Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw - Central Authentication System
Strona główna

(in Polish) Wstęp do filologii

General data

Course ID: WH-FK-I-1-WstFilol
Erasmus code / ISCED: (unknown) / (unknown)
Course title: (unknown)
Name in Polish: Wstęp do filologii
Organizational unit: Faculty of Humanities
Course groups:
ECTS credit allocation (and other scores): 2.00 Basic information on ECTS credits allocation principles:
  • the annual hourly workload of the student’s work required to achieve the expected learning outcomes for a given stage is 1500-1800h, corresponding to 60 ECTS;
  • the student’s weekly hourly workload is 45 h;
  • 1 ECTS point corresponds to 25-30 hours of student work needed to achieve the assumed learning outcomes;
  • weekly student workload necessary to achieve the assumed learning outcomes allows to obtain 1.5 ECTS;
  • work required to pass the course, which has been assigned 3 ECTS, constitutes 10% of the semester student load.
Language: Polish
Subject level:

elementary

Learning outcome code/codes:

enter learning outcome code/codes

Preliminary Requirements:

(in Polish) Wiedza o języku i literaturze wyniesiona ze szkoły.

Short description: (in Polish)

Wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego.

Full description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania nad zwierzętami, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Bibliography: (in Polish)

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Przykład literacki: Juliusz Słowacki "Zachwycenie".

9. Susan Schneider, "Świadome maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów", przeł. Joanna Bednarek, PWN 2021, rozdz. 5: "Czy można połączyć się z SI?"" oraz 6: "Skan twojego umysłu".

Konfrontacja z tekstem literackim: Stanisław Lem "Przyjaciel" (różne wydania w zbiorach opowiadań Lema).

Literatura uzupełniająca:

- Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

[lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Literatura uzupełniająca:

- Abrams Meyer Harald, Zwierciadło i lampa, Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, przeł. Maria Bożenna Fedewicz, Gdańsk 2003

- Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

- Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

- Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

- Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

- Jaeger Werner, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. Marian Plezia, Warszawa 2001

- Janion Maria, Żmigrodzka Maria, Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonego dzieła, Gdańsk 2004

- Juszczak Wiesław, Poeta i mit, Wołowiec 2014

- Lewis Clive Stapleton, Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, przeł. Witold Ostrowski, Warszawa 1986

- Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

- Meijer Ewa, Zwierzęta mówią. W stronę demokracji międzygatunkowej, przeł. Aleksandra Małecka, Miłosz Biedrzycki, Okoniny 2021

- Saganiak Magdalena, Jak można zrozumieć Drugiego? Bachtin i Habermas, „Ethos” 2020 nr 1(129), s. 69-90

Efekty kształcenia i opis ECTS: (in Polish)

Efekty kształcenia i opis ECTS:

Posługuje się poprawną terminologią naukową; Rozpoznaje i rozstrzyga dylematy naukowe i etyczne związane z wykonywaniem pracy filologa;

zna pojęcie własności intelektualnej i podstawy rozumienia prawa autorskiego w zakresie związanym z praktyką filologiczną;

zna podstawową wiedzę o zakresie i znaczeniu filologii polskiej w obszarze nauk humanistycznych i w systemie kultury narodowej, zna jej aksjologiczny horyzont;

zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu językoznawstwa;

zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu literaturoznawstwa;

zna podstawowe normy etyki, w tym etyki autorskiej (zwłaszcza w obszarze ochrony własności intelektualnej) oraz związaną z nią terminologię;

potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i poprawnie przekazywać informacje pochodzące z mediów tradycyjnych i elektronicznych;

ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy.

