Language Culture Theories
General data
Course ID: | WH-KU-I-2-KulTeoJez |
Erasmus code / ISCED: | (unknown) / (unknown) |
Course title: | Language Culture Theories |
Name in Polish: | Kulturowe teorie języka |
Organizational unit: | Faculty of Humanities |
Course groups: | |
ECTS credit allocation (and other scores): |
3.00
|
Language: | Polish |
Subject level: | elementary |
Learning outcome code/codes: | enter learning outcome code/codes |
Preliminary Requirements: | (in Polish) BRAK |
Full description: |
(in Polish) Celem wykładu jest zapoznanie studenta z metodologicznymi i teoretycznymi związkami językoznawstwa z nauką o kulturze (antropologią, kulturoznawstwem, filozofią kultury). Problematyka zajęć obejmuje następujące zagadnienia: 1. Historia problemu język – kultura w myśli filozoficznej i lingwistycznej: - Wilhelma von Humboldta i neohumboldtyzm; - E. Sapir i B. Whorf jako prekursorzy lingwistyki kognitywnej; - lingwistyka kognitywna – myślenie pojęciowe a językowy, kulturowy i etniczny obraz świata; - językowy obraz świata i pojęcie kategoryzacji - lingwosemiotyka kultury O. Leszczaka; - teoria uniwersaliów Anny Wierzbickiej. 2. Lingwistyka w służbie antropologii i historii kultury: -miejsce języka w antropologii Bronisława Malinowskiego; -kultura w zwierciadle nazw własnych: onomastyka a kultura; -problem przekładalności tekstów i kultur w świetle statusu poznawczego nauk o kulturze; 3. Język w kontekście kultury ludowej (magiczna funkcja języka, klątwy, uroki i zabobony) 4. Kulturowe aspekty leksyki i frazeologii. 5. Kulturowy wymiar stereotypu językowego: -stereotyp językowy w doświadczeniu etnicznym; -stereotyp w ujęciu lubelskiej szkoła etnolingwistyki; 6. Gramatyka i pragmatyka językowa jako świadectwo kultury. 7. Aksjologia lingwistyczna: -wartości i wartościowanie w języku; -problemy etykiety językowej; -kategoria honoryfikatywności w językach dalekiego wschodu; -kategoria honoryfikatywności w językach słowiańskich; -rozwój kategorii honoryfikatywności w historii polszczyzny; 8. Terytorialne, środowiskowe i zawodowe odmiany języka w ujęciu kulturowym. Języki subkultur. Biolekty. 9. Poprawność językowa a kultura. Metody oceny: ocena z egzaminu ustnego w sesji letniej. |
Bibliography: |
(in Polish) 1. J. Anusiewicz, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław 1995 2. A. Engelking, Magiczna moc słowa w polskiej kulturze ludowej [w:] Język a kultura, t. I, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław 1988 3. S. Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1997 4. Językoznawstwo Bronisława Malinowskiego, tom I i II, pod red. K. Pisarkowej, Kraków 2000. 5. E. Kołodziejek, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2005 6. G. Lakoff, M. Johnson: Metafory w naszym życiu, Warszawa 1988 7. O. Leszczak, Lingwosemiotyka kultury. Funkcjonalno-pragmatyczna teoria dyskursu, Toruń 2010. 8. O. Leszczak, Krytyka doświadczenia etnicznego, Katowice 2014. 9. Z. Leszczyński, Szkice o tabu językowym, Lublin 1988 10. B. Malinowski, Ogrody koralowe i ich magia, t. V Język magii i ogrodnictwa, cz. I, rozdz. I Język jako narzędzie, dokument i istotny element kultury; cz. I, rozdz. II, Tłumaczenie słów nie dających się przetłumaczyć. 11. M. Marcjanik, Etykieta językowa [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993 12. A. Pajdzińska, Antropocentryzm frazeologii potocznej [w:] Etnolingwistyka 3, Lublin 1990 13. J. Puzynina, Słowo – wartość – kultura, Lublin 1997 14. A. Schaff, Wstęp do polskiego wydania [w:] B. L. Whorf, Język, myśl i rzeczywistość, Warszawa 1982 15. E. Tabakowska, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków 1995 16. R. Tokarski, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013 17. M. Wendland, Konstruktywizm komunikacyjny, Poznań 2011 (str. 93-101 oraz 110-121) 18. A. Wierzbicka, Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach [w:] Etnolingwistyka 4, red. J. Bartmiński, Lublin 1991 19. A. Wierzbicka, Uniwersalia ugruntowane empirycznie, [w:] Teksty Drugie, 1-2, 2001. 20. Język zwierciadłem kultury czyli nasza codzienna polszczyzna, red. H. Zgółkowa, Poznań 1988 21. Język a kultura 4, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław 1991 22. Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990. 23. Językowy obraz świata i kultura, red. A. Dąbrowska i J. Anusiewicz, Wrocław 2000. |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
