(in Polish) Genetyka konserwatorska drzew leśnych

Celem przedmiotu jest wprowadzenie studenta w zagadnienia genetyki konserwatorskiej drzew leśnych (Conservation genetics of woody plants) oraz nowoczesne aspekty ochrony i mitygacji ryzyka wyginięcia wybranych gatunków drzewiastych w Polsce. Podczas części praktycznej, uczestnicy nabędą umiejętności zbioru materiału roślinnego do analiz polimorfizmu wybranych markerów molekularnych DNA, stosowanych w genetyce konserwatorskiej.

WYKŁAD:

Prezentowane treści mają na celu wprowadzenie studenta w zagadnienia genetyki konserwatorskiej drzew leśnych (Conservation genetics of woody plants) i nowoczesne aspekty ochrony i mitygacji ryzyka wyginięcia wybranych gatunków drzewiastych w Polsce. Według wytycznych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN; International Union for Conservation of Nature), genetyka konserwatorska jest dyscypliną naukową, która umożliwia poznanie struktury genetycznej zagrożonych gatunków (np. na podstawie markerów polimorfizmu DNA) oraz umożliwia wgląd w ich historyczne pochodzenie na danym terenie (filogeografia). Zapoznamy się z procesami kształtującymi strukturę genetyczną wybranych gatunków drzew leśnych (przepływ genów, dryf genetyczny, selekcja naturalna i antropologiczna zasobów genowych) na poziomie populacyjnym i osobniczym. Na podstawie współczesnych doniesień, omówione będą programy genetycznej ochrony i odnowy gatunków zagrożonych wyginięciem.

ĆWICZENIA: Podczas ćwiczeń, studenci nabędą umiejętności zbioru materiału roślinnego do analiz genetycznych w laboratorium, wykonają izolację DNA i przeprowadzą analizę polimorfizmu wybranych markerów molekularnych DNA organellowego w celu określenia haplotypu linii matecznej, a uzyskany wynik zinterpretują w odniesieniu do dróg migracji polodowcowej gatunku z refugiów europejskich na tereny Polski. Dzięki programom genetyki opisowej (GenAlEx, Structure), obliczą podstawowe parametry zmienności genetycznej na poziomie wewnątrz- i międzypopulacyjnym. Na końcu, sami wysnują wnioski o potrzebie ochrony danego gatunku na badanym terenie.

Literatura obowiązkowa:

1. Analiza DNA, Teoria i Praktyka. Praca zbiorowa pod redakcją Ryszarda Słomskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 2008.

2. Hartl D.L., Clark A.G. Podstawy genetyki populacyjnej. WUW, Warszawa, 2009

3. Avise J.C. Markery molekularne, historia naturalna i ewolucja. WUW, Warszawa, 2008

Literatura uzupełniająca:

1. Techniki laboratoryjne w biologii molekularnej. A. Lewandowska Ronnegren, MedFarm, Wrocław, 2018

2. Podstawy genetyki. Przewodnik do ćwiczeń laboratoryjnych, pod red. E. Chudzińskiej. Wyd I, UAM, Poznań 2017

3. Artykuły naukowe dostępne w wersji Open Access, podane przez Prowadzącą

Wykłady:

Przedmiotowe efekty uczenia się w zakresie wiedzy:

Efekt przedmiotowy 1: student zna i rozumie zaawansowane zjawiska i procesy biologiczne dotyczące genetyki konserwatorskiej oraz wymienia kluczowe zagadnienia z zakresu szczegółowej wiedzy biologii molekularnej

Efekt przedmiotowy 2: student zna i opisuje aktualne problemy genetyki konserwatorskiej oraz zna główne kierunki współczesnego rozwoju tej dyscypliny na rzecz ochrony gatunków

Ćwiczenia:

Przedmiotowe efekty kształcenia w zakresie umiejętności:

Efekt przedmiotowy 3: student potrafi wykonać krytyczną analizę i selekcję informacji, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych w języku polskim i angielskim

Efekt przedmiotowy 4: student potrafi przedstawić prezentację ustną w zakresie wykonywanych prac badawczych z wykorzystaniem różnych środków komunikacji

Przedmiotowe efekty uczenia się w zakresie kompetencji:

Efekt przedmiotowy 5: student potrafi identyfikować i rozstrzygać dylematy związane z zawodem konserwatora ochrony przyrody.

