Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw - Central Authentication System
Strona główna

Historical Grammar of Polish (Phonetics)

General data

Course ID: WH-FP-I-2-GHJPFonet
Erasmus code / ISCED: (unknown) / (unknown)
Course title: Historical Grammar of Polish (Phonetics)
Name in Polish: Gramatyka historyczna języka polskiego (fonetyka)
Organizational unit: Faculty of Humanities
Course groups:
ECTS credit allocation (and other scores): 2.00 Basic information on ECTS credits allocation principles:
  • the annual hourly workload of the student’s work required to achieve the expected learning outcomes for a given stage is 1500-1800h, corresponding to 60 ECTS;
  • the student’s weekly hourly workload is 45 h;
  • 1 ECTS point corresponds to 25-30 hours of student work needed to achieve the assumed learning outcomes;
  • weekly student workload necessary to achieve the assumed learning outcomes allows to obtain 1.5 ECTS;
  • work required to pass the course, which has been assigned 3 ECTS, constitutes 10% of the semester student load.
view allocation of credits
Language: Polish
(in Polish) Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się:

linguistics
Subject level:

elementary
Learning outcome code/codes:

(in Polish) FP1-W08; FP1-U04; FP1-K02;

Preliminary Requirements:

(in Polish) Znajomość przedmiotów: Gramatyka opisowa języka polskiego, Wstęp do diachronii, Lekcje tekstów dawnych.
Full description: (in Polish)

zapoznanie studenta z zabytkami języka polskiego, doskonalenie praktycznych umiejętności studenta w rozpoznawaniu i interpretacji zmian językowych, jakie spowodowały przeobrażenia fonetyczne. Dzięki zajęciom student tłumaczy pochodzenie oboczności fonetycznych we współczesnym słownictwie polskim oraz we fleksji. Student zdobywa wiedzę na temat historii piśmiennictwa polskiego. Zna i rozpoznaje podczas ćwiczeń zabytki języka polskiego, umie przeczytać i zanalizować teksty staropolskie, umie określić pozycję języka polskiego na tle grupy pozostałych języków słowiańskich. Jest przygotowany do studiowania literatury staropolskiej.

Efekty kształcenia i opis ECTS: (in Polish)

student nazywa procesy towarzyszące kształtowaniu się języka polskiego, rozpoznaje prasłowiański procesy i prawa głosowe, wyjaśnia pochodzenie form typowych tylko dla języków słowiańskich oraz (w tym:) języka polskiego, rozróżnia pochodzenie samogłosek, ich jloczas, zna rozwój systemu wokalicznego, np, przedstawia zagadnienia rozwoju nosówek oraz dotyczące przegłosu. Porządkuje chronologicznie rozwój system konsonantycznego, analizuje procesy palatalizacji i jotacyzacji.

Ponadto analizuje teksty staropolskie, w charakterystyce których łączy wiedzę teoretyczną i praktyczną, porównuje formy archaiczne i współczesne i uzasadnia zmiany w nich zachodzące.

Pracuje samodzielnie nad materiałem, wyciąga wnioski z jego analizy i uzasadnia zmiany zachodzące podczas kształtowania się języka polskiego.

Przy tym student wykazuje, że potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami badawczymi z zakresu językoznawstwa, potrafi samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk językowych, łączy fakty i wyprowadza wnioski na podstawie twierdzeń. Przy tym student dyskutuje np. na temat rozwoju sonantów w językach słowiańskich, zachowuje otwartość na funkcjonowanie wyjątków i brak czasowego doprecyzowania procesów wspólnych dla prasłowiańszczyzny.

Rozumie konieczność uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.
Assessment methods and assessment criteria: (in Polish)

Na ocenę dostateczną - student zna podstawową terminologię z zakresu gramatyki historycznej języka polskiego;

potrafi wymienić procesy i poprzeć je przykładami;

rozpoznaje cechy gwarowe w tekstach staropolskich;

zna zasady grafii staropolskiej:

rozróżnia teksty staranne i mniej staranne;

tłumaczy teksty z XIV i XV wieku;

ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.

Na ocenę dobrą - student spełnia kryteria na ocenę dostateczną oraz dodatkowo rozpoznaje w tekstach procesy fonetyczne, rekonstruuje stan wcześniejszy wyrazu;

przy analizie tekstu wyjaśnia leksykę archaiczną, podając postać współczesną wybranych przykładów;

porównuje teksty z XIV i XV wieku;

ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.

Na ocenę bardzo dobrą - student spełnia kryteria na ocenę dobrą oraz rozpoznaje teksty, nazywając je, przeprowadza ich charakterystykę; potrafi wymienić procesy, podać wyjątki od nich, uzasadnić analogie i oboczności; dokonać rekonstrukcji postaci współczesnej wybranych przykładów do postaci archaicznej;

umie nazwać i zinterpretować cechy gwarowe w tekstach, potrafi odnieść je do współczesności;

ma świadomość poziomu swojej wiedzy; rozumie potrzebę uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.

