Sustainable life on land: targets of Goal 15 of Agenda 2030, actions taken and the chances of achieving (Goal 15).

Cel 15 Agendy Zrównoważonego Rozwoju ONZ 2030 dotyczy ekosystemów lądowych, ochrony lasów i gleb. Celem kursu jest zapoznanie studentów z zadaniami celu oraz analiza skuteczności działań podejmowanych w Polsce i na świecie. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na glebę jako środowisko o dużej bioróżnorodności, które warunkuje funkcjonowanie ekosystemów lądowych. Duży nacisk zostanie położony na czynniki wpływające na bioróżnorodność gleby oraz usługi ekosystemowe świadczone przez glebę. Kurs dostarczy również informacje na temat stanu degradacji gleb oraz działań i praktyk mających na celu jej zatrzymanie lub odwrócenie.

Kurs obejmuje 15 godzin, które podzielono na 5 spotkań. Terminy spotkań: 9.03, 16.03, 23.03, 30.03 i 13.04. 2023

1. Koncepcja zrównoważonego rozwoju – zarys historyczny. Międzynarodowe inicjatywy dotyczące zrównoważonego rozwoju. Życie na lądzie: 15 cel zrównoważonego rozwoju. Wprowadzenie do celu, opis celu oraz zadań w nim zawartych. Podejście do realizacji celu 15: kontekst globalny, europejski i krajowy. Priorytety w zakresie realizacji Celu 15 na szczeblu krajowym.

2. Znaczenie różnorodności biologicznej gleby. Funkcje i usługi ekosystemowe (zaopatrzeniowe, wspierające, regulacyjne i kulturowe) świadczone przez glebę (rozkład martwej materii organicznej, krążenie biogenów, magazynowanie i uwalnianie wody, utrzymanie struktury i żyzności gleby, dostarczanie czystej wody pitnej, sekwestracja i detoksykacja toksycznych substancji, bioremediacja zanieczyszczeń, zwalczanie szkodników i patogenów, kontrola erozji, łagodzenie powodzi i susz, regulacja atmosferycznych gazów śladowych). Wartość ekonomiczna różnorodności biologicznej gleby. Wycena usług ekosystemowych, koszty utraty różnorodności biologicznej.

3. Stan globalny gleb i gruntów: dlaczego konieczne jest korzystanie z tych niezbędnych i wyczerpywalnych zasobów w sposób zrównoważony? Czynniki i aktualne zagrożenia dla zasobów i różnorodności biologicznej gleby (zanieczyszczenie, zagęszczanie i zasklepienie gleby, erozja, spadek zawartości materii organicznej, zasolenie, osuwiska, wylesienie, zmiany klimatyczne, górnictwo, industrializacja, praktyki rolnicze - głęboka orka, stosowanie nawozów chemicznych i pestycydów, usuwanie resztek pożniwnych, pustynnienie, zakwaszenie i in.).

4. Rola biomonitoringu w realizacji zadań 15 Celu Zrównoważonego Rozwoju. Wykorzystanie organizmów glebowych jako biologicznych wskaźników jakości gleb (monitoring skutków zanieczyszczeń; ocena wpływu praktyk rolniczych). Parametry zespołów glebowych wykorzystywane do oceny jakości gleby.

5. Działania związane z realizacją zadań celu 15 na świecie i w Polsce: działania rządowe, przedsiębiorstw oraz organizacji pozarządowych. Strategie na rzecz przywrócenia różnorodności biologicznej gleby, ochrony i zrównoważonej produkcji. Praktyki rolnicze sprzyjające zdrowiu gleby (uprawy konserwujące: system bezorkowy, uprawa pasowa, mulczowanie, płodozmian i in.)

Kurs obejmuje 15 godzin, które podzielono na 5 spotkań. Terminy spotkań: 9.03, 16.03, 23.03, 30.03 i 13.04. 2023

Bardgett R.D. 2015. Earth Matters: How soil underlies civilization. Oxford University Press.

Bardgett R.D., Usher B., Hopkins D.W. 2005. Biological diversity and functions in soils. Cambridge University Press.

Hadryjańska B. 2021. Droga do zrównoważonego rozwoju w Polsce w świetle założeń Agendy 2030. Wydawnictwo Difin.

Paoletti M.G. 1999. Invertebrate biodiversity as bioindicators of sustainable landscapes: practical use of invertebrates to assess sustainable land use. Elsevier Academic press.

Wall D.H., Bardgett R.D., Behan-Pelletier V., Herrick J.E., Jones H., Ritz K., Six J., Strong D.R., van der Putten W.H. Soil Ecology and Ecosystem Services 2013. Oxford University Press.

Wołowicz K. Realizacja celów zrównoważonego rozwoju przez UE - wizja czy konkret? Analizy BAS, 2021, nr 2 (153), 10 s.

Grunty i gleby w Europie. Dlaczego konieczne jest korzystanie z tych niezbędnych i wyczerpywalnych zasobów w sposób zrównoważony? https://www.eea.europa.eu

Monitorowanie realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju w Polsce

https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/monitoring-realizacji-agendy-2030

Wiedza

EK1 - student potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia: zrównoważony rozwój, usługi ekosystemowe, jakość środowiska

EK2 - student zna znaczenie różnorodności biologicznej gleby dla jej funkcjonowania

EK3 - student wymienia przyczyny degradacji gleby

EK4 - student wskazuje na możliwości wykorzystania żywych organizmów do oceny stanu gleby

UMIEJĘTNOŚCI

EK5 - student analizuje relacje między organizmami żywymi a środowiskiem nieożywionym

EK6 - dobiera odpowiednich wskaźników i uzasadnia ich zastosowania do oceny stanu środowiska w konkretnej sytuacji

KOMPETENCJE

EK7 - wykazuje postawę proekologiczną w życiu codziennym

EK8 - postrzega relacje pomiędzy organizmami żywymi a środowiskiem nieożywionym

EK9 – pełni rolę moderatora dyskusji i/lub bierze udział w dyskusjach, formułując własne wypowiedzi oraz konstruktywne uwagi krytyczne

Obecność na zajęciach.

Aktywność na zajęciach - przygotowanie się i udział w dyskusji na omawiany temat na podstawie wskazanych do przeczytania materiałów przekazanych przez prowadzącego.

Test końcowy pisemny na ocenę

Skala ocen

niedostateczny 0-50%

dostateczny 51 -60%; dostateczny plus - 61-70%

dobry 71-80%; dobry plus - 81-90%

bardzo dobry powyżej 90%