FK1_W05 Zna podstawowe terminy i metody stosowane w badaniach literaturoznawczych i językoznawczych, ze szczególnym uwzględnieniem badań w zakresie filologii klasycznej; rozumie teoretyczne podstawy i ograniczenia tych metod. P6S_WG P6S_WK

FK1_U05 Potrafi wykorzystać w pracy znajomość kontekstu kulturowego, teorii recepcji, nauk pomocniczych. P6S_UW

FK1_K01 Zdaje sobie sprawę z ograniczeń i niepełności posiadanej wiedzy, konieczności jej stałego pogłębiania; zdaje sobie sprawę ze stałej ewolucji nauk humanistycznych, w tym nauk o literaturze, wiedzy szczegółowej o literaturze okresu starożytnego, i nauk o języku oraz wiedzy o językach klasycznych. P6S_KK

FK1_K02 Zdaje sobie sprawę z powinności etycznych związanych z pracą nad tekstem, a także pracą intelektualną, tworzeniem treści kulturowych. P6S_KO

FK1_K03 Z racji posiadanej wiedzy merytorycznej wykazuje szczególną wrażliwość na społeczną rolę jednostki, relacje jednostka-społeczeństwo, naturę instytucji społecznych P6S_KO

Assessment methods and assessment criteria: (in Polish)

Obecność na wykładach. Znajomość materiału przedstawianego na wykładach. Znajomość lektur obowiązkowych. Umiejętność analizy tekstu naukowego, dotyczącego prezentowanych problemów. Umiejętność posługiwania się podstawową terminologią w zakresie przedstawionym na wykładzie. Opanowanie twórczego myślenia w nauce: umiejętność przedstawienia danego problemu w oparciu o różne teksty naukowe i odpowiednio dobrane treści wykładu, umiejętność porównywania przedstawianych w publikacjach naukowych teorii, ich krytyczna ocena.

Classes in period "Summer semester 2021/22" (past)

Time span: 2022-02-01 - 2022-06-30
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Lectures, 30 hours more information
Coordinators: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Group instructors: Magdalena Saganiak
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Lectures - graded credit
(in Polish) E-Learning:

(in Polish) E-Learning (pełny kurs)

(in Polish) Opis nakładu pracy studenta w ECTS:

(in Polish) Punktacja ECTS - 2 punkty

30 godzin - udział w wykładzie;

30 godzin - przygotowanie się do egzaminu.

Type of subject:

obligatory

(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy

Short description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, badania nad zwierzętami, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Full description: (in Polish)

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Bibliography: (in Polish)

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Classes in period "Winter semester 2022/23" (past)

Time span: 2022-10-01 - 2023-01-31
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Lectures, 30 hours more information
Coordinators: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Group instructors: Magdalena Saganiak
Course homepage: https://teams.microsoft.com/l/channel/19%3aKT-r4WwIe_-fEMualRbIG12g7WRcDTf-bdxLq_Q3x1w1%40thread.tacv2/Og%25C3%25B3lny?groupId=70c4fd58-7f15-41ff-931d-bfbf4e000570&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Lectures - graded credit
(in Polish) E-Learning:

(in Polish) E-Learning (pełny kurs)

(in Polish) Opis nakładu pracy studenta w ECTS:

(in Polish) Punktacja ECTS - 2 punkty

30 godzin - udział w wykładzie;

30 godzin - przygotowanie się do egzaminu.

Type of subject:

obligatory

(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy

Short description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Full description: (in Polish)

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Bibliography: (in Polish)

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Przykład literacki: Juliusz Słowacki "Zachwycenie".

9. Susan Schneider, "Świadome maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów", przeł. Joanna Bednarek, PWN 2021, rozdz. 5: "Czy można połączyć się z SI?"" oraz 6: "Skan twojego umysłu".

Konfrontacja z tekstem literackim: Stanisław Lem "Przyjaciel" (różne wydania w zbiorach opowiadań Lema).

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Classes in period "Summer semester 2022/23" (past)

Time span: 2023-02-01 - 2023-06-30
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Lectures, 30 hours more information
Coordinators: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Group instructors: (unknown)
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Lectures - graded credit
Type of subject:

obligatory

(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy

Short description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Full description: (in Polish)

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Bibliography: (in Polish)

Literatura obowiązkowa:

Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.

1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

Podrozdziały:

Pojęcie tekstu.

Zdanie w tekście.

Tekst - całościowy komunikat.

Mechanizmy spójności tekstu.

2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6

3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48

4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.

rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.

6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.

7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 111-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.

Literatura uzupełniająca:

Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)

Lektura dla osób zainteresowanych tematem: pozostałe teksty, drukowane w tym dziale antologii, ujęte w pliku pdf.

Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

Classes in period "Summer semester 2023/24" (in progress)

Time span: 2024-02-15 - 2024-06-30
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Lectures, 30 hours more information
Coordinators: Beata Gaj, Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska
Group instructors: Magdalena Saganiak
Course homepage: https://teams.microsoft.com/l/team/19%3aKT-r4WwIe_-fEMualRbIG12g7WRcDTf-bdxLq_Q3x1w1%40thread.tacv2/conversations?groupId=70c4fd58-7f15-41ff-931d-bfbf4e000570&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Lectures - graded credit
(in Polish) Opis nakładu pracy studenta w ECTS:

(in Polish) Wykład - 15 godz. [tryb tutoring]

Przygotowanie do wykładu - 45 godz.

Przygotowanie do egzaminu - 30 godz.


Type of subject:

obligatory

(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy

Short description: (in Polish)

Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania postkolonialne, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.

Full description: (in Polish)

1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura.

2. Geneza języka (mowy).

3. Mit i "słowo święte".

4. Oralność i piśmienność. Dźwięk i znak.

5. Język i wypowiedź: między indywidualnością a zbiorowością.

6. Zagadnienie metafory.

7. Akt mowy i gatunek mowy a gatunek literacki.

8. Na początku była pieśń. Związki literatury i muzyki.

9. Na początku była opowieść. Czy wszystko jest narracją?

10. Na początku był dialog. Dialogiczność i intertekstualność.

11. Literatura jako ekspresja. Liryczność. Tekst a doświadczenie wewnętrzne.

12. Literatura faktu.

13. Literatura a pamięć. Literatura a cielesność.

14. Literatura dokumentu osobistego (list, dziennik, pamiętnik, czat).

15. Wstęp do teorii znaczenia. Znaczenie słowa, zdania, wypowiedzi.

16. Struktura tekstu. Ujęcie tekstologiczne i literaturoznawcze.

17. Struktura tekstu literackiego. Wielopoziomowość.

18. Wstęp do teorii interpretacji. Sens, rozumienie, granice interpretacji.

19. Rozumienie tekstu dawnego. Rekonstrukcja obrazu świata, w który wbudowany jest tekst.

20. Przemiany w pojmowaniu języka i literatury w wieku XXI.

21. Wypowiedź a dyskurs. Dyskurs feministyczny, postzależnościowy.

22. Zwrot etyczny. Prawda, kłamstwo, odpowiedzialność – w tekście i nauce o tekście.

23. Doświadczenie estetyczne a tekst.

24. Słowo – świadomość – doświadczenie – wypowiedź.

25. Sztuczna inteligencja a język, świadomość i komunikacja.

Bibliography: (in Polish)

1. Bachtin Michaił, Słowo w dziele Dostojewskiego, [w:] Problemy poetyki Dostojewskiego, Warszawa 1970 (zwłaszcza pierwszy podrozdział) [tu typologia słowa]

2. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998

3. Johann Gottfried Herder, Rozprawa o pochodzeniu języka, [w:] tegoż, Wybór pism, wyb. i oprac. Tadeusz Namowicz, Wrocław 1987

4. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003, s. 43-48

5. Jakobson Roman, Poetyka w świetle językoznawstwa, "Pamiętnik Literacki " 1960, z. 2

[lub w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. H. Markiewicz, t. II, Kraków 1976 [lub w tegoż:] W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, wyb. i red. nauk. M.R. Mayenowa, Warszawa 1989, t. 2 – włączone w roku 2024

6. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6

7. Saganiak Magdalena, Słowo badacza wobec słowa twórcy – problemy metodologiczne i etyczne, [w:] Odpowiedzialność za słowo, red. Magdalena Saganiak, Dominik Sulej, Szymon Kurpanik, Weronika Rychta, Maciej Koszewski, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2021

8. Sławiński Janusz, Wokół teorii języka poetyckiego, [w:] tegoż, Dzieło - język - tradycja, Warszawa 1974 [lub] tegoż, Prace wybrane, t. II: Dzieło - język - tradycja, Kraków 1998

9. Susan Schneider, Myślące maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów, przeł. Joanna Bednarek, Warszawa 2021, rozdz. 5: Czy można połączyć się z SI, rozdz. 6: Skan twojego umysłu; rozdz. 8: Czy twój umysł jest programem komputerowym.