(in Polish) Po zaliczeniu przedmiotu student: - student ma uporządkowaną wiedzę w zakresie metodologii badań właściwych naukom humanistycznym i wybranym naukom społecznym, - student ma podstawową wiedzę o powiązaniach dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla kulturoznawstwa z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi obszaru nauk humanistycznych oraz częściowo obszaru nauk społecznych, - student posiada podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych, - student ma uporządkowaną podstawową wiedzę na temat kompleksowej natury języka jako narzędzia komunikacji i interpretacji rzeczywistości, - student umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego, - student ma świadomość zakresu zdobytej wiedzy i rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, - student ma świadomość własnej i wspólnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Polski i Europy jako znaków tożsamości człowieka we współczesnym świecie. Ponadto: - zna i rozumie pojęcie lingwistyki kulturowej; potrafi wskazać i scharakteryzować jej główne kierunki badawcze (w nauce polskiej i światowej), - postrzega język jako nośnik tożsamości narodowej, etnicznej, kulturowej; umie scharakteryzować zagadnienia tej problematyki oraz zająć stanowisko wobec nich, - rozumie istotę magicznej funkcji języka; zna i umie scharakteryzować jej przełożenie na teksty kultury, - zna zasady etykiety językowej i postrzega w niej odbicie norm kulturowych społeczności, - zna i rozumie sposoby wartościowania elementów rzeczywistości poprzez język. |
Assessment methods and assessment criteria: |
(in Polish) - egzamin ustny w oparciu o treści przedstawione na wykładzie oraz zawarte w literaturze obowiązkowej. |
Classes in period "Summer semester 2021/22" (past)
Time span: | 2022-02-01 - 2022-06-30 |
Navigate to timetable
MO TU W WYK
TH FR |
Type of class: |
Lectures, 30 hours
|
|
Coordinators: | Dorota Dąbrowska, Mateusz Kowalski, Agnieszka Smaga, Joanna Zajkowska | |
Group instructors: | Mateusz Kowalski | |
Students list: | (inaccessible to you) | |
Examination: |
Course -
examination
Lectures - examination |
|
Type of subject: | obligatory |
|
(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych: | (in Polish) nie dotyczy |
|
Short description: |
(in Polish) Celem wykładu jest zapoznanie studenta z metodologicznymi i teoretycznymi związkami językoznawstwa z nauką o kulturze (antropologią, kulturoznawstwem, filozofią kultury). |
|
Full description: |
(in Polish) Problematyka zajęć obejmuje następujące zagadnienia: 1. Historia problemu język – kultura w myśli filozoficznej i lingwistycznej: - Wilhelma von Humboldta i neohumboldtyzm; - E. Sapir i B. Whorf jako prekursorzy lingwistyki kognitywnej; - lingwistyka kognitywna – myślenie pojęciowe a językowy, kulturowy i etniczny obraz świata; - językowy obraz świata i pojęcie kategoryzacji - lingwosemiotyka kultury O. Leszczaka; - teoria uniwersaliów Anny Wierzbickiej. 2. Lingwistyka w służbie antropologii i historii kultury: -miejsce języka w antropologii Bronisława Malinowskiego; -kultura w zwierciadle nazw własnych: onomastyka a kultura; -problem przekładalności tekstów i kultur w świetle statusu poznawczego nauk o kulturze; 3. Język w kontekście kultury ludowej (magiczna funkcja języka, klątwy, uroki i zabobony) 4. Kulturowe aspekty leksyki i frazeologii. 5. Kulturowy wymiar stereotypu językowego: -stereotyp językowy w doświadczeniu etnicznym; -stereotyp w ujęciu lubelskiej szkoła etnolingwistyki; 6. Gramatyka i pragmatyka językowa jako świadectwo kultury. 7. Aksjologia lingwistyczna: -wartości i wartościowanie w języku; -problemy etykiety językowej; -kategoria honoryfikatywności w językach dalekiego wschodu; -kategoria honoryfikatywności w językach słowiańskich; -rozwój kategorii honoryfikatywności w historii polszczyzny; 8. Terytorialne, środowiskowe i zawodowe odmiany języka w ujęciu kulturowym. Języki subkultur. Biolekty. 9. Poprawność językowa a kultura. Metody oceny: ocena z egzaminu ustnego w sesji letniej. |
