Aksjologiczne podstawy wychowania

pedagogika

podstawowy

NRL_W03, NRL_W05, NRL_W09,

NRL_U01, NRL_U03,

NRL_K02, NRL_K03

Problematyka wartości jest nierozłącznie związana z wychowaniem. W tradycyjnym ujęciu to wartości stanowią podstawę do formułowania celów wychowania. Tymczasem rozumienie samego pojęcia (wartość) jak i postrzeganie nauki o wartościach (aksjologia) nie jest jednoznaczne – ani w języku potocznym, ani w literaturze fachowej.

W trakcie realizowanych w formie konwersatoryjnej zajęć podjęta zostanie próba zbliżenia definicyjnego pojęcia wartości, dokonany zostanie przegląd stanowisk i perspektyw rozumienia wartości oraz ich znaczenia dla organizowania procesu wychowania. Przedmiotem refleksji staną się zagadnienia znaczenia i możliwości urzeczywistniania wartości w różnych środowiskach wychowawczych.

1. Zajęcia organizacyjne

2. Czym są wartości? Rozumienia i znaczenia wartości. Podstawowe pojęcia związane z wartościami i nauce o wartościach. Źródła wartości.

3. Wartości i nauka o wartościach – rozumienie i znaczenia pojęcia aksjologia. Typologie wartości, systemy wartości, hierarchie wartości.

4. Aksjologia w wybranych naukach – filozoficzne, psychologiczne, socjologiczne, prawne, kulturoznawcze i in. konteksty aksjologii

5. Wychowanie i jego definiowanie. Cele wychowania a wartości – aksjologia a teleologia wychowania.

6. Wychowanie a wartości – znaczenia, rozumienia, konteksty. Wychowanie jako wartość i wartość wychowania. Wartości w wychowaniu, wychowanie do wartości, wychowanie przez wartości.

Problematyka wartości w wybranych środowiskach wychowawczych

7. Wartości a wychowanie w szkole

8. Wartości a rodzina i wychowanie w rodzinie

9. Wartości a grupa rówieśnicza

10. Wartości a środki masowego przekazu (media)

11. Wartości a praca. Wartości a kariera zawodowa.

12. Sumienie, postawy i przekonania religijne a wychowanie i edukacja aksjologiczna.

13. Wychowanie moralne i rozwój moralny a wartości.

14. Urzeczywistnianie wartości – wartości a wartościowanie, wartości a działanie, dysonans aksjologiczny

15. Podsumowanie, powtórzenie. Zaliczenie przedmiotu.

• Cieciuch, J. (2013). Kształtowanie się systemu wartości od dzieciństwa do wczesnej dorosłości. Warszawa: Liber Libri.

• De Tchórzewski, A. M. (2012) Wstęp do teorii wychowania. Ignatianum, Kraków.

• Łobocki, M. (2009) Teoria wychowania w zarysie. Impuls, Kraków.

• Ostrowska U. (2006), Aksjologiczne podstawy wychowania, [w:] Pedagogika, red. Bogusław Śliwerski, t. 1, Podstawy nauk o wychowaniu, Gdańsk.

• Ostrowska, K. (1998). Wokół rozwoju osobowości i systemu wartości. Warszawa: CMPP-P MENiS.

• Ostrowska, K. (2000). Nie wszystko o wychowaniu. Warszawa: CMPP-P MENiS.

• Ostrowska, K. (2004a). W poszukiwaniu wartości. cz. I: Ja–inni. Kraków: Rubikon.

• Ostrowska, K. (2004b). W poszukiwaniu wartości. cz. II: Z Biblią przez życie. Kraków: Rubikon.

• Zarzecki, L. (2012). Teoretyczne podstawy wychowania. Teoria i praktyka w zarysie. Jelenia Góra: KPSW.

Literatura uzupełniająca:

1. Słownik małżeństwa i rodziny, red. E. Ozorowski, abp. Warszawa-Łomianki 1999.

2. Struzik Z., Program wychowawczy oparty na wartościach według nauczania Jana Pawła II, Warszawa 2009.

3. Struzik Z. Narzeczeństwo, małżeństwo i rodzina w nauczaniu papieskim, wyd. IPJPII, Warszawa 2019.

STUDENT:

NRL_W03, ma podstawową wiedzę z zakresu filozofii, teologii katolickiej, katolickiej nauki społecznej i prawa kanonicznego; na bazie w/w zakresów rozumie interakcje pomiędzy rozumem a wiarą;

NRL_W05, zna wybrane koncepcje człowieka: filozoficzne, teologiczne i społeczne stanowiące teoretyczne podstawy działalności na rzecz małżeństwa i rodziny;

