Ikony wyobraźni zbiorowej

nauki o kulturze i religii

podstawowy

KU2_W02

KU2_U02

KU2_U05

KU2_K02

Wymagania wstępne:

- podstawowa wiedza z zakresu semiotyki kultury;

- podstawowa znajomość najważniejszych tekstów kultury popularnych;

- bierne uczestnictwo w kulturze.

Przedmiot przybliża studentom zagadnienia związane z mitotwórczym znaczeniem sztuki, kreowaniem przez nią i ugruntowywaniem wyobrażeń zbiorowych.

Przedmiot przybliża studentom zagadnienia związane z mitotwórczym znaczeniem sztuk (zwłaszcza literackiej i filmowej), kreowaniem przez nie i ugruntowywaniem wyobrażeń zbiorowych.

Konwersatorium daje wgląd w intertekstualną "karierę" co bardziej znamiennych (plastycznych, literackich i filmowych) obrazów, postaci, motywów i wątków, zapoznaje ponadto z ich krytycznymi reinterpretacjami.

Przedmiot naświetla problem popkulturowych nawiązań do twórczości wysokoartystycznej, dostarcza podstaw merytorycznych do dyskusji na temat granic między "prawdziwą sztuką" a kiczem, artystycznym rodowodem niektórych stereotypów, rolą sztuki w życiu jednostki i zbiorowości.

1. B. Schultze, Estetyka i znaczenie mitów prymarnych i innych odmian mitów w dramacie polskim po 1990 roku, „Rocznik Komparatystyczny” 2010, 217-251.

A. Głowacki, Antygona w Nowym Jorku

2. S. Awierincew, W poszukiwaniu symboliki mitu o Edypie, przeł. D. Ulicka w: tegoż, Na skrzyżowaniu tradycji

W. Propp, Edyp w świetle folkloru, przeł. D. Ulicka, w: tegoż, Nie tylko bajka, Warszawa 2000.

3. N. Frye, Archetypy literatury, przeł. A. Bejska, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. opr. H. Markiewicz, t. 2 Kraków 1976.

4. A. Miernik, Domeny wyobraźni: Andersen i Jung, Kraków 2015.

A. Baluch, Archetypy literatury dziecięcej, Kraków 1992.

H. Ch. Andersen, Cień , tłum. J. Iwaszkiewicz, [w:] tegoż, Baśnie tom II, Warszawa 1956.

5. B. Bettelheim, Królewna śnieżka, w: Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach w baśni, tłum. D. Danek, Warszawa 1985.

6. Kopciuszek, [w:] Baśnie Braci Grimm, t. I, przeł. M. Tarnowski, Warszawa 1982, s. 121-131.

- wybrane filmy Billy'ego Widera, m.in. Pół żartem, pół serio (Some Like it Hot, 1959),

K. Szczuka, Kopciuszek i maskarada kobiecości, [w:] Kopciuszek, Frankenstein i inne. Feminizm wobec mitu, Kraków 2001, s. 176-194.

Elżbieta Durys, Stworzone dla mężczyzn i miłości. Kobiety w filmach Billy’ego Wildera, [w:] Billy Wilder. Mistrz kina z Suchej Beskidzkiej, red. K. Żyto, M. Pieńkowski, Warszawa 2011.er Kulturowy

7. Cz. Robotycki, Wampir. Od wierzeń ludowych do filmowych fantomów, „Konteksty” 1992, nr 3/4.

Maria Janion, Wampir. Biografia symboliczna, Gdańsk 2008 [tu m.in. paragraf Wstrętna myśl słowiańska? i nast.]

Mikołaj Gogol, Wij, [w:] Opowieści niesamowite, Warszawa 1990, s. 123-165.

Roman Polański, Nieustraszeni pogromcy wampirów

Efekty kształcenia:

KU2_W02 Zna na poziomie rozszerzonym specjalistyczną terminologię z zakresu kulturoznawstwa i innych nauk o kulturze (antropologii, socjologii, filozofii) oraz pokrewnych dyscyplin humanistycznych i społecznych (literaturoznawstwa, językoznawstwa, nauki o komunikacji społecznej i mediach, historii sztuki). Rozumie kluczowe koncepcje i teorie wypracowane na ich gruncie w stopniu pozwalającym na zintegrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych

KU2_U02 Potrafi odpowiednio dobrać metody, a także samodzielnie skonstruować narzędzia badawcze i zastosować je w celu rozwiązania złożonych i nietypowych problemów poznawczych z zakresu kulturoznawstwa i nauk o kulturze.

