Historia literatury polskiej - Młoda Polska [WH-FP-I-3-MlodaPol-C] Semestr letni 2023/24
Ćwiczenia, grupa nr 1

1. Teksty źródłowe: Stanisław Przybyszewski, Requiem aeternam, w: tegoż, Wybór pism, red. R. Taborski, Wrocław.

Opracowania: ●T. Walas, Przybyszewski a dekadentyzm, w: S. Przybyszewski, w 50-lecie śmierci pisarza, Wrocław 1982; E. Boniecki, Struktura „nagiej duszy”. Studium o Stanisławie Przybyszewskim, Warszawa 1993.

Lektury nieobowiązkowe: ● W. Gutowski, Konstelacja Przybyszewskiego, Toruń 2008; ●P. Dybel, Urwane ścieżki. Przybyszewski – Freud – Lacan, Kraków 2000 /tu fragmenty o Requiem aeternam/; ● K. Kralkowa-Gątkowska, Requiem Stanisława Przybyszewskiego jako kontrpalingeneza, [w:] Między krytyką a prozą artystyczną pozytywizmu i modernizmu, red. H. Bursztyńska, Katowice 1988, s. 102-119;

2. Teksty źródłowe: Ignacy Dąbrowski, Śmierć

Opracowania: ● D. Knysz-Rudzka, Ignacy Dąbrowski czyli naturalistyczne progi Młodej Polski, [w:] J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, Naturalizm i naturaliści w Polsce. Poszukiwania. Doświadczenia, kreacje, Warszawa 1992; ● M. Głowiński, Powieść młodopolska, Kraków 1997, s. 222-264 /tu: Od dokumentu do wyznania: o powieści w pierwszej osobie/

Lektury nieobowiązkowe: ● A. Lubaszewska, Życie – śmierci doskonałość. Młodopolska antropologia śmierci i literacki świat wartości, Kraków 1995; ● K. Kłosińska, Powieści o wieku nerwowym, Katowice 1988; ● A. Suchocka – Chabior, Elementy narracji i czasu psychologicznego w „Śmierci” I. Dąbrowskiego, „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego” 1987, nr 12-13.

3. Teksty źródłowe: Wacław Berent, Fachowiec.

Opracowania: ● J. Tynecki, Inteligent wśród głupców. O adresie krytycznym „Fachowca” Berenta, w: tegoż, Światopogląd pozytywizmu. Wybór pism, Łódź 1996, s. 115-131; ● B. Zawistowski, „Tu już nic więce spalić się nie może”. Krajobraz Warszawy w „Fachowcu” Wacława Berenta, w: Miasto słów. Studia z historii literatury i kultury drugiej połowy XIX wieku, red. E. Paczoska, Białystok 1990, s.147-178.

Lektury nieobowiązkowe: ● M. Płachecki, Metafora – powieść – światopogląd. Na materiale „Fachowca” W. Berenta, „Pamiętnik Literacki” 1975, z. 1; ● D. Knysz-Rudzka, Doświadczenia pozytywistyczne w twórczości Berenta, [w:] Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, seria I, red. E. Jankowski, J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1980.

4. Teksty źródłowe: Jerzy Żuławski, Na srebrnym globie .

lektura nieobowiązkowa: Juliusz Verne, Podróż naokoło księżyca.

Opracowania: ● D. Trześniowski, Młodopolskie źródła fantasy. „Trylogia księżycowa Jerzego Żuławskiego”, [w:] Modernistyczne źródła dwudziestowieczności, red. M. Dąbrowski, A. Z. Makowiecki, Warszawa 2003; ● H. Karwacka, O trylogii fantastycznej Jerzego Żuławskiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego nr 25 (1962); ● J. Miklaszewska, Antyutopia w literaturze Młodej Polski, Wrocław 1988 /tu r.: Jerzy Żuławski - między utopią a katastrofizmem/.

Lektury nieobowiązkowe: ● A. Goreniowa, Utopia i historiozofia w poglądach Jerzego Żuławskiego w „Trylogii fantastycznej”, [w:] Jerzy Żuławski, życie i twórczość. Referaty i materiały Sesji Naukowej, red. E. Łoch, Rzeszów 1976.

