Management of Parish Temporal Goods

Kościół katolicki w realizacji swojej misji korzysta z dóbr doczesnych. To samo dotyczy każdej parafii w tymże Kościele. Nabywanie dóbr, ich administrowanie, zawieranie kontraktów dotyczy także parafii, jako osoby prawnej. Granicą dla działań prawnych parafii jest z jednej strony nauczanie Magisterium Kościoła katolickiego i normy prawa kanonicznego, a z drugiej strony normy prawa państwowego. Wykład „Zarządzanie dobrami doczesnymi parafii” przybliży powyższe zagadnienia, z odniesieniami - w wybranych zagadnieniach - do polskiego kontekstu prawnego.

Wykład rozpocznie się od ramowego określenia, czym jest parafia w Kościele katolickim. Następnie pokrótce zostanie zarysowana historia kościelnego prawa majątkowego. W dalszej kolejności będą omawiane kanony Księgi V aktualnego Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., które mają szczególne powiązanie z parafią. Struktura wykładu korespondować będzie z systematyką Kodeksu z 1983 r.: założenia podstawowe; nabywanie dóbr, zarząd dóbr, kontrakty i alienacje, pobożne zapisy i fundacje. Wraz z normami prawa kanonicznego będą przywoływane normy prawa polskiego, w ramach których następuje zarząd dobrami doczesnymi parafii.

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

1. Codex Iuris Canonici, auctoritate Joannis Pauli PP. promulgatus, Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, 25.01.1983, Poznań 1984.

2. Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z 28 lipca 1993, Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318.

3. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1989 r. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.

4. Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II. Dobra doczesne Kościoła Sankcje w Kościele Procesy, t. 4, Olsztyn 1990.

5. Wójcik W., Krukowski J., Lempa F., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 4, Lublin 1987.

6. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.

7. Kaleta P., Kościelne prawo majątkowe, Lublin 2014.

8. Domaszk A., Dobra doczesne Kościoła, Warszawa 2016.

9. Domaszk A., Zarządzanie dobrami doczesnymi parafii, Warszawa 2020.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1. Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulatus, 25.05.1917.

2. Dyduch J., Góralski W., Górecki E., Krukowski J., Sitarz M., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. II/1, red. J. Krukowski, Poznań 2005.

3. Dubiel S., Dobra materialne w Biblii i w dokumentach Soboru Watykańskiego II, Roczniki Nauk Prawnych 15 (2005) z. 1, s. 467-480.

4. Dubiel S., Uprawnienia majątkowe Kościoła Katolickiego w Polsce w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., Konkordatu z 1993 r. i ustaw synodalnych, Lublin 2007.

5. Dubiel S., Majątek kościelny w normach obowiązujących synodów polskich, Prawo Kanoniczne Kwartalnik Prawno-Historyczny 50 (2007) nr 1-2, s. 231-252.

6. Dullak K., Troska biskupa o dobra doczesne Kościoła w świetle norm wybranych diecezji polskich, w: Finis legis Christus. Księga pamiątkowa dedykowana księdzu profesorowi Wojciechowi Góralskiemu z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin, t. 1, Warszawa 2009, s. 323-341.

7. Gałkowski T., Pobożny zapis i pobożna fundacja, Prawo Kanoniczne Kwartalnik Prawno-Historyczny 3-4 (2009), s. 317-335.

8. Gerosa L., Prawo Kościoła. Podręczniki teologii katolickiej (Amateca), t. 12, Poznań 1999.

9. Januchowski A., Wybrane zagadnienia związane z reprezentacją parafii przez proboszcza na gruncie prawa kanonicznego i polskiego, Studia z Prawa Kanonicznego, t.11 (2008), s. 211-236.

10. Lisak M., Bogactwo bez grzechu. Magisterium Kościoła na temat własności, W Drodze 321 (2000) nr 5, s. 17-26.

11. Maruszak G., Darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą w podatku dochodowym od osób fizycznych, Roczniki Nauk Prawnych 2 (2011) 2, s. 161-172.

12. Papieska Rada Tekstów Prawnych, 08.02.2000, Recurso contra un Decreto general que establece un tributo diocesano, http://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/intrptxt/documents/rc_pc_intrptxt_doc_20000208_tributo-diocesano_sp.html (data dostępu 26.01.2013).

13. Papieska Rada Tekstów Prawnych, 12.02.2004, Nota esplicativa, La funzione dell’autorità ecclesiastica sui beni ecclesiastici, Communicationes, 36 (2004) s. 24–32, http://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/intrptxt/documents/rc_pc_intrptxt_doc_20040212_beni-ecclesiastici_it.html (data dostępu 26.01.2013).

14. Papieska Rada Tekstów Prawnych, 29.04.2000, Ricorso contro le norme diocesane circa il fondo sostentamento clero, http://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/intrptxt/documents/rc_pc_intrptxt_doc_20000429_fondo-clero_en.html (data dostępu 26.01.2013).

15. Pasternak F., Urzędy i beneficja kościelne. Majątek kościelny, Warszawa 1970.

16. Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, Lublin 2000.

17. Prawo wyznaniowe. Wybór źródeł, red. Sobczyk P., Sobczyk P., Warszawa 2005.

18. Salij J., Pieniądz w Kościele, W drodze 410 (2007) nr 10.

19. Świto L., Alienacja majątku kościelnego w diecezjach rzymsko katolickich w Polsce, Olsztyn 2010.

20. Walencik D., Prawo duchownych do utrzymania w unormowaniach Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., Roczniki Nauk Prawnych 17 (2007), z. 1, s. 187-209.

21. Walencik D., Rewindykacja nieruchomości Kościoła katolickiego w postępowaniu przed Komisją Majątkową, Lublin 2009.

22. D. Walencik, Nieruchomości Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918-2012. Regulacje prawne - nacjonalizacja – rewindykacja, Katowice 2013.

PK_W08: Student definiuje pojęcia i instytucje związane z administracją dobrami parafialnymi. Wskazuje obowiązki i możliwości działania w zakresie działalności charytatywnej. Posiada wiedzę w zakresie uprawnień majątkowych parafii, sposobów nabywania i administrowania dobrami.

PK_U04: Student stosuje wskazania Magisterium dla administracji dobrami kościelnymi; odnosi normy prawa polskiego do dóbr parafialnych. Potrafi koordynować administracją parafialną; przygotowuje potrzebną dokumentację.

PK_U06: Student analizuje rozwój relacji Kościół-państwo w odniesieniu do spraw majątkowych. Wdraża wymogi prawa kanonicznego w administrację dobrami parafialnymi. Opracowuje projekty ekonomiczne; analizuje budżet parafii. Przygotowuje dokumenty związane z administracją.

PK_K05: Student rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego. Dostrzega i formułuje nowe problemy w zakresie administracji kościelnej. Samodzielnie podejmuje i inicjuje działania w odniesieniu do organizacji administracji dobrami kościelnymi. Ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa i tradycji kanonicznej oraz norm Kościoła w przestrzeni ekonomicznej.

Udział w wykładzie 15 godz.

Udział w ćwiczeniach 15 godz.

Lektura obowiązkowa i uzupełniająca 15 godz.

Przygotowanie do egzaminu lub praca zaliczeniowa 15 godz.

Przygotowanie pracy pisemnej i prezentacji 20 godz.

Konsultacje 10 godz.

Razem 3 ECTS 90 godz.

Wykład kończy się egzaminem ustnym. Jest możliwy tzw. termin zerowy. W miejsce egzaminu ustnego, można napisać pracę pisemną zaliczeniową, po uzgodnieniu tematu pracy z prowadzącym zajęcia.