Socjologia ogólna

nauki socjologiczne

podstawowy

NRL_W11; NRL_U14; NRL_K04

Ogolna wiedza o społeczeństwie na poziomie przedmiotu wiedza o społeczeństwie w szkole średniej.

Celem przedmiotu jest zdobycie przez studenta/tkę podstaw wiedzy z zakresu socjologii ogólnej: poznania podstaw indywidualnej i zbiorowej aktywności społecznej, stabilnych całosci społecznych, dynamiki i kierunków zmiany społecznej oraz powiazań tych zjawisk z życiem rodzinnym.

Zakłada się, że student będzie znał i używał terminów socjologicznych służących opisowi życia społecznego i miejsca jednostki oraz rodziny w społeczeństwie.

Będzie rozumiał procesy i zjawiska zachodzące we współczesnym świecie, szczególnie socjalizację, tożsamość, kulturę i pamięć zbiorową. Będzie dostrzegał miejsce rodziny w tych procesach.

Student nabędzie umiejętność obserwacji i interpretacji podstawowych zjawisk społecznych w kontekscie ich powiązań z życiem rodzinnym.

Uczestnik zajęć nabędzie świadomość powiązań pomiędzy zjawiskami społecznymi a rodziną oraz jej rolą w budowie dobrostanu jednostek oraz tożsamością kulturową społeczeństw.

Podstawowym celem przedmiotu jest rozbudzenie i rozwój wyobraźni socjologicznej studenta/ki. Składają się na nią wiedza, umiejętności i kompetencje. Umiejętności rozwijane są przede wszytskim na powiązanych z wykładem ćwiczeniami z tegoż przedmiotu.

Student zostanie zaopatrzony w znajomość terminów socjologicznych, wiedzę o koncepcjach socjologicznych, o definiowaniu i adekwatnym stosowaniu pojęć socjologicznych w opisie i analizie procesów i zjawisk społecznych w zakresie mikro- i makrosocjologii, statyki i dynamiki społecznej.

Po ukończeniu kursu studenci powinni adekwatnie i wieloaspektowo identyfikować podstawowe problemy społeczne oraz dokonywać ich analizy w zakresie relacji: jednostka a społeczeństwo, jednostka a rodzina, rodzina a społeczeństwo, relacje między małymi grupami społecznymi, relacje pomiędzy wielkimi elementami struktury społecznej – klasami i warstwami (w tym nowymi klasami społecznymi).

Istotny element kształcenia stanowią zagadnienia związane z tożsamością społeczną jednostki oraz tożsamościami zbiorowymi, w tym tożsamością rodzinną. Student potrafi właściwie je definiować i wskazywać ich determinanty oraz konsekwencje.

Podczas zajęć student nabywa kompetencji w zakresie rozpoznawania podstawowych składowych elementów kultury (zwyczaj, obyczaj, kanon, wzór, symbol, kategoria kultury) oraz głównych jej koncepcji. Zapoznaje się z mechanizmami oraz potrafi ocenić powiązanie pomiędzy przekazem kultury a życiem rodzinnym, więzią międzypokoleniową a systemem aksjologicznym, pamięcią zbiorową a relacjami międzypokoleniowymi.

Zajęcia uczą również aktywnego poszukiwania źródeł faktów na temat zjawisk i procesów społecznych oraz ich syntetyzowania.

Student adekwatnie rozpoznaje i samodzielnie komentuje wybrane współczesne globalne i lokalne procesy społeczne.

Literatura podstawowa:

P. Sztompka, Socjologia. Wykłady o społeczeństwie, Kraków 2021.

B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

Literatura uzupełniająca:

N. Goodman, Wstęp do socjologii, Poznań 2001.

A. Giddens, Socjologia, Warszawa 2001.

E. Babbie, Istota socjologii, Warszawa 2007.

P. Sztompka, Socjologia zmian społecznych, Kraków 2005.

J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1974.

R. Drozdowski, T. Szlandak, Socjologia wobec złożoności współczesnego świata, „Studia Socjologiczne” 2013, nr 4, s. 7-17.

H. Mendras, Elementy socjologii, Wrocław 2001.

S. Bruce, Socjologia, Sopot 2012.

J. Szacki, Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2002.

Z. Bauman, Socjologia, Poznań 2004.

P.L. Berger, Zaproszenie do socjologii, Warszawa 2012.