Classes in period "Winter semester 2021/22" (past)

Time span: 2021-10-01 - 2022-01-31
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Classes, 30 hours more information
Coordinators: Anna Dąbrowska-Kamińska, Joanna Zajkowska
Group instructors: Anna Dąbrowska-Kamińska
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Classes - graded credit
(in Polish) E-Learning:

(in Polish) E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy
Type of subject:

obligatory
(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy
Full description: (in Polish)

I. Wprowadzenie do fonetyki. Język staro-cerkiewno-słowiański, jego historia i zabytki. Ćwiczenia na tekstach w języku scs. (Moszyński 2006: 214-216, 89-135).

II. Prasłowiański system samogłoskowy i najważniejsze polskie zmiany. Język polski na tle innych języków słowiańskich. Alfabety. Metateza. Periodyzacja dziejów języka polskiego. (Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 17-58, Strutyński 2000: 15-20).

III. Zabytki języka polskiego i grafia staropolska (Stieber1966:11-43, 61-81, Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 58-78, Walczak 1999: 17-116, Kuraszkiewicz 1970: 80-84).

IV. Przegłos lechicki, zjawiska anomalii i wyrównań analogicznych, konsekwencje (Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 81-95, Strutyński 2000: 42-47). Ćwicz. na tekstach stp.

V. Powtórzenie materiału. Ćwicz. na tekstach stp.

VI. Jery: geneza, ewolucja, wokalizacja, wyrównania analogiczne (Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 96-101, Strutyński 2000: 36-42). Ćwiczenia na tekstach stp.

VII. Wzdłużenie zastępcze i inne konsekwencje uchylenia prawa sylaby otwartej (Stieber 1966: 37-49, Strutyński 2000: 39-40). Iloczas, jego zanik i konsekwencje (Stieber 1966: 61-81; Strutyński 2000: 56-59). Ćwiczenia na tekstach staropolskich.

VIII. Historia i rozwój sonantów w języku prasłowiańskim i polskim (Stieber 1966: 52-58, Strutyński 2000: 52-56). Ćwiczenia na tekstach staropolskich.

IX. Geneza i rozwój samogłosek nosowych. Zjawiska anomalii, archaizmy (Stieber 1966: 37-40, Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 116-123). Ćwiczenia na tekstach stp.

X. Prasłowiański system spółgłoskowy i najważniejsze polskie zmiany. Palatalizacje (Strutyński 2000: 62-65). Ćwiczenia na tekstach staropolskich.

XI. Zmiany spółgłoskowe pod wpływem joty (Kuraszkiewicz 1970: 91-100, Stieber 1966: 61-81, Strutyński 2000: 62-74). Powtórzenie materiału.

XII. SPRAWDZIAN

XIII. Poprawa sprawdzianu. Rozwój grup spółgłoskowych. Ćwiczenia na tekstach stp.

XIV. Wprowadzenie do fleksji. Struktura morfologiczna wyrazu w języku pie., prsł. i pol. Deklinacje: mechanizm i chronologia przekształceń deklinacji tematowej w deklinację rodzajową. Kategoria rodzaju, liczby i przypadka (Strutyński 2000: 75-82).

XV. Repetytorium z fonetyki.
Bibliography: (in Polish)

Długosz-Kurczabowa K., Dubisz St., Gramatyka historyczna języka polskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Wyd. III, Warszawa 2006.

Kuraszkiewicz W., Podstawowe wiadomości z gramatyki historycznej języka polskiego, Warszawa 1970.

Moszyński L., Wstęp do filologii słowiańskiej, PWN, wydanie II zmienione, Warszawa 2006.

Stieber Z., Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, PWN, Warszawa 1966.

Strutyński J., Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Wydanie 8, Kraków 2000.

Walczak B., Zarys dziejów języka polskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999.

Teksty staropolskie, analizy i interpretacje pod red. Wandy Decyk-Zięby i Stanisława Dubisza, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.

Wymagania wstępne: (in Polish)

Znajomość przedmiotów: Gramatyki opisowej współczesnego języka polskiego, Wstępu do językoznawstwa historycznego, Lekcji tekstów dawnych.

Classes in period "Winter semester 2022/23" (past)

Time span: 2022-10-01 - 2023-01-31
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Classes, 30 hours more information
Coordinators: Magdalena Bober-Jankowska, Anna Dąbrowska-Kamińska, Magdalena Partyka, Joanna Zajkowska
Group instructors: Anna Dąbrowska-Kamińska
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Classes - graded credit
(in Polish) E-Learning:

(in Polish) E-Learning (pełny kurs)
Type of subject:

obligatory
(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy
Full description: (in Polish)

. Wprowadzenie do fonetyki. Język staro-cerkiewno-słowiański, jego historia i zabytki. Ćwiczenia nIa tekstach w języku scs. (Moszyński 2006: 214-216, 89-135).

