Gramatyka opisowa języka polskiego (fleksja i składnia)

podstawowy

FP1_W12

FP1_U04

FP1_K02

Zaliczenie zajęć "Gramatyki opisowej języka polskiego" z pierwszego roku studiów.

Zajęcia te mają służyć praktycznemu zastosowaniu wiedzy zdobytej w czasie odbywającego się równolegle wykładu z Gramatyki opisowej (fleksji i składni), a także umiejętności nabytych na pierwszym roku studiów: na zajęciach z Gramatyki opisowej cz. 1 (morfologii) oraz na wykładzie ze Wstępu do nauki o języku.

Studenci uczą się reguł łączenia mniejszych jednostek systemu języka (leksemów) w większe (wypowiedzenia), ćwiczą analizę zdania pojedynczego oraz zdania (wielokrotnie) złożonego, zarówno tradycyjną metodą Z. Klemesiewicza, jak z użyciem narzędzi składni formalnej (wskazując własności konotacyjne i akomodacyjne wyrażeń).

W ramach ćwiczeń będziemy zajmować się następującymi zagadnieniami:

1. Pojęcie składni, predykacji, rodzaje wypowiedzenia w ujęciu szkolnym i akademickim (zdanie w sensie węższym, oznajmienie, zawiadomienie).

2. Analiza zdania pojedynczego w ujęciu Z. Klemensiewicza (rodzaje podmiotu, orzeczenia, dopełnienia, okolicznika, przydawki).

3. Rodzaje związków zdaniowych w ujęciu Z. Klemensiewicza (związek zgody, rządu i przynależności).

4. Analiza wypowiedzenia złożonego parataktycznie w ujęciu Z. Klemensiewicza (wypowiedzenia współrzędnie złożone).

5. Analiza wypowiedzenia złożonego hipotaktycznie w ujęciu Z. Klemensiewicza (wypowiedzenia podrzędnie złożone).

6. Analiza wypowiedzenia na składniki bezpośrednie.

7. Pojęcie konotacji i jej rodzaje.

8. Własności konotacyjne polskich leksemów. Typy fraz języka polskiego.

9. Schematy składniowe.

10. Pojęcie akomodacji, rodzaje związków akomodacyjnych.

11. Własności akomodacyjne form i leksemów.

Gramatyka opisowa języka polskiego. Materiały do ćwiczeń, 1993, wyboru dokonała D. Kopcińska, Wydz. Polonistyki UW: Warszawa.

Grochowski M.,1984, Składnia wyrażeń polipredykatywnych [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia. Red. Z. Topolińska, PWN: Warszawa.

Grzegorczykowa R., 1996, Wykłady z polskiej składni, PWN: Warszawa.

Klemensiewicz Z., 1963, Zarys składni polskiej, PWN: Warszawa.

Saloni Z. (1976) Cechy składniowe polskiego czasownika, Ossolineum: Wrocław.

Saloni Z., Świdziński M., 1985, Składnia współczesnego języka polskiego, PWN: Warszawa.

Świdziński M., 1996, Schematy zdaniowe [w:] idem, Własności składniowe wypowiedników polskich, Elipsa: Warszawa.

Topolińska Z., 1984, Składnia grupy imiennej [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia. red. Z. Topolińska, PWN: Warszawa.

Student rozumie złożoność podsystemu składniowego języka, zna różne metody jego analizy i dostrzega zakłócenia w komunikacji wynikające z nieznajomości reguł budowy zdań.

Student potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami badawczymi z zakresu fleksji i składni, umie samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk składniowych.

Student jest gotów do krytycznego wykorzystania zdobytej na zajęciach wiedzy; wie, gdzie szukać opinii ekspertów i najnowszych wyników badań nad gramatyką współczesnej polszczyzny.

Na ocenę końcową składa się wynik dwóch sprawdzianów pisemnych (pierwszego ze składni tradycyjnej, drugiego ze składni formalnej), aktywność na zajęciach, przygotowywanie prac domowych, a także obecność (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności). W razie niezaliczenia sprawdzianu student ma prawo do jego poprawy (dwukrotnie).

Na ocenę dostateczną student:

- potrafi z licznymi błędami (w około 60% poprawnie) sporządzić wykres zdania pojedynczego i złożonego, nazwać części składowe tych wykresów, określić związki składniowe (zdanie pojedyncze) i wskaźniki zespolenia (zdanie złożone);

- potrafi z licznymi błędami (w około 60% poprawnie) rozrysować za pomocą odpowiednio podpisanych strzałek zależności składniowe konotacji i akomodacji w wypowiedzeniu;

- rozumie podstawową terminologię z dziedziny fleksji i składni.

Na ocenę dobrą student:

- potrafi z niewielkimi błędami (w około 80% poprawnie) sporządzić wykres zdania pojedynczego i złożonego, nazwać części składowe tych wykresów, określić związki składniowe (zdanie pojedyncze) i wskaźniki zespolenia (zdanie złożone);

- potrafi z niewielkimi błędami (w około 80% poprawnie) rozrysować za pomocą odpowiednio podpisanych strzałek zależności składniowe konotacji i akomodacji w wypowiedzeniu;

- rozumie i sam stosuje w wypowiedziach w czasie zajęć podstawową terminologię z dziedziny fleksji i składni;

- zadaje pytania świadczące o zrozumieniu złożoności problematyki składniowej;

- odrabia zadawane zadania domowe, zwykle jest przygotowany do zajęć i aktywnie w nich uczestniczy.