A. Elliott, Współczesna teoria społeczna, Warszawa 2011.

C. Renzetti, D.J. Curran, Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo, Warszawa 2008.

Słownik socjologii i nauk społecznych, Warszawa 2005.

A. Zduniak, Socjalizacja w kontekście nowoczesnego społeczeństwa, „Zeszyty Naukowe KUL” 2013, nr 1 (122), s. 47-61.

Słownik społeczny, Kraków 2004.

Socjologia codzienności, red. P. Sztompka, M. Boguni-Borowska, Kraków 2008.

M. Golka, Socjologia kultury, Warszawa 2013.

L. Dyczewski, Kultura w całościowym planie rozwoju, Warszawa 2011.

M. Karkowska, Socjologia wychowania. Wybrane elementy, Łódź 2007.

K.-J. Tillmann, Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Warszawa 2005.

D. Tułowiecki, Socjologiczne podstawy wychowania, w: Pedagogika rodziny. Tom 2: Wychowanie rodzinne, red. M. Marczewski i in., Gdańsk 2017, s. 149-203.

T. Paleczny, Socjologia tożsamości, Kraków 2008.

Z. Bokszański, Tożsamości zbiorowe, Warszawa 2015.

Z. Bauman, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, Warszawa 2000.

W. Griswold, Socjologia kultury. Kultury i społeczeństwa w zminiajacym się świecie, Warszawa 2013.

B. Szacka, Czas przeszły – pamięć – mit, Warszawa 2006.

L. Dychewski, Kultura polska w procesie przemian, Lublin 1995.

D. Tułowiecki, Społeczeństwo masowe, w: Encyklopedia katolicka, t. 18, Lublin 2013, kol. 694-695.

G. Standing, Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, Warszawa 2014.

G. Ritzer, Klasyczna teoria socjologiczna, Poznań 2004.

Socjologia. Lektury, red. P. Sztompka, M. Kucia, Kraków 2005.

L. Dychewski, Więź między pokoleniami w rodzinie, Lublin 2002.

Raporty z badań CBOS.

Efekty uczenia:

NRL_W11 - ma elementarną wiedzę o polityce społecznej, o różnych rodzajach struktur społecznych i instytucjach życia społecznego związanych ze służbą małżeństwu i rodzinie, w tym Kościoła katolickiego oraz prawnych i administracyjnych podstawach ich funkcjonowania;

NRL_U14 - potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk społecznych; analizuje ich powiązania z różnymi obszarami działalności z zakresu nauk o rodzinie;

NRL_K04 - ma świadomość odpowiedzialności za promocję i pomoc rodzinie jako podstawowej komórce społecznej, która przyczynia się do zachowania dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy.

Opis punktów ECTS:

Socjologia ogólna - wykład - stacjonarne: 3 ECTS

- udział w wykładzie: 30 godz.

- przygotowanie do egzaminu: 46 godz.

- konsultacje: 2 godz.

- egzamin: 2 godz.

w sumie: 80 godz = 3 ECTS

WIEDZA

OCENA 2 (ndst) – student nie opanował podstawowej wiedzy z socjologii w zakresie: historia powstania, pojęcia, naukowość socjologii. Nie opanował wiedzy w zakresie podstawowych teorii społecznych. Nie potrafi opisać podstawowych zjawisk socjologicznych oraz podać ich wskaźników. Nie potrafi określić ani przedstawić powiazań pomiędzy zjawiskami społecznymi a życiem rodzinnym. Nie potrafi przedstawić podstawowych zjawisk społecznych takich jak: opis społeczeństwa, kultura, socjalizacja, tożsamość, grupy społeczne, instytucje, edukacja, ruchy społeczne, kontrola społeczna, dewiacja, ład społeczny, populacja, struktura społeczna, procesy globalizacyjne. Test lub kolokwium/egzamin napisany na mniej niż 50%

OCENA 3 (dst) – student w części (50 %) opanował teorie z zakresu historii, teorii i podstawowych pojęć. Potrafi wymienić i opisać w części zagadnienia dotyczące społeczeństwa, kontroli społecznej, ruchów społecznych, grupy społecznej, rodziny i tożsamości, edukacji, religii, wspólnoty wiejskiej i miejskiej, ładu społecznego i dewiacji oraz socjalizacji i instytucji socjalizujących. W części opisuje podstawowe zjawiska społeczne. Potrafi liczbowo opisać strukturę ludności w Polsce. Test lub kolokwium/egzamin napisany na wiecej niż 50%, mniej niż 75%.