KU2_U05 Potrafi zainicjować i prowadzić debatę na specjalistyczne tematy z zakresu kulturoznawstwa i nauk o kulturze, wykorzystując kluczowe pojęcia i teorie wypracowane na gruncie tych dyscyplin i odnosząc je do aktualnych zjawisk i procesów społeczno-kulturowych

KU2_K02 Jest gotów do uznania znaczenia zdobytej wiedzy dla rozwiązywania poznawczych i praktycznych problemów oraz mierzenia się z wyzwaniami wynikającymi z uwarunkowań aktualnej

Opis ECTS: 3 p.

udział w zajęciach - 15 h

przygotowanie do zajęć (w tym także projekcje filmów) - 40 h

przygotowanie do kolokwium - 10 h

konsultacje - 2 h

Razem: ok. 67 h

Metody dydaktyczne:

- wykład konwersatoryjny (połączony z bezpośrednią aktywnością słuchaczy, skierowaną na rozwiązywanie problemów teoretycznych lub praktycznych);

- ćwiczeniowa (oparta na wykorzystaniu filmu, fotografii, tekstów źródłowych), studium przypadku (analiza konkretnych przykładów, ukierunkowana na dokonywanie porównań czy uogólnień), dyskusja (okrągłego stołu, seminaryjna);

- eksponujące: pokaz (demonstrowanie obiektów czy zjawisk przy kierowaniu uwagi obserwujących na istotne cechy).

Sposoby weryfikacji efektów kształcenia:

- ocena formująca obejmuje systematyczne uczęszczanie na konwersatorium, bieżące przygotowanie do zajęć, aktywność.

- ocena końcowa jest wynikiem zdobytych przez studenta ocen cząstkowych (formujących).

Kryteria oceniania:

OCENĘ BARDZO DOBRĄ uzyskuje student, który w pełni opanował przewidziany zakres wiedzy dotyczącej kreowania i ugruntowywania przez sztukę wyobrażeń zbiorowych, potrafi biegle rozpoznawać i samodzielnie wskazywać nawiązania intertekstualne do istotnych dla świadomości zbiorowej obrazów, postaci, motywów i wątków, posiada duże umiejętności w zakresie analizy i interpretacji artystycznych tekstów kultury leżących u źródeł tych wyobrażeń, jasno uświadamia sobie ideowo-światopoglądowe podłoże współczesnych reinterpretacji popularnych schematów wyobrażeniowych i potrafi merytorycznie dyskutować problemy związane ze społecznymi skutkami ich oddziaływania, trafnie ocenia rangę estetyczną dzieł reprezentujących różne obiegi kultury, ma głęboką świadomość znaczenia sztuki dla człowieka i w pełni rozumie potrzebę uczestnictwa w życiu kulturalnym.

OCENĘ DOBRĄ uzyskuje student, który w zadowalającym stopniu opanował przewidziany zakres wiedzy dotyczącej kreowania i ugruntowywania przez sztukę wyobrażeń zbiorowych, potrafi rozpoznawać i wskazywać nawiązania intertekstualne do istotnych dla świadomości zbiorowej obrazów, postaci, motywów i wątków, posiada zadowalające umiejętności w zakresie analizy i interpretacji artystycznych tekstów kultury leżących u źródeł tych wyobrażeń, ma świadomość ideowo-światopoglądowego podłoża współczesnych reinterpretacji popularnych schematów wyobrażeniowych i potrafi merytorycznie dyskutować problemy związane ze społecznymi skutkami ich oddziaływania, trafnie ocenia rangę estetyczną dzieł reprezentujących różne obiegi kultury, ma świadomość znaczenia sztuki dla człowieka i rozumie potrzebę uczestnictwa w życiu kulturalnym.

OCENĘ DOSTATECZNĄ uzyskuje student, który nie w pełni opanował przewidziany zakres wiedzy dotyczącej kreowania i ugruntowywania przez sztukę wyobrażeń zbiorowych, z trudem potrafi rozpoznawać i wskazywać nawiązania intertekstualne do istotnych dla świadomości zbiorowej obrazów, postaci, motywów i wątków, posiada niewielkie umiejętności w zakresie analizy i interpretacji artystycznych tekstów kultury leżących u źródeł tych wyobrażeń, w sposób fragmentaryczny uświadamia sobie ideowo-światopoglądowe podłoże współczesnych reinterpretacji popularnych schematów wyobrażeniowych, potrafi w pewnym stopniu merytorycznie dyskutować problemy związane ze społecznymi skutkami ich oddziaływania, z trudem ocenia rangę estetyczną dzieł reprezentujących różne obiegi kultury, nie w pełni rozumie znaczenie sztuki dla człowieka i potrzebę świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym.

OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ uzyskuje student, który nie opanował przewidzianego zakresu wiedzy dotyczącej kreowania i ugruntowywania przez sztukę wyobrażeń zbiorowych, nie potrafi rozpoznawać i wskazywać nawiązań intertekstualnych do istotnych dla świadomości zbiorowej obrazów, postaci, motywów i wątków, nie posiada zadowalających umiejętności w zakresie analizy i interpretacji artystycznych tekstów kultury leżących u źródeł tych wyobrażeń, nie uświadamia sobie ideowo-światopoglądowego podłoża współczesnych reinterpretacji popularnych schematów wyobrażeniowych i nie potrafi merytorycznie dyskutować problemów związanych ze społecznymi skutkami ich oddziaływania, nie jest w stanie trafnie oceniać rangi estetycznej dzieł reprezentujących różne obiegi kultury, nie rozumie znaczenia sztuki dla człowieka ani potrzeby uczestnictwa w życiu kulturalnym.