5. Teksty źródłowe: Jan Kasprowicz, Hymny.

Opracowania: ● W. Gutowski, Wśród szyfrów transcendencji. Szkice o sacrum chrześcijańskim w literaturze polskiej XX wieku, Toruń 1994, s. 51-73; ● J. J. Lipski, Twórczość Jana Kasprowicza w latach 1891-1906, Warszawa 1975 /tu: fragmenty poświęcone Hymnom/.

Lektury nieobowiązkowe: ● E. Sawrymowicz, O źródłach artyzmu „Hymnów” Kasprowicza, [w:] Literatura, komparatystyka, folklor, Warszawa 1968; ● W. Gutowski, Motywika pasyjna w literaturze Młodej Polski, [w:] Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Świadectwa poszukiwań, red. S. Fita, Lublin 1993.

6. Teksty źródłowe: Leopold Staff, Sny o potędze.

Opracowania: ● I. Maciejewska, Sny o potędze i sny o znużeniu. (Początki twórczości Leopolda Staffa), „Przegląd Humanistyczny” 1963, nr 2.

Lektury nieobowiązkowe: ● M. Wyka, Leopold Staff, [w:] taż, Światopoglądy młodopolskie, Kraków 1996; ● H. Pańczyk, Ze studiów nad liryką Leopolda Staffa, Poznań 1960; ● J. Kwiatkowski, U podstaw liryki Leopolda Staffa, Warszawa 1966; ● I. Maciejewska, Leopold Staff. Lwowski okres twórczości, Warszawa 1965.

7. Teksty źródłowe: Tadeusz Miciński, W mroku gwiazd.

Opracowania: ●H. Floryńska, Spadkobiercy Króla-Ducha. O recepcji filozofii Słowackiego w światopoglądzie polskiego modernizmu, Wrocław 1976 /tu: Lucyferyzm i heroizm/; ● E. Boniecki, „Duch się we mnie wichrzy”. Tadeusz Miciński wobec zagadki człowieka, Warszawa 2000; W. Gutowski, „W mroku gwiazd”. Poemat metafizycznego protestu irzpaczliwej nadziei, [w:] tenże, Wprowadzenie do Księgi Tajemnej. Studia o twórczości Tadeusza Micińskiego, Bydgoszcz 2002.

Lektury nieobowiązkowe: ● W. Gutowski, Wprowadzenie do Księgi Tajemnej. Studia o twórczości Tadeusza Micińskiego, Bydgoszcz 2002; Poezja Tadeusza Micińskiego. Interpretacje, red. A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak, M. Stala, Kraków 2004; P. Sobolczyk, Tadeusza Micińskiego podróż do Hiszpanii, Toruń 2005.

8 .Teksty źródłowe: Wacław Berent, Próchno.

Opracowania: ●M. Podraza-Kwiatkowska, Bóg, ofiara, clown czy psychopata? O roli artysty na przełomie XIX i XX w. [w:] Tejże, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, krakw 1994, s. 289-308; ● J. Kaluta, „Ona - sztuka”. Funkcje postaci kobiecych w „Próchnie” W. Berenta, „Pamiętnik Literacki” 1994, z. 2, s. 36-61.

Lektury nieobowiązkowe: ● M. Popiel, Ironia, paradoks i „człowiek dostojny”. „Próchno” Wacława Berenta, [w:] taż, Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej, Kraków 1999; ● M. Zaczyński, „Niemoc serdeczna”. O człowieku w „Próchnie” Berenta, [w:] Studia o Berencie, red. J. Paszek, Katowice 1984; ● K. Wyka, ”Pałuba” a „Próchno”, [w:] tenże, Młoda Polska, t. II, Kraków 1977; ● M. Hussakowska-Wyka, O „Próchnie” Wacława Berenta, [w:] Z problemów literatury polskiej XX wieku, t. I: Młoda Polska, red. J. Kwiatkowski, Z. Żabicki, Warszawa 1965; ● J. Paszek, Jak powstawało „Próchno”?, [w:] W kręgu przemian polskiej prozy XX wieku, red. T. Bujnicki, Wrocław 1978; ● R. Nycz, Homo irrequietus. Nietzscheanizm w twórczości Wacława Berenta, [w:] tenże, Język modernizmu, Wrocław 1997; ● A.Z.Makowiecki, Młodopolski portret artysty, Warszawa 1971 /tu: r. VIII Artystostwo jako odchylenie od normy/

9. Teksty źródłowe: Stanisław Wyspiański, Wyzwolenie.

Opracowania: ● M. Prussak, Przestrzenie „Wyzwolenia”, w: taż, Wyspiański w labiryncie teatru, Warszawa 2005, s. 88-99; ● E. Miodońska-Brookes, „Tragedia Edypa” i „tragedie drobnoustrojów”. Dzieło sztuki jako miara rzeczywistości /Glossy do „Wyzwolenia” S. Wyspiańskiego/, w: Studia o dramacie i teatrze Stanisława Wyspiańskiego, red. J. Błoński, J. Popiel, Kraków 1994.

Lektury nieobowiązkowe: ● M. Prussak, Scena?- wielka, otwarta, [w:] Pośród spraw publicznych i teatralnych. Marcie Fik – przyjaciele, koledzy, uczniowie, red. M. Napiontkowa, J. Krakowska-Narożniak, Warszawa 1998.

10. Teksty źródłowe: Karol Irzykowski, Pałuba.

Opracowania: ● A. Budrecka, Wstęp [do:] K. Irzykowski, Pałuba, Ossolineum 1981; ● A. Werner, Człowiek, literatura i konwencje, [w:] Z problemów literatury polskiej XX w., t. 1, Warszawa 1965, s. 327-370; ● M. Popiel, Dwie koncepcje modernistycznej szczerości, w: taż, Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty, Kraków 2007, s. 238-249.

Lektury nieobowiązkowe: ● E. Paczoska, Tajemnice „Pałuby”, [w:] J.Kulczycka - Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, Naturalizm i naturaliści w Polsce. Poszukiwania. Doświadczenia. Kreacje, Warszawa 1992, s. 231-240.● W. Głowala, Sentymentalizm ipedanteria. O systemie estetycznym Karola Irzykowskiego, Wrocław 1972; ● B. Pawłowska, Parodia i groteska w „Pałubie” K. Irzykowskiego, „Przegląd Humanistyczny” 1995, z. 5; ● K. Siatkowska-Callebat, Trup – marionetka – Pałuba. (O kategorii postaci w powieści Irzykowskiego), „Przegląd Humanistyczny” 2000, z. 3; ● H. Markiewicz, Nazywanie „bezimiennego dzieła”, „Pamiętnik Literacki” 2003, z. 1.

11. Teksty źródłowe: R. Jaworski, Historie maniaków /tu: Medi; Bania doktora Lipka/

Opracowania: ● M. Głowiński, Wstęp [do:] R. Jaworski, Historie Maniaków, Kraków 1978; ● K. Kłosiński, Wokół „Historii Maniaków” Stylizacja, Brzydota. Groteska, Kraków 1992.

Lektury nieobowiązkowe: ● A. Łebkowska, Romana Jaworskiego gry z odbiorcą „Historii maniaków”, „Pamiętnik Literacki” 1984, z. 1; ● R. Okulicz-Kozaryn, Gest pięknoducha. Estetyka brzydoty Romana Jaworskiego, Warszawa 2003; ● R. Nycz, Gest śmiechu. Z przemian świadomości literackiej początku XX w. (do pierwszej wojny światowej), [w:] tenże, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997; ● W. Bolecki, Od potworów do znaków pustych. Z dziejów groteski. Młoda Polska i Dwudziestolecie Międzywojenne, [w:] tenże, Preteksty i teksty. Z zagadnień związków międzytekstowych w literaturze polskiej XX w., Warszawa 1998.

12.Teksty źródłowe: Bolesław Leśmian, Skrzypek opętany.

