Genres and forms of journalism - pragmatics of journalistic language - test of journalistic language competence

Celem ćwiczeń jest prezentacja podstawowych pojęć i treści z zakresu pragmatyki językowej oraz teorii aktów mowy, a także wykształcenie w słuchaczach umiejętności budowania poprawnych, skutecznych i zamierzonych wypowiedzi. Zadania praktyczne, które będą wykonywali uczestnicy zajęć, pozwolą im zdobyć umiejętność poddawania wypowiedzi analizie językowej w kontekście teorii aktów mowy. Zdobyte umiejętności i wiedzę z zakresu pragmatyki językowej będą wykorzystywać, tworząc różnorodne formy wypowiedzi dziennikarskiej.

1. A. Awdiejew, Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń, Kraków 1987

2. J. Austin, Mówienie i poznanie, Warszawa 1993

3. M. Derwojedowa, H. Karas, D. Kopcińska, (red.) Język polski. Kompendium, Warszawa 2005, rozdz. IX: Pragmatyka

4. E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa 2008;

5. R. Kalisz, Pragmatyka językowa, Gdańsk 1993;

6. P. Levinson, Pragmatyka, Warszawa 2010;

7. M. Marcjanik, Polska grzeczność językowa, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2002

8. G. Osika, Procesy i akty komunikacyjne. Koncepcje klasyczne i współczesne, Kraków 2011

8. D. Zdunkiewicz, Akty mowy [w:] Współczesny język polski, J. Bartmiński (red.), Lublin 2001.

1. Student zna podstawowe pojęcia i treści z zakresu pragmatyki językowej oraz zna i rozumie zasady budowania poprawnych, skutecznych i zamierzonych wypowiedzi językowych. (W)

2. Student potrafi rozpoznać poszczególne aspekty aktów mowy jako elementy działania komunikacyjnego. (U)

3. Student umie tworzyć komunikaty, których ukryty sens jest różny od dosłownie odczytanej treści oraz tworzyć teksty zawierające metafory kognitywne, wykorzystujące konotacje kulturowe i tzw. skrzydlate słowa. (U)

4. Student organizuje warsztat autora różnorodnych form i gatunków dziennikarskich, uwzględniając uwarunkowania i zmienne kontekstowe wpływające na komunikację językową: mowę czasu, przestrzeni, mowę ciała; pojęcie konotacji kulturowych. (U)

5. Student docenia rolę różnego rodzaju aktów mowy oraz ich wpływ na zachowania społeczne oraz jednostkowe, a także jest świadomy tego, że język może spełniać nie tylko funkcję informacyjną, ale także służyć do – niekiedy bardzo wyrafinowanych – gier słownych. (K)

Nakład pracy studenta:

1. Aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach – 30 godz.

2. Samodzielne przygotowanie do zajęć – 15 godz.

3. Przygotowanie do kolokwium – 10 godz.

4. Konsultacje z prowadzącym ćwiczenia – 5 godz.

60 godzin = 2 ECTS

EK nr 1:

- na ocenę 2 - student nie zna podstawowych pojęć i treści z zakresu pragmatyki językowej oraz nie zna i nie rozumie zasad budowania poprawnych, skutecznych i zamierzonych wypowiedzi językowych;

- na ocenę 3 – student potrafi wymienić podstawowe pojęcia z zakresu pragmatyki językowej i teorii aktów mowy, ale nie potrafi i ich wyjaśnić i opisać; tylko pobieżnie potrafi przedstawić zasady budowania zamierzonych wypowiedzi językowych;

- na ocenę 4 – student zna podstawowe pojęcia i treści z zakresu pragmatyki językowej oraz zasady budowania celowych wypowiedzi językowych, ale nie robi tego płynnie; definicje, które podaje, nie są kompletne;

- na ocenę 5 – student doskonale zna pojęcia i treści z zakresu pragmatyki językowej i potrafi je w pełni definiować. Z dużą swobodą wskazuje i opisuje zasady budowania zamierzonych wypowiedzi językowych.

EK nr 2:

- na ocenę 2 – student nie potrafi rozpoznać żadnych aspektów aktów mowy jako elementów działania komunikacyjnego.

- na ocenę 3 – student potrafi rozpoznać tylko wybrane aspekty aktów mowy jako elementy działania komunikacyjnego;

- na ocenę 4 – student potrafi rozpoznać większość aspektów aktów mowy jako elementy działania komunikacyjnego;

- na ocenę 4 - potrafi rozpoznać wszystkie aspekty aktów mowy jako elementy działania komunikacyjnego.

EK nr 3:

- na ocenę 2 – student nie potrafi sprawnie działać komunikacyjnie: ukrywać sensów w wypowiedziach; tworzyć tekstów wykorzystujących metafory kognitywne, konotacje kulturowe i tzw. skrzydlate słowa;

- na ocenę 3 – sprawność komunikacyjna studenta jest ograniczona; jego znajomość skrzydlatych słów i sposobów użycia metafor jest wybiórcza, przez co komunikaty, które tworzy, są przewidywalne i mało oryginalne;

- na ocenę 4 – student jest sprawny komunikacyjnie i tworzy zamierzone komunikaty, korzystając z dostępnych środków językowych, ale wachlarz możliwości, ale rezultaty jego działań nie są oryginalne;

- na ocenę 5 – student tworzy oryginalne komunikaty, których ukryty sens jest różny od dosłownie odczytanej treści –wykorzystuje do tego bogaty zasób dostępnych środków językowych.

EK nr 4:

- na ocenę 2 – student nie potrafi się zorganizować w pracy i uwzględnić w podejmowanych działaniach zmiennych kontekstowych wpływających na sytuację komunikacyjną;

- na ocenę 3 – student potrafi zorganizować się w pracy, ale nie przestrzega narzuconych uwarunkowań – np. ograniczeń czasowych – i wybiórczo uwzględnia zmienne kontekstowe wpływające na sytuację komunikacyjną;

- na ocenę 4 – student sprawnie odnajduje się w roli autora wypowiedzi i bierze pod uwagę narzucone uwarunkowania, ale efekty jego pracy są zmienne; jego efektywność nie jest na stałym wysokim poziomie;

- na ocenę 5 – efektywność działań studenta jako autora wypowiedzi uwzględniających zmienne kontekstowe wpływające na sytuację komunikacyjną, jest na stałym bardzo wysokim poziomie.

EK nr 5:

- na ocenę 2 – student nie docenia roli różnego rodzaju aktów mowy oraz ich wpływu na zachowania społeczne i jednostkowe; nie jest świadomy pozainformacyjnych funkcji języka;

- na ocenę 3 – student wie, że różnicowanie aktów mowy jest istotnym elementem komunikacji, ale nie widzi związku między nimi a zachowaniami społecznymi; tylko pobieżnie potrafi wymienić pozainformacyjne funkcje języka;

- na ocenę 4 – student wie, że różnicowanie aktów mody to jeden z ważniejszych elementów komunikacji i dostrzega wpływ komunikatów na zachowania społeczne; zna pozainformacyjne funkcje języka, ale nie potrafi poprzeć ich praktycznymi przykładami;

- na ocenę 5 – student potrafi przewidzieć i opisać wpływ danego komunikatu na zachowania społeczne; sprawnie wymienia i popiera przykładami pozainformacyjne funkcje języka.