Literatura dla dzieci i młodzieży w dydaktyce szkolnej [WH-FP-KN-I-2-LitDzie] Semestr letni 2023/24
Ćwiczenia, grupa nr 1

Literatura przedmiotu (wybrane pozycje):

Z. Adamczykowa, Literatura dla dzieci: funkcje, kategorie, gatunki, Warszawa 2001;

Animacja czytelnictwa dziecięcego, red. J. Papuzińska i in., Płock 2004;

Antologia poezji dziecięcej, wstęp i oprac. Jerzy Cieślikowski, wyd. III, Wrocław 1991;

Ph. Aries, Historia dzieciństwa, Gdańsk 1995;

A. Baluch, Archetypy literatury dziecięcej, Kraków 1992;

A. Baluch, Książka jest światem, o literaturze dla dzieci małych oraz dla dzieci starszych i nastolatków, Kraków 2005;

B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, przeł. Danuta Danek, t. 1 i 2, Warszawa 1985;

J. Z. Białek, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918-1939, Warszawa 1987;

I. Borecka, Biblioterapia formą terapii pedagogicznej, Wałbrzych 2001;

J. Cieślikowski, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław 1975;

J. Cieślikowski, Literatura osobna, Warszawa 1985;

J. Dunin, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci: z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław 1991;

Dzieciństwo i sacrum, red. J. Papuzińska, G. Leszczyński, t. 1 Warszawa 1998, t. 2 Warszawa 2000;

P. Hazard, Książki, dzieci i dorośli, tł. I. Słońska, Warszawa 1963;

M. Jonca, Enfants terribles. Dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku, Wrocław 2005;

I. Kaniowska-Lewańska, Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864, Warszawa 1983;

K. Kuliczkowska, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1918, Warszawa 1983;

G. Leszczyński, Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w literaturze drugiej połowy XIX i w XX w., Warszawa 2006;

G. Leszczyński, Bunt czytelników: proza inicjacyjna netgeneracji, Warszawa 2010

G. Leszczyński, Literatura i książka dziecięca. Słowo - obiegi - konteksty, Warszawa 2003;

G. Leszczyński, Magiczna biblioteka: zbójeckie księgi młodego wieku, Warszawa 2007;

J. Ługowska, Bajka w literaturze dziecięcej, Warszawa 1988;

J. Ługowska, Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury, Wrocław 1981;

M. Pustowaruk, Od Tolkiena do Pratchetta. Potencjał rozwojowy fantazy jako konwencji literackiej, Wrocław 2009

A. Nikliborc, Od baśni do prawdy: szkice z dziejów literatury zachodniej dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1981;

J. Papuzińska, Inicjacje czytelnicze, Warszawa 1988;

J. Papuzińska, Zatopione królestwo. O polskiej literaturze fantastycznej XX wieku dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1989;

Poezja dla dzieci - antologia form i tematów, oprac. R. Waksmund, Wrocław 1987;

Przeboje edukacji polonistycznej, red. D. Michułka, Wrocław 2001;

G. Skotnicka, Pozytywistyczne powieści z dziejów narodu dla dzieci i młodzieży, Gdańsk 1974;

Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław 2003;

Sto lat baśni polskiej, pod red. G. Leszczyńskiego, Warszawa 1995;

G. Trębicki, Fantasy. Ewolucja gatunku, Kraków 2007

R. Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki – konteksty), Wrocław 2000;

V. Wróblewska, Przemiany gatunkowe polskiej baśni literackiej XIX i XX wieku, Toruń 2003;

A. Zgorzelski, Fantastyka. Utopia. Science fiction, Warszawa 1980;

B. Żurakowski, W świecie poezji dla dzieci, Warszawa 1981;

1. Czym jest literatura dla dzieci i młodzieży? - definicje i cechy

2. Historia i antropologia dziecka i dzieciństwa. Literacki topos dziecka i dzieciństwa

3-4-5. Baśń w dawnych i współczesnych interpretacjach. Baśń – recepcja; główni twórcy, typy historyczne, rozwój: baśń magiczna, baśń literacka, baśń, bajeczka, bajka zwierzęca, antybaśń; fantasy;

6. Magia w literaturze dla dzieci

7.Kategoria „przygody”

8.Powieść dla dziewcząt

9.Archetypy

10.Sacrum w literaturze

11.„Ciemne” fabuły

12.Książki kultowe - przeboje czytelnicze

13. Dystopie - moda XXI wieku.

14-15. Zajęcia zaliczeniowe - prezentacje studentów

Na pierwszych zajęciach, w porozumieniu ze studentami ustalona zostanie lista lektur.

