Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw - Central Authentication System
Strona główna

(in Polish) Wstęp do filologii

General data

Course ID: WH-FK-I-1-WstFilol
Erasmus code / ISCED: (unknown) / (unknown)
Course title: (unknown)
Name in Polish: Wstęp do filologii
Organizational unit: Faculty of Humanities
Course groups:
ECTS credit allocation (and other scores): 2.00 Basic information on ECTS credits allocation principles:
  • the annual hourly workload of the student’s work required to achieve the expected learning outcomes for a given stage is 1500-1800h, corresponding to 60 ECTS;
  • the student’s weekly hourly workload is 45 h;
  • 1 ECTS point corresponds to 25-30 hours of student work needed to achieve the assumed learning outcomes;
  • weekly student workload necessary to achieve the assumed learning outcomes allows to obtain 1.5 ECTS;
  • work required to pass the course, which has been assigned 3 ECTS, constitutes 10% of the semester student load.
Language: Polish
Subject level:

elementary

Learning outcome code/codes:

enter learning outcome code/codes

Preliminary Requirements:

(in Polish) Wiedza o języku i literaturze wyniesiona ze szkoły.

Short description: (in Polish)

Wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego.

Full description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania nad zwierzętami, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Bibliography: (in Polish)

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Przykład literacki: Juliusz Słowacki "Zachwycenie".

9. Susan Schneider, "Świadome maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów", przeł. Joanna Bednarek, PWN 2021, rozdz. 5: "Czy można połączyć się z SI?"" oraz 6: "Skan twojego umysłu".

Konfrontacja z tekstem literackim: Stanisław Lem "Przyjaciel" (różne wydania w zbiorach opowiadań Lema).

Literatura uzupełniająca:

- Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

[lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Literatura uzupełniająca:

- Abrams Meyer Harald, Zwierciadło i lampa, Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, przeł. Maria Bożenna Fedewicz, Gdańsk 2003

- Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

- Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

- Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

- Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

- Jaeger Werner, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. Marian Plezia, Warszawa 2001

- Janion Maria, Żmigrodzka Maria, Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonego dzieła, Gdańsk 2004

- Juszczak Wiesław, Poeta i mit, Wołowiec 2014

- Lewis Clive Stapleton, Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, przeł. Witold Ostrowski, Warszawa 1986

- Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

- Meijer Ewa, Zwierzęta mówią. W stronę demokracji międzygatunkowej, przeł. Aleksandra Małecka, Miłosz Biedrzycki, Okoniny 2021

- Saganiak Magdalena, Jak można zrozumieć Drugiego? Bachtin i Habermas, „Ethos” 2020 nr 1(129), s. 69-90

Efekty kształcenia i opis ECTS: (in Polish)

Efekty kształcenia i opis ECTS:

Posługuje się poprawną terminologią naukową; Rozpoznaje i rozstrzyga dylematy naukowe i etyczne związane z wykonywaniem pracy filologa;

zna pojęcie własności intelektualnej i podstawy rozumienia prawa autorskiego w zakresie związanym z praktyką filologiczną;

zna podstawową wiedzę o zakresie i znaczeniu filologii polskiej w obszarze nauk humanistycznych i w systemie kultury narodowej, zna jej aksjologiczny horyzont;

zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu językoznawstwa;

zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu literaturoznawstwa;

zna podstawowe normy etyki, w tym etyki autorskiej (zwłaszcza w obszarze ochrony własności intelektualnej) oraz związaną z nią terminologię;

potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i poprawnie przekazywać informacje pochodzące z mediów tradycyjnych i elektronicznych;

ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy.