NRL_W09, ma wiedzę na temat zasad i norm etycznych, w tym w odniesieniu do życia małżeńsko-rodzinnego i społecznego;

NRL_U01, potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną z zakresu nauk o rodzinie w celu rozpoznawania problemów małżeńskich i rodzinnych, wychowawczych, opiekuńczych, a także motywów i wzorów ludzkich zachowań;

NRL_U03, potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje umiejętności, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) i nowoczesnych technologii (ICT);

NRL_K02, posiada przekonanie o konieczności postępowania w sposób etyczny i profesjonalny; dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z pracą swoją i innych, poszukuje optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki; jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach naukowych;

NRL_K03, docenia znaczenie nauk o rodzinie dla tworzenia i rozwoju funkcjonalnej rodziny i odnosi zdobytą wiedzę do projektowania zadań osobistych i zawodowych.

Opis ECTS:

Udział w konwersatorium - 30 godzin

Opracowanie zagadnienia/prezentacja - 30 godzin

Przygotowanie się do zajęć, zapoznanie z lekturami i in. - 20 godzin

Wiedza

Ocena 2 (ndst) - student nie zna elementarnej terminologii używanej w aksjologii i naukach o rodzinie i rozumie jej źródła

Ocena 3 (dst) - student zna w ograniczonym stopniu podstawową terminologię z aksjologii; ma miernie uporządkowaną znajomość podstawowych zagadnień dotyczących aksjologii

Ocena 4 (db) - student dysponuje w stopniu zadowalającym repertuarem pojęć z aksjologii; ma średnio uporządkowaną znajomość podstawowych zagadnień dotyczących aksjologii

Ocena 5 (bdb) - student potrafi poprawnie stosować adekwatną terminologię z aksjologii; ma bardzo dobrze uporządkowaną znajomość podstawowych zagadnień dotyczących aksjologii

Umiejętności:

Ocena 2 (ndst) - student nie potrafi analizować, streszczać ani przedstawiać zagadnień z zakresu aksjologii

Ocena 3 (dst) - student potrafi w ograniczonym stopniu analizować, streszczać i przedstawiać zagadnień z zakresu aksjologii.

Ocena 4 (db) - student potrafi trafnie analizować, streszczać i przedstawiać zagadnień z zakresu aksjologii.

Ocena 5 (bdb) - student trafnie streszczać, przedstawiać oraz krytycznie analizować zagadnień z zakresu aksjologii.

Kompetencje:

Ocena 2 (ndst) - student nie potrafi zaplanować i podjąć działań samokształcących celem nabycia wiedzy z aksjologii i wychowania, nie wykazuje zainteresowania dyskusją podejmowaną w tych obszarach.

Ocena 3 (dst) - student potrafi w ograniczonym stopniu podjąć pracę nad samokształceniem w dziedzinie aksjologii i pedagogiki.

Ocena 4 (db) - student potrafi właściwie zaplanować i podjąć pracę nad samokształceniem w dziedzinie nad samokształceniem w dziedzinie aksjologii i pedagogiki, bierze udział w dyskusjach prowadzonych na zajęciach.

Ocena 5 (bdb) - student bardzo dobrze planuje i podejmuje pracę nad samokształceniem w dziedzinie aksjologii, często bierze udział w dyskusjach prowadzonych na zajęciach.

Zaliczenie wymaga:

1. Aktywnego uczestnictwa w zajęciach i przygotowania na zajęcia

2. Przygotowania prezentacji oraz wygłoszenia krótkiego referatu na wybrany temat jako impulsu do dyskusji grupowej (indywidualnie lub w małej grupie)

Na ocenę składa się oceny cząstkowe (skala 2,0-5,0)

(1) Ocena aktywności podczas zajęć (kryteria: obecność, przygotowanie się, częstość i trafność wypowiedzi, aktywność)

(2) Ocena prezentacji/wystąpienia (kryteria: a) jakość prezentacji - forma, treść, staranność, czytelność, wykorzystanie źródeł; b) sposób referowania - samodzielność, kontakt z grupą, emisja głosu, zainteresowanie grupy, zaangażowanie referenta, długość wystąpienia, dyskusja)

Łączna ocena = średnia (arytmetyczna) ocen (1) i (2)

3,00-3,25 = 3,0

3,26-3,65 = 3,5

3,66-4,10 = 4,0

4,11-4,50 = 4,5

> 4,50 = 5,0

Realizacja: metody dydaktyczne – wykład konwersatoryjny, prezentacja multimedialna, indywidualna lektura literatury przedmiotu

Weryfikacja: opracowanie zadania, przygotowanie do kolejnych zajęć oraz aktywny udział w zajęciach