II. Prasłowiański system samogłoskowy i najważniejsze polskie zmiany. Język polski na tle innych języków słowiańskich. Alfabety.

III. Periodyzacja dziejów języka polskiego. (Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 17-58, Strutyński 2000: 15-20).

IV. Zabytki języka polskiego i grafia staropolska (Stieber1966:11-43, 61-81, Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 58-78, Walczak 1999: 17-116, Kuraszkiewicz 1970: 80-84).

V. Przegłos lechicki, zjawiska anomalii i wyrównań analogicznych, konsekwencje (Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 81-95, Strutyński 2000: 42-47). Ćwicz. na tekstach stp.

VI. Powtórzenie materiału. Ćwicz. na tekstach stp.

VII. Prawo otwartej sylaby. Jery: geneza, ewolucja, wokalizacja, wyrównania analogiczne (Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 96-101, Strutyński 2000: 36-42). Ćwiczenia na tekstach stp.

VIII. Wzdłużenie zastępcze i inne konsekwencje uchylenia prawa sylaby otwartej (Stieber 1966: 37-49, Strutyński 2000: 39-40). Iloczas, jego zanik i konsekwencje (Stieber 1966: 61-81; Strutyński 2000: 56-59). Ćwiczenia na tekstach staropolskich.

IX. Historia i rozwój sonantów w języku prasłowiańskim i polskim (Stieber 1966: 52-58, Strutyński 2000: 52-56). Ćwiczenia na tekstach staropolskich.

X. Geneza i rozwój samogłosek nosowych. Zjawiska anomalii, archaizmy (Stieber 1966: 37-40, Długosz-Kurczabowa, Dubisz 2006: 116-123). Ćwiczenia na tekstach stp.

XI. Prasłowiański system spółgłoskowy i najważniejsze polskie zmiany. Palatalizacje (Strutyński 2000: 62-65). Ćwiczenia na tekstach staropolskich.

XII. Zmiany spółgłoskowe pod wpływem joty (Kuraszkiewicz 1970: 91-100, Stieber 1966: 61-81, Strutyński 2000: 62-74). Powtórzenie materiału.

XIII. SPRAWDZIAN

XIV. Omówienie sprawdzianu. Rozwój grup spółgłoskowych. Ćwiczenia na tekstach stp.

XV. Repetytorium z fonetyki.
Bibliography: (in Polish)

Długosz-Kurczabowa K., Dubisz St., Gramatyka historyczna języka polskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Wyd. III, Warszawa 2006.

Kuraszkiewicz W., Podstawowe wiadomości z gramatyki historycznej języka polskiego, Warszawa 1970.

Moszyński L., Wstęp do filologii słowiańskiej, PWN, wydanie II zmienione, Warszawa 2006.

Stieber Z., Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, PWN, Warszawa 1966.

Strutyński J., Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Wydanie 8, Kraków 2000.

Walczak B., Zarys dziejów języka polskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999.

Teksty staropolskie, analizy i interpretacje pod red. Wandy Decyk-Zięby i Stanisława Dubisza, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.

Wymagania wstępne: (in Polish)

Znajomość przedmiotów: Gramatyki opisowej współczesnego języka polskiego, Wstępu do językoznawstwa historycznego, Lekcji tekstów dawnych

Kod do zespołu: t3oywvh.

Classes in period "Winter semester 2023/24" (past)

Time span: 2023-10-01 - 2024-01-31
Selected timetable range:
Navigate to timetable
Type of class:
Classes, 30 hours more information
Coordinators: Anna Dąbrowska-Kamińska, Joanna Zajkowska
Group instructors: Anna Dąbrowska-Kamińska
Students list: (inaccessible to you)
Examination: Course - graded credit
Classes - graded credit
(in Polish) Opis nakładu pracy studenta w ECTS:

(in Polish) udział w ćwiczeniach 30

przygotowanie do ćwiczeń 25

konsultacje 10

przygotowanie do kolokwium 25

suma 90/30 ~3

Aby otrzymać 3 ECTS student

z dziedziny wiedzy:

student ma podstawową wiedzę o zakresie i znaczeniu filologii polskiej

zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu językoznawstwa.

Umiejętności:

potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami badawczymi z zakresu językoznawstwa, potrafi samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk językowych.

Kompetencje społeczne:

ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.
Type of subject:

obligatory
(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

(in Polish) nie dotyczy
Wymagania wstępne:
Course descriptions are protected by copyright.
Copyright by Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl contact accessibility statement mapa serwisu USOSweb 7.0.4.0-1 (2024-05-13)