Na ocenę bardzo dobrą student:

- potrafi niemal bezbłędnie (w około 93% poprawnie) sporządzić wykres zdania pojedynczego i złożonego, nazwać części składowe tych wykresów, określić związki składniowe (zdanie pojedyncze) i wskaźniki zespolenia (zdanie złożone);

- potrafi niemal bezbłędnie (w około 93% poprawnie) rozrysować za pomocą odpowiednio podpisanych strzałek zależności składniowe konotacji i akomodacji w wypowiedzeniu;

- stosuje ze zrozumieniem w swoich wypowiedziach terminologię z dziedziny fleksji i składni;

- zadaje pytania świadczące o zrozumieniu złożoności problematyki składniowej i szuka na te pytania niestandardowych odpowiedzi;

- zawsze przygotowuje zadawane zadania domowe i aktywnie uczestniczy w zajęciach.

Nie dotyczy.

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

obowiązkowy

nie dotyczy

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

- udział w zajęciach - 30 godzin

- przygotowanie do zajęć - 15 godzin

- przygotowanie do dwóch sprawdzianów - 15 godzin

Łącznie 60 godzin = 2 punkty ECTS

obowiązkowy

nie dotyczy

Zajęcia te mają służyć praktycznemu zastosowaniu wiedzy zdobytej w czasie odbywającego się równolegle wykładu z Gramatyki opisowej (fleksji i składni), a także umiejętności nabytych na pierwszym roku studiów: na zajęciach z Gramatyki opisowej cz. 1 (morfologii) oraz na wykładzie ze Wstępu do nauki o języku.

Studenci uczą się reguł łączenia mniejszych jednostek systemu języka (leksemów) w większe (wypowiedzenia), ćwiczą analizę zdania pojedynczego oraz zdania (wielokrotnie) złożonego, zarówno tradycyjną metodą Z. Klemesiewicza, jak z użyciem narzędzi składni formalnej (wskazując własności konotacyjne i akomodacyjne wyrażeń).

W ramach ćwiczeń będziemy zajmować się następującymi zagadnieniami:

1. Pojęcie składni, predykacji, rodzaje wypowiedzenia w ujęciu szkolnym i akademickim (zdanie w sensie węższym, oznajmienie, zawiadomienie).

2. Analiza zdania pojedynczego w ujęciu Z. Klemensiewicza (rodzaje podmiotu, orzeczenia, dopełnienia, okolicznika, przydawki).

3. Rodzaje związków zdaniowych w ujęciu Z. Klemensiewicza (związek zgody, rządu i przynależności).

4. Analiza wypowiedzenia złożonego parataktycznie w ujęciu Z. Klemensiewicza (wypowiedzenia współrzędnie złożone).

5. Analiza wypowiedzenia złożonego hipotaktycznie w ujęciu Z. Klemensiewicza (wypowiedzenia podrzędnie złożone).

6. Analiza wypowiedzenia na składniki bezpośrednie.

7. Pojęcie konotacji i jej rodzaje.

8. Własności konotacyjne polskich leksemów. Typy fraz języka polskiego.

9. Schematy składniowe.

10. Pojęcie akomodacji, rodzaje związków akomodacyjnych.

11. Własności akomodacyjne form i leksemów.

Gramatyka opisowa języka polskiego. Materiały do ćwiczeń (1993) wyboru dokonała D. Kopcińska, Wydz. Polonistyki UW: Warszawa.

Grochowski M.,1984, Składnia wyrażeń polipredykatywnych [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia. Red. Z. Topolińska, PWN: Warszawa.

Grzegorczykowa R., 1996, Wykłady z polskiej składni, PWN: Warszawa.

Klemensiewicz Z., 1963, Zarys składni polskiej, PWN: Warszawa.

Saloni Z. (1976) Cechy składniowe polskiego czasownika, Ossolineum: Wrocław.

Saloni Z., Świdziński M., 1985, Składnia współczesnego języka polskiego, PWN: Warszawa.

Świdziński M., 1996, Schematy zdaniowe [w:] idem, Własności składniowe wypowiedników polskich, Elipsa: Warszawa.

Topolińska Z., 1984, Składnia grupy imiennej [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia. red. Z. Topolińska, PWN: Warszawa.

Zajęcia prowadzone są stacjonarnie, jednak w wypadku konieczności przejścia na system zdalny, będą się odbywać na platformie MSTeams.

E-Learning (pełny kurs)

- udział w zajęciach - 30 godzin

- przygotowanie do zajęć - 15 godzin

- przygotowanie do dwóch sprawdzianów - 15 godzin

Łącznie 60 godzin = 2 punkty ECTS

obowiązkowy

nie dotyczy