Own, stranger, enemy: dimensions of otherness in culture and society

W czasach pandemii figury Inności, zmiany na pozycjach obcości, swojskości, wrogości są mocno odczuwalne w życiu codziennym, pełnym dramaturgii i zwrotów akcji. W proponowanym kursie zostanie omówiony Inny w dynamicznym ruchu, w procesie zmian, historycznych, kulturowych, psychologicznych i społecznych. Uwzględniając niezliczoną ilość badań naukowych na temat zjawiska wyobcowania, swojskości i wrogości można uznać, że Swoim, Obcym i Wrogiem może stać się każdy, nawet koronawirus, który w kulturowym dyskursie przyjmuje różne wymiary, maski, ewoluuje, zmienia pozycje. Kurs będzie rozpatrywał trychotomię Inności w sposób interdyscyplinarny, dlatego na wykład zaproszeni są nie tylko socjologowie czy przedstawiciele nauk społecznych, ale reprezentanci nauk humanistycznych, gdyż pozycjonowanie swojego, obcego, wroga dokonuje się zawsze w kulturze, w czasie, wewnątrz i na zewnątrz systemów, organicznych i społecznych.

Kurs będzie rozpatrywał trychotomię Inności w sposób interdyscyplinarny, dlatego na wykład zaproszeni są nie tylko socjologowie czy przedstawiciele nauk społecznych, ale reprezentanci nauk humanistycznych, gdyż pozycjonowanie swojego, obcego, wroga dokonuje się zawsze w kulturze, w czasie, wewnątrz i na zewnątrz systemów, organicznych i społecznych. Tej właśnie wieloaspektowości zjawiska swojskości, obcości i wrogości dokonywanych w czasie nieustannych zmian: historycznych, kulturowych, społecznych, psychologicznych, antropologicznych będziemy się uważnie przyglądać podczas tego semestru.

Kurs jest autorskim projektem bazującym na teorii zwrotu inkorporacyjnego, co oznacza, że oprócz klasycznych i nieklasycznych teorii oraz badań empirycznych w naukach społecznych, jego Uczestnicy zaznajomią się trychotomicznym modelem Inności T.M. Korczyńskiego, która bazuje na dorobku najważniejszych koncepcji obcości, swojskości i wrogości w literaturze przedmiotu.

1. Wprowadzenie.

2. Swój, obcy, wróg w naukach społecznych.

3. Świadomość swojego, obcego, wroga w perspektywie socjologii wiedzy.

4. Wiedza jako siła ekskluzji i inkluzji.

5. Kultura a triada S-O-W.

6. Język a konstrukcja rzeczywistości społeczno-kulturowej S-O-W.

7. Ekskluzja: alienacja, stygmatyzacja, enemizacja, ekskluzja wewnętrzna.

8. Inkorporacja: zwrot absorpcyjny, kwarantanna, absorpcja.

9. Macierz i dwa tryby analityczne autorskiej Teorii Zwrotu Inkorporacyjnego (TZI).

10. Antyinkorporacja: ideologie, utopie, dystopie.

11. Zmiany swojego, obcego, wroga w czasie: rola historii w badaniach TZI.

12. TZI a empiryczne egzemplifikacje.

13. Metodologia w badaniach TZI.

14. Słownik TZI.

15. Podsumowanie.

Literatura podstawowa:

T.M. Korczyński, Kiedy dom zaczyna płonąć. Swój, obcy, wróg w Trzeciej Rzeszy - perspektywa konstruktywistycznej socjologii wiedzy, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2018.

T.M. Korczyński (red.), Swój - Obcy - Wróg. Wędrówki w labiryntach kultur, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2018.

T.M. Korczyński, Milczenie i lament. Szkice z socjologii śmierci, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2016.

T.M. Korczyński (red.), Obcy w labiryncie kultur, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2016.

Literatura uzupełniająca:

T.M. Korczyński, Uwięzieni. Pisarze a Trzecia Rzesza - perspektywa konstruktywistycznej socjologii wiedzy, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2019.

T.M. Korczyński (red.), Współczesne problemy socjologii wiedzy. W 80-lecie "Ideologii i utopii" Karla Mannheima, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2017

T.M. Korczyński, Stereotyp narodowy a socjologia wiedzy, Seria naukowa ISKK, Warszawa 2014.

Zadaniem kursu jest wykształcenie u Kursantów podstawowych znajomości teorii nauk społecznych odnoszących się do trzech wymiarów Inności: swojskości, obcości, wrogości, zarówno z terenów socjologicznych, jak i etnograficznych, antropologicznych, historycznych i psychologicznych.

Po Kursie Studenci będą obeznani z klasycznymi i nieklasycznymi teoriami nauk społecznych, jak również wyposażeni w wiedzę, która umożliwi im prowadzenie badań społecznych, zarówno za pomocą metod ilościowych, jak i jakościowych. Dzięki wyłożonej i autorskiej teorii zwrotu inkorporacyjnego, będą mieli oni wgląd w warsztat metodologiczno-teoretyczny naukowca, skorzystają z praktycznej wiedzy metodologicznej, teoretycznej i empirycznej autora TZI, zobaczą, jak można łaczyć w sposób interdyscyplinarny dorobek nauk humanistycznych i tworzyć własne syntezy.

Udział w wykładzie 30 godzin.

Przygotowanie do egzaminu 20 godzin.

Samodzielna analiza materiałów źródłowych 20 godzin.

Konsultacje 5 godzin.

Suma 75 godzin.

SUMA GODZIN: 75 = ok. 3 ECTS

Formuła Kursu zakłada współpracę intelektualną i doskonalenie warsztatu społecznych kompetencji. Oczytanie i formułowanie tez na podstawie treści zawartych w ważnych tekstach z obszaru polecanych nauk społecznych, przede wszystkim socjologii, owe kompetencje pogłębiają. Kurs, ze względu na pandemię i zarządzenie Rektora UKSW odbywa się online na Teamsach, natomiast egzamin odbędzie się online za pośrednictwem systemu Moodle.

E-learning będzie także pomocny w przekazywaniu wiadomości, notatek i dyskusji poza godzinami wykładu. Będzie także pełnił korzystną funkcję odrabiania wykładów, które mogą wynikać z np. wymuszonej, np. chorobą czy konferencją nieobecności Prowadzącego. W takiej sytuacji Prowadzący będzie mógł umieszczać materiały, lektury i zadania dla Kursantów.

Warunki zaliczenia przedmiotu:

egzamin on-line na platformie Moodle (test wielokrotnego wyboru z elementami pytań otwartych): 90%

obecność na zajęciach, która jest weryfikowana przez zalogowanie na zajęcia oraz sprawdzenie listy obecności w czasie wykładu: 10%.

LINK do zajęć znajduje się na platformie Moodle. Adres strony podany w zakładce: STRONA www (sylabus).