Gramatyka opisowa języka polskiego-cz.I

podstawowy

FP1_W12

FP1_U04

FP1_K02

Wiedza z zakresu gramatyki języka polskiego na poziomie licealnym.

Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami oraz metodami opisu systemu językowego współczesnej polszczyzny w aspekcie:

-fonetycznym i fonologicznym,

-morfologicznym.

Program ćwiczeń obejmuje przegląd podstawowych problemów z zakresu fonetyki i fonologii oraz morfologii współczesnego języka polskiego. Student powinien opanować umiejętność analizy fonetycznej, fonologicznej i morfologicznej tekstów (mówionych i pisanych). Na szczegółowy program zajęć składają się następujące zagadnienia:

Gramatyka opisowa języka polskiego (cz. 1 fonetyka i fonologia; morfologia):

1. Fonetyka i fonologia - zagadnienia ogólne.

2. Budowa i funkcje narządów mowy.

3. Artykulacyjna charakterystyka samogłosek i spółgłosek. Problem opisu samogłosek nosowych w polszczyźnie.

4. Upodobnienia i uproszczenia grup spółgłoskowych. Transkrypcja fonetyczna tekstów. Przykłady opracowań języka mówionego.

5. Regionalne zróżnicowanie fonetyki polskiej. Ocena poprawności wariantów fonetycznych.

6. Podstawowe pojęcia fonologii - cecha dystynktywna, fonem, wariant fonemu, opozycja fonologiczna. Fonem a głoska.

7. Podstawy fonologicznej charakterystyki współczesnego języka polskiego.

8. Problemy dyskusyjne opisu fonologicznego.

9. Morfologia na tle innych działów językoznawstwa.

10. Części mowy.

11. Kategorie gramatyczne.

12. Słowotwórstwo.

1. Bańko M., 2002: Wykłady z polskiej fleksji. Warszawa: PWN.

2. Grzegorczykowa R., R. Laskowski, H. Wróbel (red.), 1984: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN.

3. Heinz A. 1961: Fleksja a derywacja, w: Język Polski XLI, z. 5, s. 343-354.

4. Nagórko A., 1998: Zarys gramatyki polskiej, wyd. 2, rozszerzone, Warszawa: PWN.

5. Preyzner, M. Kategorie gramatyczne, czy(li) kategorie naszego (nie)myślenia o języku (...) Kategorie gramatyczne? - Co to takiego?, Częstochowa 2001.

6. Saloni Z., 1974: Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich. W: Język Polski LIV, z. 1 i 2.

7. Saloni Z., 1976: Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim. W: Kategorie gramatyczne grup imiennych w języku polskim, Wrocław.

8. Tokarski J., 2001: Fleksja polska. Warszawa.

Po zaliczeniu zajęć student:

-zna podstawową terminologię z zakresu fonetyki, fonologii i morfologii współczesnego języka polskiego

-ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu fonetyki, fonologii i morfologii współczesnego języka polskiego

-Ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu

znaków, ma świadomość złożoności języka, zna normy

językowe i ich rolę w kształtowaniu stylu oralnej i pisemnej

komunikacji społecznej

-potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami

badawczymi z zakresu językoznawstwa, potrafi

samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk językowych

-ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę

uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze

przez całe życie

-ma świadomość roli wiedzy o kulturze, języku i literaturze

w budowaniu tożsamości narodowej i rozwijaniu dialogu

społecznego na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym

Warunkiem zaliczenia każdego semestru jest obecność i aktywność na zajęciach, przygotowanie wskazanych lektur oraz przedstawienie na ćwiczeniach zadań wyznaczonych do samodzielnego opracowania. Ocena wystawiana jest na podstawie kolokwium pisemnego obejmującego materiał całego semestru.

Kurs gramatyki opisowej języka polskiego kończy się egzaminem (po czwartym semestrze), obejmującym zagadnienia fonetyki i fonologii, morfologii i składni.