|
Bibliography: |
(in Polish) 1. J. Anusiewicz, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław 1995 2. A. Engelking, Magiczna moc słowa w polskiej kulturze ludowej [w:] Język a kultura, t. I, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław 1988 3. S. Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1997 4. Językoznawstwo Bronisława Malinowskiego, tom I i II, pod red. K. Pisarkowej, Kraków 2000. 5. E. Kołodziejek, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2005 6. G. Lakoff, M. Johnson: Metafory w naszym życiu, Warszawa 1988 7. O. Leszczak, Lingwosemiotyka kultury. Funkcjonalno-pragmatyczna teoria dyskursu, Toruń 2010. 8. O. Leszczak, Krytyka doświadczenia etnicznego, Katowice 2014. 9. Z. Leszczyński, Szkice o tabu językowym, Lublin 1988 10. B. Malinowski, Ogrody koralowe i ich magia, t. V Język magii i ogrodnictwa, cz. I, rozdz. I Język jako narzędzie, dokument i istotny element kultury; cz. I, rozdz. II, Tłumaczenie słów nie dających się przetłumaczyć. 11. M. Marcjanik, Etykieta językowa [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993 12. A. Pajdzińska, Antropocentryzm frazeologii potocznej [w:] Etnolingwistyka 3, Lublin 1990 13. J. Puzynina, Słowo – wartość – kultura, Lublin 1997 14. A. Schaff, Wstęp do polskiego wydania [w:] B. L. Whorf, Język, myśl i rzeczywistość, Warszawa 1982 15. E. Tabakowska, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków 1995 16. R. Tokarski, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013 17. M. Wendland, Konstruktywizm komunikacyjny, Poznań 2011 (str. 93-101 oraz 110-121) 18. A. Wierzbicka, Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach [w:] Etnolingwistyka 4, red. J. Bartmiński, Lublin 1991 19. A. Wierzbicka, Uniwersalia ugruntowane empirycznie, [w:] Teksty Drugie, 1-2, 2001. 20. Język zwierciadłem kultury czyli nasza codzienna polszczyzna, red. H. Zgółkowa, Poznań 1988 21. Język a kultura 4, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław 1991 22. Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990. 23. Językowy obraz świata i kultura, red. A. Dąbrowska i J. Anusiewicz, Wrocław 2000. |
Classes in period "Summer semester 2022/23" (past)
Time span: | 2023-02-01 - 2023-06-30 |
Navigate to timetable
MO TU W WYK
TH FR |
Type of class: |
Lectures, 30 hours
|
|
Coordinators: | Dorota Dąbrowska, Mateusz Kowalski, Joanna Zajkowska, Magdalena Złocka-Dąbrowska | |
Group instructors: | Mateusz Kowalski | |
Students list: | (inaccessible to you) | |
Examination: |
Course -
examination
Lectures - examination |
|
(in Polish) E-Learning: | (in Polish) E-Learning (pełny kurs) |
|
(in Polish) Opis nakładu pracy studenta w ECTS: | (in Polish) Udział w wykładzie 30 godz. - 1 punkt ECTS Opracowanie lektur uzupełniających 30 godzin - 1 punkt ECTS Przygotowanie do egzaminu 30 godzin - 1 punkt ECTS Łącznie: 90 godzin - 3 punkty ECTS |
|
Type of subject: | obligatory |
|
(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych: | (in Polish) nie dotyczy |
Classes in period "Summer semester 2023/24" (in progress)
Time span: | 2024-02-15 - 2024-06-30 |
Navigate to timetable
MO WYK
TU W TH FR |
Type of class: |
Lectures, 30 hours
|
|
Coordinators: | Dorota Dąbrowska, Mateusz Kowalski, Joanna Zajkowska, Magdalena Złocka-Dąbrowska | |
Group instructors: | Mateusz Kowalski | |
Students list: | (inaccessible to you) | |
Examination: |
Course -
examination
Lectures - examination |
|
(in Polish) Opis nakładu pracy studenta w ECTS: | (in Polish) Udział w wykładzie 30 godz. - 1 punkt ECTS Opracowanie lektur uzupełniających 30 godzin - 1 punkt ECTS Przygotowanie do egzaminu 30 godzin - 1 punkt ECTS Łącznie: 90 godzin - 3 punkty ECTS |
|
Type of subject: | obligatory |
|
(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych: | (in Polish) nie dotyczy |
Copyright by Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw.