PSF: Artura Schopenhauera krytyka chrześcijaństwa i jej konsekwencje

podstawowy

FI2_W01; FI2_W02;

FI2_U01; FI2_U04;

FI2_K05;

Zainteresowanie studentów problemami współczesnej filozofii religii, filozofii Boga i metafizyki.

Niektórzy ze współczesnych intelektualistów pytają: czego może nas nauczyć Artur Schopenhauer? Czy warto zgłębiać jego filozofię?

Schopenhauer zasługuje na uwagę co najmniej z trzech powodów: 1. był pierwszym znaczącym filozofem europejskim, który nie tylko krytykował chrześcijaństwo ale bronił wartości ateizmu, rozumianego w specyficzny sposób; 2. był pierwszym europejskim filozofem, który propagował wielkie religie Wschodu tzn. hinduizm i buddyzm; 3. jako jeden z pierwszych filozofów poprzez swój woluntaryzm - zdecydowanie zaakcentował dominację pozarozumowych pierwiastków w naturze ludzkiej, a pomniejszył pierwiastki rozumowe.

A. Schopenhauer był jednym z pierwszych filozofów XIX wieku, którzy twierdzili, że świat w swej istocie nie jest racjonalny i nie jest kierowany przez żaden Rozum. Przeciwnie - jest miejscem niekończących się zmagań i ciągłych walk. Filozof postawił konkretne pytania: jaką postawę należy przyjąć w tej sytuacji? Jak osiągnąć spokój i skłonność do zwykłej, codziennej dobroci, pomimo doświadczanego cierpienia? Jego zdaniem religia chrześcijańska nie daje już zadawalającej odpowiedzi na powyższe pytania.

Schopenhauer proponuje otwarcie się na buddyzm, a także uformowanie bardziej zdecydowanych form życia, składających się z pierwiastków: 1. artystycznych, 2. moralnych i 3. ascetycznych. Na tej drodze człowiek może przezwyciężyć otaczające go cierpienie i pesymizm.

Na naszych zajęciach zastanowimy się nad tym, czy jego propozycja jest zadawalająca? Z jednym przynajmniej trzeba się zgodzić: od czasu śmierci Schopenhauera w 1860 roku, jego filozofia jest szczególnie atrakcyjna dla tych, którzy zastanawiają się nad głębszym sensem ludzkiego życia.

- Adamski F., (red.), „Ateizm oraz irreligia i sekularyzacja”, Kraków 2011.

- Benisz H., "Schopenhauer – Nietzsche – Heidegger. Fundamentalne kwestie

filozofii życia", Kęty 2015.

- Buckley M. J., "Ateizm w sporze z religią", tłum. M. Frankiewicz, Kraków

2009.

- Comte-Sponville A., "Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości

bez Boga", tłum. E. Aduszkiewicz, Warszawa 2011.

- Flew A., "Bóg istnieje", tłum. R. Pucek, Warszawa 2011.

- Garewicz J., "Schopenhauer", Warszawa 1988.

- Lubac de H., "Dramat ateizmu humanistycznego", tłum. A. Ziernicki, Kraków

2004.

- Marzęcki J., "Artur Schopenhauer wobec filozofii Indii", Warszawa 1992.

- Mazanka P., "Źródła sekularyzacji i sekularyzmu w kulturze europejskiej",

Warszawa 2003.

- Miodoński L., "Filozofia religii Arthura Schopenhauera", w: „Filozofia” XXIX,

Wrocław 1996.

- Novak M., „Boga nikt nie widzi. Noc ciemna ateistów i wierzących”, tłum., M.

Pasiciak, Kraków 2010.

- Safranski R., „Schopenhauer. Dzikie czasy filozofii”, tłum., M. Falkowski,

Warszawa 2008.

- Schopenhauer A., "Świat jako wola i przedstawienie", t. I i II, przeł. J.

Garewicz, Warszawa 1994,1995.

- Schopenhauer A., „W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i Paralipomena”,

t. II., tłum. J. Garewicz, Kęty 2004.

- Wojtysiak J., „Spór o istnienie Boga. Analityczno-intuicyjny argument na rzecz

teizmu”, Poznań 2012.

Wiedza:

- Student(ka) poznaje i rozumie pojęcia związane z ateizmem i religią, występujące u ważnych krytyków religii.

- Zapoznaje się z filozoficznymi przyczynami, które - począwszy od filozofii Artura Schopenhauera - doprowadziły do ateizmu i postaw do niego zbliżonych, takich jak: antyteizmu, agnostycyzm, deizm czy świecki humanizm. Poznaje w ten sposób ważny obszar współczesnej kultury.

Umiejętności:

- Student(ka) potrafi zająć samodzielnie stanowisko w dyskusji z ateizmem i podobnymi postawami wymienionymi powyżej.

- Poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną z zakresu problematyki wykładu.

Kompetencje społeczne:

- Student(ka) zachowuje otwartość na różne argumenty dotyczące problemu ateizmu i postaw podobnych, rozumiejąc ich przyczyny i konsekwencje.

- Potrafi wejść w rzeczą dyskusję z osobami reprezentującymi różne światopoglądy.

- Rozumie relację pomiędzy naukami przyrodniczymi, filozofią, a teologią.

- Potrafi odróżnić przejawy i formy religii prawdziwej od tzw. pseudoreligii.

Punkty ECTS:

udział w ćwiczeniach - 40

przygotowanie do ćwiczeń, lektura tekstów, aktywność na ćwiczeniach - 55

konsultacje - 5

SUMA GODZIN 90 [90:30=3]

LICZBA ECTS – 2

Metody i kryteria ocenienia:

- ocena niedostateczna (2) - student nie zna podstawowych zagadnień omówionych na ćwiczeniach.

- ocena dostateczna (3) - student pobieżnie orientuje się w problematyce ćwiczeń, wymienia omówione zagadnienia, nie potrafi jednak dokonać głębszej analizy prezentowanych problemów.

- ocena dobra (4) - student zna wszystkie poruszane na zajęciach zagadnienia, szczegółowo charakteryzuje kluczowe pojęcia związane z ateizmem i postawami pochodnymi.

- ocena bardzo dobra (5) - student zna szczegółowo rozwiązania wszystkich omawianych zagadnień, oraz twórczo i krytycznie potrafi odnieść się do każdego z nich.

- Szczegółowe kryteria oceniania zostaną podane na pierwszych zajęciach.