Podstawy dialogu i polilogu kultur

nauki o kulturze i religii

podstawowy

KU2_W05

KU2_W06

KU2_U05

KU2_K02

Konwersatorium ma na celu prezentację ujętych w literaturze w sposób emblematyczny (Conrad, Pirandello) sytuacji międzykulturowych. Służy wskazaniu i omówieniu najnowszych publikacji dotyczących wielo- i międzykulturowości. Koncentruje się ponadto na wskazaniu ogólnohumanistycznych (Nussbaum) i egzystencjalnych (Czyżewski) ujęć międzykulturowości, a także na wskazaniu roli komunikacji międzykulturowej w sferze estetycznej (Lessing) i w sferze poezji (Oakeshott). Ćwiczenia mają na celu zapoznanie studentów z postaciami filozofów, artystów, badaczy etc. podejmujących w swej twórczości problematykę dialogu i polilogu kultur.(Lessing, Ibn Chaldun). Osobny blok zajęć unaocznia problemy w nawiązywaniu dialogu międzykulturowego we współczesnym zglobalizowanym świecie.

Tematyka zajęć:

1. Dialog w kulturze i religii. Zarys problematyki.

2. Kryteria dialogu międzykulturowego. Perspektywa europocentryczna.

3. Orientalizm.

3. Filozoficzne koncepcje dialogu międzykulturowego i międzyreligijnego.

4. Literatura jako przestrzeń dialogu pomiędzy kulturami.

5. Sztuka (teatr, film, i in.) jako przestrzeń praktyk międzykulturowych.

6. Problemy praktyczne w nawiązywaniu dialogu międzykulturowego.

7. Emigracja / imigracja a dialog i polilog kultur.

8. myślenie i filozofie róśnych kultur, filozofia międzykulturowa.

Efekty uczenia się:

KU2_W05 student zna w pogłębionym stopniu kluczowe koncepcje teoretyczne z zakresu teorii międzykulturowości i komunikacji międzykulturowej. Zna religijne, społeczne i polityczne podstawy własnego i odmiennych systemów kulturowych.

KU2_W06 student zna kluczowe zjawiska i przeobrażenia w obrębie kul

tury współczesnej, rozumie ich uwarunkowania (polityczne, ekonomiczne, społeczne) oraz konsekwencje. Zna najważniejsze koncepcje teoretyczne służące do ich wyjaśnienia.

KU2_U05 student potrafi zainicjować i prowadzić debatę na specjalistyczne tematy z zakresu kulturoznawstwa i nauk o kulturze, wykorzystując kluczowe pojęcia i teorie wypracowane na gruncie tych dyscyplin i odnosząc je do aktualnych zjawisk i procesów społeczno-kulturowych.

KU2_K02 student jest gotów do uznania znaczenia zdobytej wiedzy dla rozwiązywania poznawczych i praktycznych problemów oraz mierzenia się z wyzwaniami wynikającymi z uwarunkowań aktualnej rzeczywistości społeczno-kulturowej.

Metody wykorzystywane na zajęciach:

- elementy wykładu,

- dyskusja,

- praca w grupach,

- praca z tekstem źródłowym.

Wymagany aktywny udział w ćwiczeniach. Na zajęciach obowiązuje znajomość lektur.

Szczegółowy opis kryteriów na stopień:

KU2_W05

Na ocenę bdb (5) student zna w pogłębionym stopniu kluczowe koncepcje teoretyczne z zakresu teorii międzykulturowości i komunikacji międzykulturowej. Zna religijne, społeczne i polityczne podstawy własnego i odmiennych systemów kulturowych.

Na ocenę db (4) student dość dobrze zna kluczowe zjawiska i przeobrażenia w obrębie kultury współczesnej, wystarczająco dobrze rozumie ich uwarunkowania (polityczne, ekonomiczne, społeczne) oraz konsekwencje. Dość dobrze zna najważniejsze koncepcje teoretyczne służące do ich wyjaśnienia.

Na ocenę dst (3) student orientuje się wśród kluczowych zjawisk i przeobrażeń w obrębie kultury współczesnej, w stopniu dostatecznym rozumie ich uwarunkowania (polityczne, ekonomiczne, społeczne) oraz konsekwencje. Orientuje się w najważniejszych koncepcjach teoretycznych służących do ich wyjaśnienia.

