji terenowych LV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego Planta in vivo, in vitro et in silico. Warszawa 6-12 wrzesień 2010, pp. 57-66.

Matuszkiewicz W. 2014. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Otręba A., Ferchmin M., Kębłowska A., Kloss M., Michalska-Hejduk D. 2010. Ochrona flory i roślinności w Kampinoskim Parku Narodowym. W: Obidziński A. (red.), Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. Monografia sesji terenowych LV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego Planta in vivo, in vitro et in silico. Warszawa 6-12 wrzesień 2010, pp. 67-91.

Rutkowski L. 2016. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Szafer W., Zarzycki K. (red.) 1972. Szata roślinna Polski, t.1-2. PWN, Warszawa.

Wysocki Cz., Sikorski P. 2014. Fitosocjologia stosowana. Wyd. SGGW, Warszawa.

Literatura uzupełniająca:

Faliński J.B. 2004. Inwazje w świecie roślin. Phytocoenosis vol. 16, Seminarium Geobotanicum 10, Warszawa-Białowieża.

Jonsson L. 1998, 2006. Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego

Kłosowski S., Kłosowski G. 2001. Rośliny wodne i bagienne. Multico, Warszawa.

Matuszkiewicz J.M. 2008. Zespoły leśne Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Nawara Z. 2006. Rośliny łąkowe. Multico, Warszawa.

Pucek Z., Raczyński J., (red.), 1983a. Atlas rozmieszczenia ssaków w Polsce. PWN, Warszawa

Romanowski J. 1998. Śladami zwierząt. Warszawa, PWRiL

Rothmaler W., Jäger E.J., Werner K. 2000. Exkursionsflora von Deutschland, 4 Bde., Bd.3, Gefäßpflanzen, Atlasband. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin.

Seneta W., Dolatowski J. 2011. Dendrologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Sudnik-Wójcikowska B. 2011. Rośliny synantropijne. Multico, Warszawa.

Tomanek J., Witkowska-Żuk L., 2008. Botanika leśna. PWRiL, Warszawa.

Witkowska-Żuk L. 2008. Atlas roślinności lasów. Multico, Warszawa.

Witkowska-Żuk L. 2013. Rośliny leśne. Multico, Warszawa.

Wójciak H. 2003. Porosty, mszaki, paprotniki. Multico, Warszawa.

Zeszyty z serii „Klucze do oznaczania owadów Polski”.

Przedmiotowe efekty uczenia się w obszarze Wiedzy:

Efekt przedmiotowy 1. Student rozumie podstawowe zjawiska i procesy kształtujące bogactwo gatunkowe flory i fauny w warunkach Niziny Mazowieckiej, ma wiedzę w zakresie zróżnicowania flory i fauny Mazowsza.

Efekt przedmiotowy 2. Student rozumie związki między różnorodnością gatunkową flory i fauny Mazowsza a możliwościami zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej.

Przedmiotowe efekty uczenia się w obszarze Umiejętności:

Efekt przedmiotowy 3. Student stosuje narzędzia badawcze pomocne w określaniu zróżnicowania roślin i zwierząt.

Efekt przedmiotowy 4. Student umie korzystać z fachowej literatury przyrodniczej dotyczącej zróżnicowania biologicznego flory i fauny, znajdując informacje niezbędne w identyfikacji roślin i zwierząt.

Efekt przedmiotowy 5. Student potrafi planować i organizować pracę indywidualną oraz współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role a także wykonać zlecone zadania poznawcze.

Kryteria oceniania:

Ocena zależy od aktywności w poszukiwaniu i poznawaniu napotkanych w trakcie ćwiczeń gatunków flory i fauny, poprawnego oznaczania roślin i zwierząt, oraz od obecności na zajęciach.

Przyjmuje się, że student na ocenę:

3,0 - potrafi zidentyfikować i nazwać ok. 50-60% gatunków roślin naczyniowych i zwierząt kręgowych (oraz pospolitszych bezkręgowców) spotkanych w różnych siedliskach przyrodniczych w czasie zajęć terenowych.

3,5 - potrafi zidentyfikować i nazwać ok. 61-70% gatunków roślin naczyniowych i zwierząt kręgowych (oraz pospolitszych bezkręgowców) spotkanych w różnych siedliskach przyrodniczych w czasie zajęć terenowych.