Kryteria oceniania w zakresie wiedzy:

Na ocenę 2 (ndst) student miernie zna i rozumie zaawansowane zjawiska i procesy biologiczne dotyczące genetyki konserwatorskiej oraz nie potrafi wymienić żadnych zagadnień z zakresu wiedzy biologii molekularnej; wcale nie zna i nie potrafi opisać aktualnych problemów genetyki konserwatorskiej oraz wcale nie zna głównych kierunków współczesnego rozwoju tej dyscypliny na rzecz ochrony gatunków;

Na ocenę 3 (dst) student dostatecznie zna i rozumie zaawansowane zjawiska i procesy biologiczne dotyczące genetyki konserwatorskiej oraz dostatecznie potrafi wymienić kluczowe zagadnienia z zakresu wiedzy biologii molekularnej; dostatecznie zna i potrafi opisać aktualne problemy genetyki konserwatorskiej oraz w stopniu dostatecznym zna główne kierunki współczesnego rozwoju tej dyscypliny na rzecz ochrony gatunków;

Na ocenę 4 (db) student dobrze zna i rozumie zaawansowane zjawiska i procesy biologiczne dotyczące genetyki konserwatorskiej oraz prawidłowo potrafi wymienić kluczowe zagadnienia z zakresu wiedzy biologii molekularnej; dobrze zna i potrafi opisać aktualne problemy genetyki konserwatorskiej oraz w dobrym stopniu zna główne kierunki współczesnego rozwoju tej dyscypliny na rzecz ochrony gatunków;

Na ocenę 5 (bdb) student bardzo dobrze zna i rozumie zaawansowane zjawiska i procesy biologiczne dotyczące genetyki konserwatorskiej oraz doskonale potrafi wymienić kluczowe zagadnienia z zakresu wiedzy biologii molekularnej; bardzo dobrze zna i potrafi opisać aktualne problemy genetyki konserwatorskiej oraz bardzo dobrze zna główne kierunki współczesnego rozwoju tej dyscypliny na rzecz ochrony gatunków;

Kryteria oceniania w zakresie umiejętności:

Na ocenę 2 (ndst) student nie potrafi wykonać krytycznej analizy i selekcji informacji, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych w języku polskim i angielskim; oraz miernie potrafi przedstawić prezentację ustną w zakresie wykonywanych prac badawczych z wykorzystaniem różnych środków komunikacji.

Na ocenę 3 (dst) student dostatecznie potrafi wykonać krytyczną analizę i selekcję informacji, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych w języku polskim i angielskim; oraz dostatecznie potrafi przedstawić prezentację ustną w zakresie wykonywanych prac badawczych z wykorzystaniem różnych środków komunikacji.

Na ocenę 4 (db) student dobrze potrafi wykonać krytyczną analizę i selekcję informacji, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych w języku polskim i angielskim; oraz dobrze potrafi przedstawić prezentację ustną w zakresie wykonywanych prac badawczych z wykorzystaniem różnych środków komunikacji.

Na ocenę 5 (bdb) student bardzo dobrze potrafi wykonać krytyczną analizę i selekcję informacji, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych w języku polskim i angielskim; oraz bardzo dobrze potrafi przedstawić prezentację ustną w zakresie wykonywanych prac badawczych z wykorzystaniem różnych środków komunikacji.

Kryteria oceniania w zakresie kompetencji społecznych:

Na ocenę 2 (ndst) student nie osiągnął założonego efektu uczenia się i nie potrafi rozstrzygać dylematów związane z zawodem konserwatora ochrony przyrody;

Na ocenę 3 (dst) student dostatecznie potrafi identyfikować i rozstrzygać dylematy związane z zawodem konserwatora ochrony przyrody;

Na ocenę 4 (db) student dobrze potrafi rozstrzygać dylematy związane z zawodem konserwatora ochrony przyrody;

Na ocenę 5 (bdb) student bardzo dobrze potrafi rozstrzygać dylematy związane z zawodem konserwatora ochrony przyrody.