Na ocenę ndst (2) student nie zna kluczowych zjawisk i przeobrażeń w obrębie kultury współczesnej, nie rozumie ich uwarunkowań (politycznych, ekonomicznych, społecznych) oraz konsekwencji. Nie zna najważniejszych koncepcji teoretycznych służących do ich wyjaśnienia.

KU2_W06

Na ocenę bdb (5) student zna kluczowe zjawiska i przeobrażenia w obrębie kultury współczesnej, rozumie ich uwarunkowania (polityczne, ekonomiczne, społeczne) oraz konsekwencje. Zna najważniejsze koncepcje teoretyczne służące do ich wyjaśnienia.

Na ocenę db (4) student dość dobrze zna kluczowe zjawiska i przeobrażenia w obrębie kultury współczesnej, dość dobrze rozumie ich uwarunkowania (polityczne, ekonomiczne, społeczne) oraz konsekwencje. Zna najważniejsze koncepcje teoretyczne służące do ich wyjaśnienia.

Na ocenę dst (3) student jest zorientowany w kluczowych zjawiskach i przeobrażeniach w obrębie kultury współczesnej, na ogół rozumie ich uwarunkowania (polityczne, ekonomiczne, społeczne) oraz konsekwencje. Jest zorientowany w najważniejszych koncepcjach teoretycznych służących do ich wyjaśnienia.

Na ocenę ndst (2) student nie zna kluczowych zjawisk i przeobrażeń w obrębie kultury współczesnej, nie rozumie ich uwarunkowań (politycznych, ekonomicznych, społecznych) oraz konsekwencji. Nie zna najważniejszych koncepcji teoretycznych służących do ich wyjaśnienia.

KU2_U05

Na ocenę bdb (5) student znakomicie potrafi zainicjować i prowadzić debatę na specjalistyczne tematy z zakresu kulturoznawstwa i nauk o kulturze, wykorzystując kluczowe pojęcia i teorie wypracowane na gruncie tych dyscyplin i odnosząc je do aktualnych zjawisk i procesów społeczno-kulturowych.

Na ocenę db (4) student potrafi zainicjować i prowadzić debatę na specjalistyczne tematy z zakresu kulturoznawstwa i nauk o kulturze, wykorzystując kluczowe pojęcia i teorie wypracowane na gruncie tych dyscyplin i odnosząc je do aktualnych zjawisk i procesów społeczno-kulturowych.

Na ocenę dst (3) student w stopniu wystarczającym na ocenę pozytywną potrafi zainicjować i prowadzić debatę na specjalistyczne tematy z zakresu kulturoznawstwa i nauk o kulturze, wykorzystując kluczowe pojęcia i teorie wypracowane na gruncie tych dyscyplin i odnosząc je do aktualnych

zjawisk i procesów społeczno-kulturowych.

Na ocenę ndst (2) student nie potrafi zainicjować i prowadzić debaty na specjalistyczne tematy z zakresu kulturoznawstwa i nauk o kulturze; nie zna kluczowych pojęć i nie potrafi wykorzystać kluczowych teorii, wypracowanych na gruncie tych dyscyplin.

KU2_K02

Na ocenę bdb (5) student jest w pełni gotów do uznania znaczenia zdobytej wiedzy dla rozwiązywania poznawczych i praktycznych problemów oraz mierzenia się z wyzwaniami wynikającymi z uwarunkowań aktualnej rzeczywistości społeczno-kulturowej.

Na ocenę db (4) student jest gotów do uznania znaczenia zdobytej wiedzy dla

rozwiązywania poznawczych i praktycznych problemów

oraz mierzenia się z wyzwaniami wynikającymi z uwarunkowań aktualnej rzeczywistości społeczno-kulturowej.

Na ocenę dst (3) student deklaruje chęć uznania znaczenia zdobytej wiedzy dla

rozwiązywania poznawczych i praktycznych problemów

oraz mierzenia się z wyzwaniami wynikającymi z uwarunkowań aktualnej rzeczywistości społeczno-kulturowej.