4,0 - potrafi zidentyfikować i nazwać ok. 71-80% gatunków roślin naczyniowych i zwierząt kręgowych (oraz pospolitszych bezkręgowców) spotkanych w różnych siedliskach przyrodniczych w czasie zajęć terenowych.

4,5 - potrafi zidentyfikować i nazwać ok. 81-90% gatunków roślin naczyniowych i zwierząt kręgowych (oraz pospolitszych bezkręgowców) spotkanych w różnych siedliskach przyrodniczych w czasie zajęć terenowych.

5,0 - potrafi zidentyfikować i nazwać ok. 91-100% gatunków roślin naczyniowych i zwierząt kręgowych (oraz pospolitszych bezkręgowców) spotkanych w różnych siedliskach przyrodniczych w czasie zajęć terenowych.

Student w zakresie Wiedzy (Efekty przedmiotowe 1, 2):

- na ocenę ndst. (2): nie rozumie podstawowych zjawisk i procesów kształtujących bogactwo gatunkowe flory i fauny w warunkach Niziny Mazowieckiej, nie rozumie związków między różnorodnością gatunkową flory i fauny Mazowsza a możliwościami zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, nie posiada wiedzy w zakresie zróżnicowania flory i fauny Mazowsza.

- na ocenę dst. (3): w ograniczonym stopniu rozumie podstawowe zjawiska i procesy kształtujące bogactwo gatunkowe flory i fauny w warunkach Niziny Mazowieckiej oraz związki między różnorodnością gatunkową flory i fauny Mazowsza a możliwościami zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, posiada ograniczoną wiedzę w zakresie zróżnicowania flory i fauny Mazowsza.

- na ocenę db. (4): w dobrym stopniu rozumie podstawowe zjawiska i procesy kształtujące bogactwo gatunkowe flory i fauny w warunkach Niziny Mazowieckiej oraz związki między różnorodnością gatunkową flory i fauny Mazowsza a możliwościami zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, posiada niepełną wiedzę w zakresie zróżnicowania flory i fauny Mazowsza.

- na ocenę bdb. (5): w bardzo dobrym stopniu rozumie podstawowe zjawiska i procesy kształtujące bogactwo gatunkowe flory i fauny w warunkach Niziny Mazowieckiej oraz związki między różnorodnością gatunkową flory i fauny Mazowsza a możliwościami zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, posiada obszerną wiedzę w zakresie zróżnicowania flory i fauny Mazowsza.

Student w zakresie Umiejętności (Efekty przedmiotowe 3, 4, 5):

- na ocenę ndst. (2): nie potrafi korzystać z fachowej literatury przyrodniczej i narzędzi badawczych w celu identyfikacji gatunków flory i fauny poznawanego obiektu przyrodniczego, nie potrafi planować i organizować pracy indywidualnej jak również współdziałać i pracować w grupie, a także nie potrafi wykonywać zleconych zadań poznawczych.

- na ocenę dst. (3): w ograniczonym stopniu potrafi korzystać z fachowej literatury przyrodniczej i narzędzi badawczych w celu identyfikacji gatunków flory i fauny poznawanego obiektu przyrodniczego, w ograniczonym stopniu potrafi planować i organizować pracę indywidualną jak również współdziałać i pracować w grupie, a także w ograniczonym stopniu potrafi wykonywać zlecone zadania poznawcze.

- na ocenę db. (4): w dobrym stopniu potrafi korzystać z fachowej literatury przyrodniczej i narzędzi badawczych w celu identyfikacji gatunków flory i fauny poznawanego obiektu przyrodniczego, w dobrym stopniu potrafi planować i organizować pracę indywidualną jak również współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role, a także w dobrym stopniu potrafi wykonywać zlecone zadania poznawcze.

- na ocenę bdb. (5): w pełni potrafi korzystać z fachowej literatury przyrodniczej i narzędzi badawczych w celu identyfikacji gatunków flory i fauny poznawanego obiektu przyrodniczego, bardzo dobrze planuje i organizuje pracę indywidualną jak również współdziała i pracuje w grupie, przyjmując w niej różne role, a także bardzo dobrze potrafi wykonywać zlecone zadania poznawcze.

Nie dotyczy.