OCENA 4 (db) – student w części (75 %) opanował teorie z zakresu historii, teorii socjologicznych i podstawowych pojęć. Potrafi wymienić i opisać w części zagadnienia dotycząc opisu społeczeństwa, kontroli społecznej, ruchów społecznych, grupy społecznej, rodziny i tożsamości, edukacji, wspólnoty wiejskiej i miejskiej, socjalizacja ład społeczny i dewiacja oraz socjalizacja i instytucje socjalizujące. Potrafi liczbowo opisać strukturę ludności w Polsce. Trafnie opisuje podstawowe zjawiska społeczne umiejąc zachować naukowy dystans w ich interpretacji. Test lub kolokwium/egzamin napisany na mniej niż 80%.

OCENA 5 (bdb) - student bardzo dobrze opanował podstawowe wiadomości historii, teorii i podstawowych pojęć. Potrafi wymienić i opisać wszystkie zagadnienia dotyczące społeczeństwa, kontroli społecznej, ruchów społecznych, grupy społecznej, rodziny i tożsamości, wspólnoty wiejskiej i miejskiej, socjalizacji, tożsamości, ładu społecznego, dewiacji, instytucji socjalizujących, zachowań zbiorowych, procesów globalizacyjnych. Potrafi scharakteryzować strukturę ludności w Polsce. Potrafi bardzo trafnie opisać podstawowe zjawiska społeczne i z naukowym dystansem badacza potrafi je interpretować. Właściwie charakteryzuje zjawiska socjologiczne w społeczeństwie polskim i UE. Test lub kolokwium/egzamin napisany na nie mniej niż 85-90%.

UMIEJĘTNOŚCI

OCENA 2 (ndst) – student nie potrafi zastosować zdobytej wiedzy oraz posługiwać się podstawowymi pojęciami socjologicznymi. Nie potrafi zastosować teoretycznych podstaw w przestrzeni społecznej. Nie pozyskał umiejętności korzystania z wiedzy by przygotować i przeprowadzić różne rodzaje analiz społecznych. Nie potrafi zastosować teorii do rozwiązywania problemów małżeńsko-rodzinnych. Nie rozumie potrzeby analizy zjawisk społecznych. Ponadto nie rozumie wartości instytucji i agend socjalizujących w przestrzeni społecznej.

OCENA 3 (dst) - student w ograniczonym stopniu potrafi zastosować zdobytą wiedzę w odniesieniu do podstawowych pojęć i zagadnień socjologicznych. Potrafi w minimalnym stopniu zastosować wiedzę socjologiczną w analizie zjawisk społecznych. Pozyskał minimalne umiejętności korzystania z wiedzy by przygotować i przeprowadzić analizę oraz sformuować opinię na temat roli rodziny w zyciu społecznym oraz kształtowania tożsamości społecznej jednostki. Potrafi w pewnym zakresie zastosować teorie do rozwiązywania problemów małżeńsko-rodzinnych. Ponadto rozumie wartości instytucji i agend socjalizujących w przestrzeni społecznej. Potrafi po części obserwować rzeczywistość i tworzyć obraz życia jednostki i grup w społeczeństwie

OCENA 4 (db) – student właściwie posługuje się podstawową wiedzę w zakresie socjologii. Potrafi właściwe zaimplementować teorie socjologiczne w ocenie i analizie przestrzeni społecznej. Potrafi w zadawalającym stopniu zastosować teorie do rozwiązywania problemów małżeńsko-rodzinnych. Rozumie wartości instytucji i agend socjalizujących w przestrzeni społecznej. Potrafi w właściwym stopniu obserwować rzeczywistość i tworzyć obraz życia jednostki i grup w społeczeństwie. Umie i potrafi w miarę możliwości analizę problemów społecznych, szczególnie dotykających życie małżeńsko-rodzinne.