Na ocenę ndst (2) student nie uznaje znaczenia zdobytej wiedzy dla

rozwiązywania poznawczych i praktycznych problemów

oraz mierzenia się z wyzwaniami wynikającymi z uwarunkowań aktualnej rzeczywistości społeczno-kulturowej.

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

obowiązkowy

nie dotyczy

Zajęcia poświęcone pogłębieniu problematyki dialogu, poszerzonego w polilog. Traktują o myśleniu międzykulturowym, braterstwie i solidarności społecznej i opartej na nich oraz na wrażliwości ekologicznej "innej" (encyklica Fratelli tutti) logice działań. Traktują o przekładach i ich historii. Przedstawiają postaci międzykulturowe, poszerzające i wzbogacające horyzonty sensu wspólnot.

A. Czajka, Międzykulturowość i filozofia, Warszawa 2016.

A. Czajka, Kultura jako rozmowa. Problemz porozumienia międzykulturowego i międzyreligijnego, Warszawa 2020.

Agnieszka Kozyra, Filozofia nicości Nishidy Kitarō, Wydawnictwo Nozomi, Warszawa 2007.

"Polylog. Zeitschrift fuer interkulturelles Philosophieren" (Wien), online: http://www.polylog.net/start, wersja niemiecka i angielska

ogólne przygotowanie kulturowznawcze

E-Learning (pełny kurs)

obowiązkowy

nie dotyczy

Zajęcia poświęcone są tak oczywistemu, jak i trudnemu zadaniu uprawiania dialogu i polilogu kultur. Obejmują kwestię podejścia do kultur obcych, zdobywania wiedzy o nich, rozumienia ich i współdziałania we wspólnym horyzoncie sensu. Pokazują różnorodność i uniwersalność zarazem myśli powstających w odmiennych kontekstach kulturowych. Rozważają sposoby komunikacji między kulturami i przykłady postaci przewodnich w tym zakresie.

E-Learning (pełny kurs)

30 godz. udział w zajęciach

30 godzin przygotowanie prezentacji

30 godzin przygotowanie do rozmowy zaliczeniowej

obowiązkowy

nie dotyczy

Zajęcia poświęcone są kulturom świata i zawartym w nich sposobom myślenia i filozofiami. Mają one nie tylko umożliwić przyswojenie wiedzy na temat kultur i filozofii, ale też przygotowywać do myślenia dialogicznego i polilogicznego, do myślenia o wspólnych problemach ludzkości, takich jak ekologia czy urzeczywistnianie pokoju, w oparciu o potencjał różnych tradycji myślowych, nawzajem się uzupełniających i wzmacniających.

Po ogólnym wprowadzeniu do tematu różnorodności kultur i sposobów myślenia omówione zostaną formy dialogu i polilogu kultur, a także zrekonstruowane ich historyczne realizacje. Omówione zostaną etapy formowania się myślenia międzykulturowego i sytuacje, w których okazuje się niezbędne. Omówione zostaną kultury świata ze wskazaniem na ich wyróżniki, a także Wielkie Księgi. Zaprezentowane zostaną na podstawie niedawno opublikowanej książki filozofie różnych kultur. Na wybranych przykładach problemów współczesnego świata podjęte zostaną rozważania na temat sposobów ich rozwiązywania w różnych tradycjach myślowych. Podjęte będą rozważania na temat myślenia o charakterze światowym odpowiadającego wymogom zróżnicowanej, lecz jednej ludzkości.

Kultury świata w dialogu, red. nauk. Anna Czajka, Warszawa 2012.

Wielkie Księgi ludzkości, red. nauk. Anna Czajka, Warszawa 2013.

Anna Czajka, Międzykulturowość i filozofia, Warszawa 2016.

Anna Czajka, Kultura jako rozmowa. Problemy porozumienia międzykulturowego i międzyreligijnego, Warszawa 2020.

Badania myśli pozaeuropejskiej w Polsce, red. nauk. A. Czajka, Warszawa 2022.

ęncyklika Fratelli tutti

Giambattista Vico, Nauka nowa, przeł. J. Jakubowicz, Warszawa 1966.