FK1_W05 Zna podstawowe terminy i metody stosowane w badaniach literaturoznawczych i językoznawczych, ze szczególnym uwzględnieniem badań w zakresie filologii klasycznej; rozumie teoretyczne podstawy i ograniczenia tych metod. P6S_WG P6S_WK

FK1_U05 Potrafi wykorzystać w pracy znajomość kontekstu kulturowego, teorii recepcji, nauk pomocniczych. P6S_UW

FK1_K01 Zdaje sobie sprawę z ograniczeń i niepełności posiadanej wiedzy, konieczności jej stałego pogłębiania; zdaje sobie sprawę ze stałej ewolucji nauk humanistycznych, w tym nauk o literaturze, wiedzy szczegółowej o literaturze okresu starożytnego, i nauk o języku oraz wiedzy o językach klasycznych. P6S_KK

FK1_K02 Zdaje sobie sprawę z powinności etycznych związanych z pracą nad tekstem, a także pracą intelektualną, tworzeniem treści kulturowych. P6S_KO

FK1_K03 Z racji posiadanej wiedzy merytorycznej wykazuje szczególną wrażliwość na społeczną rolę jednostki, relacje jednostka-społeczeństwo, naturę instytucji społecznych P6S_KO

Assessment methods and assessment criteria: (in Polish)

Obecność na wykładach. Znajomość materiału przedstawianego na wykładach. Znajomość lektur obowiązkowych. Umiejętność analizy tekstu naukowego, dotyczącego prezentowanych problemów. Umiejętność posługiwania się podstawową terminologią w zakresie przedstawionym na wykładzie. Opanowanie twórczego myślenia w nauce: umiejętność przedstawienia danego problemu w oparciu o różne teksty naukowe i odpowiednio dobrane treści wykładu, umiejętność porównywania przedstawianych w publikacjach naukowych teorii, ich krytyczna ocena.

Classes in period "Summer semester 2021/22" (past)

Time span: 2022-02-01 - 2022-06-30
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Lectures, 30 hours more information
Coordinators: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Group instructors: Magdalena Saganiak
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Lectures - graded credit
(in Polish) E-Learning:

(in Polish) E-Learning (pełny kurs)

(in Polish) Opis nakładu pracy studenta w ECTS:

(in Polish) Punktacja ECTS - 2 punkty

30 godzin - udział w wykładzie;

30 godzin - przygotowanie się do egzaminu.

Type of subject:

obligatory

(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy

Short description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, badania nad zwierzętami, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Full description: (in Polish)

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Bibliography: (in Polish)

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Classes in period "Winter semester 2022/23" (past)

Time span: 2022-10-01 - 2023-01-31
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Lectures, 30 hours more information
Coordinators: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Group instructors: Magdalena Saganiak
Course homepage: https://teams.microsoft.com/l/channel/19%3aKT-r4WwIe_-fEMualRbIG12g7WRcDTf-bdxLq_Q3x1w1%40thread.tacv2/Og%25C3%25B3lny?groupId=70c4fd58-7f15-41ff-931d-bfbf4e000570&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Lectures - graded credit
(in Polish) E-Learning:

(in Polish) E-Learning (pełny kurs)

(in Polish) Opis nakładu pracy studenta w ECTS:

(in Polish) Punktacja ECTS - 2 punkty

30 godzin - udział w wykładzie;

30 godzin - przygotowanie się do egzaminu.

Type of subject:

obligatory

(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy

Short description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Full description: (in Polish)

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Bibliography: (in Polish)

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Przykład literacki: Juliusz Słowacki "Zachwycenie".

9. Susan Schneider, "Świadome maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów", przeł. Joanna Bednarek, PWN 2021, rozdz. 5: "Czy można połączyć się z SI?"" oraz 6: "Skan twojego umysłu".

Konfrontacja z tekstem literackim: Stanisław Lem "Przyjaciel" (różne wydania w zbiorach opowiadań Lema).

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Classes in period "Summer semester 2022/23" (past)

Time span: 2023-02-01 - 2023-06-30
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Lectures, 30 hours more information
Coordinators: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Group instructors: (unknown)
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Lectures - graded credit
Type of subject:

obligatory

(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy

Short description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Full description: (in Polish)

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Bibliography: (in Polish)

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 111-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Classes in period "Summer semester 2023/24" (in progress)

Time span: 2024-02-15 - 2024-06-30
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Lectures, 30 hours more information
Coordinators: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Group instructors: Magdalena Saganiak
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Lectures - graded credit
Type of subject:

obligatory

(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy

Short description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Full description: (in Polish)

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Bibliography: (in Polish)

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 111-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Course descriptions are protected by copyright.
Copyright by Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa
tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl
contact accessibility statement USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)