Opracowania: ● R. Stone, Wstęp [do:] B. Leśmian, Skrzypek opętany, Warszawa 1983; ● M. Głowiński, Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Leśmiana, Warszawa 1981, s. 14-48 /Leśmian, czyli poeta jako człowiek pierwotny/;

Lektury nieobowiązkowe: ● D. Ratajczak, Teatr artystyczny Bolesława Leśmiana. Z problemów przełomu teatralnego w Polsce (1893-1913), Wrocław 1979; ● E. Partyga, Uobecnić i ukryć tajemnicę. Związki między teatrem i rytuałem w koncepcjach Bolesława Leśmiana i Williama Butlera Yeatsa, [w:] taż, IW stronę rytuału. Od Yeatsa do Węgajt, Kraków 1999; ● K. Fazan, Leśmianowskie epitafia sceniczne. O baśniach mimicznych, [w:] Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, red. T. Cieślak, B. Stelmaszczyk, Kraków 2000; ● E. Zarych, Świat w „Skrzypku Opętanym”, [w:] Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, red. T. Cieślak, B. Stelmaszczyk, Kraków 2000; ● A. Tytkowska, „Świadoma umowsność” w dramatach Leśmiana. O baśniach mimicznych: „Pierrot i Kolombina” i „Skrzypek Opętany”, [w:] Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, red. T. Cieślak, B. Stelmaszczyk, Kraków 2000.

13. Tekst źródłowy: Stefan Żeromski, Uroda życia

Opracowania: ● Sławomir Sobieraj, Etos powstania styczniowego jako fundament koncepcji odrodzenia państwa i narodu w twórczości Stefana Żeromskiego, https://bazawiedzy.uph.edu.pl/info/article/UPH72004e57c4644abc823f8902d53e64f0/; Dorota Kielak, Metafizyczne enklawy w prozie Stefana Żeromskiego, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2016, z. 27 (47), s. 165–184.

Lektury nieobowiązkowe: Anna Pochłódka, Po śladach konduktu. O Młodej Polsce za pośrednictwem motywów funeralnych, „Pamiętnik Literacki” 2007, nr 1, s. 93-123; Katarzyna Czeczot, Michał Pospiszyl, Osuszanie historii. Błoto i nowoczesność, „Teksty Drugie” 2021, nr 5, s. 62–78.

14. Teksty źródłowe: Zofia Nałkowska, Hrabia Emil.

Opracowania: ● H. Kirchner, Nałkowska o wojnie („Hrabia Emil”), „Miesięcznik Literacki” 1967, nr 9; ● M. Eksteins, Wielka Wojna i narodziny nowego wieku, Warszawa 1996 /tu: r. Święto wojny, s. 161-193; r. Podróż do wnętrza, s. 235-267/.

Lektury nieobowiązkowe: ● D. Kielak, Wielka Wojna i świadomość przełomu. (Literatura polska lat 1914-1918), Warszawa 2001; ● W. Wójcik, Pierwsza wojna światowa w oczach Zofii Nałkowskiej, [w:] Pierwsza wojna światowa w literaturze polskiej i obcej. Wybrane zagadnienia, red. E. Łoch, K. Stępnik, Lublin 1990.

Efekty kształcenia z zakresu wiedzy osiągane są za pomocą metod podających, jak elementy wykładu problemowego oraz wykładu konwersatoryjnego, a także za pomocą metod poszukujących: klasyczna problemowa. Efekty te weryfikowane są za pomocą oceniania ciągłego wypowiedzi ustnej oraz oceny kolokwium zaliczeniowego.

Efekty kształcenia w zakresie umiejętności są osiągane za pomocą metod ćwiczeniowo-praktycznych: dyskusja seminaryjna, praca ze źródłem. Efekty te są ciągłej oceny wypowiedzi ustnych w trakcie dyskusji z elementami pracy z tekstem literackim z epoki i jego opracowaniami.

Efekty kształcenia w zakresie kompetencji społecznych są osiągane za pomocą metod ćwiczeniowych: dyskusja, studium przypadku. Efekty te są werfikowane za pomocą metod ciągłego oceniania wypowiedzi ustnych.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze.

Ocena końcowa wystawiana na podstawie:

1. wyniku punktowego z kolokwium obejmującego całość materiału

2. oceny wypowiedzi ustnych na zajęciach - udział w dyskusjach na każdych zajęciach skutkuje podwyższeniem oceny w stosunku do kolokwium o jeden stopień.