OCENA 5 (bdb) – student bardzo dobrze posługuje się podstawową wiedzą i terminami socjologicznymi. Właściwe definiuje i stosuje teorie socjologiczne w diagnozie zjawisk społecznych. Potrafi zastosować teorie do rozwiązywania problemów małżeńsko-rodzinnych. Właściwie ocenia oraz rozumie wartości instytucji i agend socjalizujących w przestrzeni społecznej. Potrafi w zaawansowanym stopniu obserwować rzeczywistość i interpretuje ją z punktu widzenia posiadanej wiedzy oraz dystansem charakterystycznym dla badawcza. Umie i potrafi bardzo dobrze selekcjonować oraz zastosować właściwe narzędzie badawcze do diagnozy problemów społecznych, szczególnie dotykających życia małżeńsko-rodzinnego.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

OCENA 2 (ndst) – student nie potrafi zastosować wiedzy socjologicznej w elementarnym zakresie i wykorzystać jej do opisu i analizy życia społecznego. Nie potrafi zastosować uzyskanych informacji w dyskusji z innymi studentami oraz nie wykazuje kompetencji w zakresie uchwycenia powiązań pomiędzy życiem jednostek, życiem rodziny(rodzin) i życiem społecznym. Nie widzi miejsca rodziny w procesie tworzenia życia społecznego, tożsamości jednostki, jej powiązań z kulturą, edukacją, religią, procesami socjalizacji. Nie dostrzega powiązań pomiędzy przemianami życia rodzinnego a przemianami społecznymi.

OCENA 3 (dst) – student w ograniczonym stopniu potrafi zastosować wiedzę socjologiczną oraz wykorzystać jej do opisu i analizy życia społecznego. W ograniczonym stopniu potrafi zastosować uzyskane informacje w dyskusji z innymi studentami oraz wykazuje minimalne kompetencji w zakresie uchwycenia powiązań pomiędzy życiem jednostek, życiem rodziny (rodzin) i życiem społecznym. W minimalnym stopniu dostrzega miejsca rodziny w procesie tworzenia życia społecznego, tożsamości jednostki, jej powiązań z kulturą, edukacją, religią, procesami socjalizacji. Dostrzega w minimalnym stopniu powiązania pomiędzy przemianami życia rodzinnego a przemianami społecznymi.

OCENA 4 (db) – student potrafi zastosować wiedzę socjologiczną oraz wykorzystać ją do opisu i analizy życia społecznego. W dość dobrym stopniu potrafi zastosować uzyskane informacje w dyskusji z innymi studentami oraz wykazuje dość dobre kompetencji w zakresie uchwycenia powiązań pomiędzy życiem jednostek, życiem rodziny (rodzin) i życiem społecznym. W dobrym stopniu dostrzega miejsca rodziny w procesie tworzenia życia społecznego, tożsamości jednostki, jej powiązań z kulturą, edukacją, religią, procesami socjalizacji. Dostrzega powiązania pomiędzy przemianami życia rodzinnego a przemianami społecznymi.

OCENA 5 (bdb) – student w pełni poznał i potrafi zastosować wiedzę socjologiczną (terminologię oraz teorie) oraz wykorzystać ją do opisu i analizy życia społecznego. W bardzo dobrym stopniu potrafi zastosować uzyskane informacje w dyskusji z innymi studentami oraz wykazuje wysokie kompetencji w zakresie uchwycenia powiązań pomiędzy życiem jednostek, życiem rodziny (rodzin) i życiem społecznym. Trafnie dostrzega miejsca rodziny w procesie tworzenia życia społecznego, tożsamości jednostki, jej powiązań z kulturą, edukacją, religią, procesami socjalizacji. Dostrzega i trafnie opisuje powiązania pomiędzy przemianami życia rodzinnego a przemianami społecznymi. Jest aktywny, formuje wypowiedzi konstruktywne i posiada właściwy aparat krytyczny.

Na ocenę końcową składają się:

Wykład:

1. Obecność na zajęciach – dopuszczalne jedynie 1 nieobecność z przypadków losowych (czyli 90 min), pozostałe nieobecności musza być usprawiedliwione (L-4).

2. Wynik EGZAMINU KOŃCOWEGO - ustnego lub pisemnego lub test (demokratyczny wybór studentów).

nie dotyczy