Literatura uzupełniająca:

- Abrams Meyer Harald, Zwierciadło i lampa, Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, przeł. Maria Bożenna Fedewicz, Gdańsk 2003

- Adler Alex, The Word of Kanji. Learn 2136 Japanese characters through real etymologies, Alex Adler 2020

- Armstrong Karen, Krótka historia mitu, przeł. Ireneusz Kania, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2021, rozdz. VII: Wielka przemiana na Zachodzie (1500-2000), s. 137-169

- Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.

- Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012

- Chomsky Noam, Jakimi istotami jesteśmy, Wydawnictwo „vis-a-vis”, Kraków 2019, rozdz: Co możemy zrozumieć, s. 59-100

- Dobrzyńska Teresa, Metafora, Wrocław 1984

- Foucauld Michel, Szaleństwo i literatura. Powiedziane, napisane, red. Tadeusz Komendant, przeł. Bogdan Banasiak, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999, rozdz. Kim jest autor, s. 199-220

- Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6 – wyłączone do literatury uzupełniającej w roku 2024

- Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003

- Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)

- Herder Johann Gottfried, Rozprawa o pochodzeniu języka, [w:] tegoż, Wybór pism, wyb. i oprac. Tadeusz Namowicz, Ossolineum, Wrocław 1987

- Jaeger Werner, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. Marian Plezia, Warszawa 2001

- Janion Maria, Żmigrodzka Maria, Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonego dzieła, Gdańsk 2004

- Juszczak Wiesław, Poeta i mit, Wołowiec 2014

- Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978

- Meijer Ewa, Zwierzęta mówią. W stronę demokracji międzygatunkowej, przeł. Aleksandra Małecka, Miłosz Biedrzycki, Okoniny 2021

- Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

- rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62,

rozdz. Pismo przekształca świadomość, s. 131-153.

- Pajdzińska Anna, Czy "zaklęty krąg języka" można przekroczyć? [w:] Relatywizm w języku i kulturze, red. A. Pajdzińska, R. Tokarski, Lublin 2010

- Podraza-Kwiatkowska Maria, O muzycznej i niemuzycznej koncepcji poezji, [w:] Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, red. Andrzej Hejmej, Kraków 2002

- Saganiak Magdalena, Jak można zrozumieć Drugiego? Bachtin i Habermas, „Ethos” 2020 nr 1(129), s. 69-90

- Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003, s. 49-57.

- Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego - wyłączone do literatury uzupełniającej w roku 2024

Wstęp:

Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;

Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;

Część I:

Istota znaku językowego, s. 77-82;

Część II:

Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;

Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;

Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.

Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.

- "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003

R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",

P. Tillich, Istota języka religijnego;

Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające

Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich

Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii

Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.

- Stapleton Lewis Clive, Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, przeł. Witold Ostrowski, Warszawa 1986

Wymagania wstępne: (in Polish)

FORMA ZALICZENIA

Forma egzaminu - egzamin ustny w sesji egzaminacyjnej.

WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU

Obecność na wykładach. Znajomość materiału przedstawianego na wykładach. Znajomość lektur obowiązkowych. Umiejętność analizy tekstu naukowego, dotyczącego prezentowanych problemów. Umiejętność posługiwania się podstawową terminologią w zakresie przedstawionym na wykładzie. Zdolność do odpowiedzi na postawione podczas egzaminu pytania w sposób spójny, wykorzystujący lekturę obowiązkową i treść wykładów, w języku naukowym, z użyciem odpowiedniej terminologii, z przywołaniem odpowiednich koncepcji, tytułów prac naukowych, nazwisk badaczy. Umiejętność porównywania różnych koncepcji dotyczących tego samego problemu. Świadomość rozwoju myśli ludzkiej w rozwiązywaniu danego zagadnienia naukowego, np. kwestii pochodzenia języka czy pytania o istotę tekstu. Twórcze myślenie naukowe, zdolność do wykorzystywania i krytycznego przetwarzania różnych informacji.

Course descriptions are protected by copyright.
Copyright by Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa
tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl
contact accessibility statement mapa serwisu USOSweb 7.0.4.0-1 (2024-05-13)