1. Po co komu polonista? – wstępne oczywistości o lekturach. Zajęcia organizacyjne

2. Literatura dla dzieci młodzieży – definicja i kanony. Funkcja wychowawcza. Literatura w szkole

3. W świecie baśni: baśń w dydaktyce szkolnej; baśń jako gatunek; ewolucja baśni; psychoanalityczna koncepcja Bettelheima

4. Fantastyka jest po to, aby marzyć..... . Marzenia o szkole: między Brzechwą a Rowling.

5. Ulubiony gatunek młodych czytelników – czyli czym jest fantasy? John Ronald Reuel Tolkien, "Hobbit, czyli tam i z powrotem"; Clive Staples Lewis, "Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa";

6. Czy w XXI wieku potrzebne są powieści dla dziewcząt: klasyka gatunku: Lucy Maud Montgomery, "Ania z Zielonego Wzgórza" i współczesne realizacje: Barbara Kosmowska, "Pozłacana rybka"

7. Powieść kryminalna/detektywistyczna: Agatha Christie, wybrana powieść kryminalna; Kornel Makuszyński, Szatan z siódmej klasy" lub Rafał Kosik, "Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi";

8. Arcydzieła i archetypy w literaturze dla najmłodszych: Antoine de Saint-Exupéry, "Mały Książę";

Wykład konwersatoryjny; indywidualna lektura tekstów; studium przypadku; swobodna dyskusja; prezentacja multimedialna.

Zaliczenie będzie polegało na zaprezentowaniu samodzielnie opracowanej powieści przed grupą.

Student będzie oceniany w trybie ciągłym na podstawie aktywności na zajęciach (ocenianie ciągłe) = 50% oceny

Prezentacja zaliczeniowa = 50% oceny

Na ocenę bardzo dobrą student bezbłędnie wymienia i omawia cechy charakterystyczne utworów dla dzieci i młodzieży, poprawnie rozpoznając ich odmiany gatunkowe. Potrafi umieścić omawiany utwór w kontekście historycznoliterackim. Student będzie sprawnie dokonywał samodzielnych, odkrywczych analizy i interpretacji utworu, bezbłędnie posługując się właściwymi terminami i pojęciami z zakresu poetyki. Student będzie potrafił zaproponować odkrywcze zastosowanie i wykorzystanie omawianego utworu do dydaktyki szkolnej oraz stworzyć samodzielny, oryginalny konspekt lekcji na bazie omawianego tekstu. Student jest wybitnie aktywny na zajęciach w toku całego kursu.

Na ocenę dobrą student dobrze wymienia i omawia cechy charakterystyczne utworów dla dzieci i młodzieży, rozpoznając ich odmiany gatunkowe. W większości przypadków potrafi umieścić omawiany utwór w kontekście historycznoliterackim. Student sprawnie dokonuje samodzielnych analizy i interpretacji utworu, dobrze posługując się właściwymi terminami i pojęciami z zakresu poetyki. Student będzie potrafił zaproponować zastosowanie i wykorzystanie omawianego utworu do dydaktyki szkolnej oraz stworzyć samodzielny konspekt lekcji na bazie omawianego tekstu. Student jest aktywny na zajęciach w toku całego kursu.

Na ocenę dostateczną student student potrafi wymienić i omówić podstawowe cechy charakterystyczne utworów dla dzieci i młodzieży, a także rozpoznać ich odmiany gatunkowe. Z pomocą prowadzącego potrafi umieścić omawiany utwór w kontekście historycznoliterackim. Student poprawnie dokonuje analizy i interpretacji wskazanych utworów i w miarę poprawnie posługuje się właściwymi terminami literackimi. Student będzie potrafił zaproponować wykorzystanie omawianego utworu do dydaktyki szkolnej oraz stworzyć z pomocą prowadzącego konspekt lekcji na bazie omawianego tekstu. Student nie wykazuje się zauważalną aktywnością na zajęciach w toku całego kursu.

Na ocenę niedostateczną - nie spełnia w/w kryteriów.