Philosophical Concepts of Culture Part 2

Celem zajęć jest refleksja nad wybranymi aspektami kultury współczesnej z perspektywy filozoficznej.

Kulturę określa się często jako sumę wytworów człowieka, zarówno tych materialnych, jak i niematerialnych. Kultura to zatem również rzeczy, przedmioty, obiekty. Głównym tematem konwersatorium będzie filozoficzna refleksja nad rzeczami rozumianymi jako towary oraz dary.

Tematem ćwiczeń będzie filozoficzna refleksja nad kulturą w perspektywie materialnej. Najbardziej radykalną materialistyczną teorią kultury stworzył Karol Marksa odkrywając w ekonomii czynnik determinujący ludzkie życie. Marks był pionierem refleksji nad zjawiskiem towaru – przedmiotów mających rynkową cenę. Masowa produkcja towarów to zjawisko par excellence nowoczesne. Na ćwiczeniach zajmiemy się refleksją nad naturą epoki nowoczesnej, której prekursorem był Baudelaire. Emblematycznym zjawiskiem ją charakteryzującym są wielkie metropolie o szerokich bulwarach, po których przemieszczają się tłumy ludzi. Nowoczesność to również przyspieszenie, którego symbolem są omnibusy i pociągi.

Przewodnikiem po tych fenomenach nowoczesności będzie niemiecki filozof Walter Benjamin – kontynuator refleksji Marksa i Baudelaire’a. W swoich analizach paryskich pasaży czy arkad, pierwszych świątyń handlu, budowli ze szkła i metalu na pograniczu jawy i snu, w których dokonuje się kult fetysza towaru dostrzegł on symbol kondycji nowoczesnego człowieka.

Na koniec cyklu zajęć, koncepcji widzącej w społeczeństwie systemem krążenia towarów przeciwstawimy koncepcję Marcela Mauss’a, który społeczeństwo postrzega jako systemu krążenia darów.

Lektury podstawowe:

S. Freud, Totem i tabu, tłum. M. Poręba, R. Reszke [w:] Pisma społeczne, Warszawa 1998, s. 241-375.

R. Girard, Widziałem szatana spadającego z nieba jak błyskawica, tłum. E. Burska, Warszawa 2002.

K. Marks, Fetyszyzm towarowy i jego tajemnica, [w:] Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej, t. 1.

Ch. Baudelaire, Malarz życia nowoczesnego, tłum. J. Guze, Gdańsk 1998.

W. Benjamin, Paryż, stolica XIX wieku, tłum I. Kania, [w:] W. Benjamin, Pasaże, Kraków 2006, s. 33-61.

M. Mauss, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwa archaicznych, przeł. K. Pomian, [w:] tenże, Socjologia i antropologia, Warszawa 1973, s. 211-415

E. Cassirer, Forma a technika, tłum. I. i S. Sellmer, [w:] E. Schulz (red.), Kultura techniki, Poznań 2001, s. 246-284.

Celem zajęć jest refleksja nad wybranymi aspektami kultury współczesnej z perspektywy filozoficznej.

Kulturę określa się często jako sumę wytworów człowieka, zarówno tych materialnych, jak i niematerialnych. Kultura to zatem również rzeczy, przedmioty, obiekty. Głównym tematem konwersatorium będzie filozoficzna refleksja nad rzeczami rozumianymi jako towary oraz dary.

Tematem ćwiczeń będzie filozoficzna refleksja nad kulturą w perspektywie materialnej. Najbardziej radykalną materialistyczną teorią kultury stworzył Karol Marksa odkrywając w ekonomii czynnik determinujący ludzkie życie. Marks był pionierem refleksji nad zjawiskiem towaru – przedmiotów mających rynkową cenę. Masowa produkcja towarów to zjawisko par excellence nowoczesne. Na ćwiczeniach zajmiemy się refleksją nad naturą epoki nowoczesnej, której prekursorem był Baudelaire. Emblematycznym zjawiskiem ją charakteryzującym są wielkie metropolie o szerokich bulwarach, po których przemieszczają się tłumy ludzi. Nowoczesność to również przyspieszenie, którego symbolem są omnibusy i pociągi.

Przewodnikiem po tych fenomenach nowoczesności będzie niemiecki filozof Walter Benjamin – kontynuator refleksji Marksa i Baudelaire’a. W swoich analizach paryskich pasaży czy arkad, pierwszych świątyń handlu, budowli ze szkła i metalu na pograniczu jawy i snu, w których dokonuje się kult fetysza towaru dostrzegł on symbol kondycji nowoczesnego człowieka.

Na koniec cyklu zajęć, koncepcji widzącej w społeczeństwie systemem krążenia towarów przeciwstawimy koncepcję Marcela Mauss’a, który społeczeństwo postrzega jako systemu krążenia darów.

Lektury podstawowe:

S. Freud, Totem i tabu, tłum. M. Poręba, R. Reszke [w:] Pisma społeczne, Warszawa 1998, s. 241-375.

R. Girard, Widziałem szatana spadającego z nieba jak błyskawica, tłum. E. Burska, Warszawa 2002.

K. Marks, Fetyszyzm towarowy i jego tajemnica, [w:] Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej, t. 1.

Ch. Baudelaire, Malarz życia nowoczesnego, tłum. J. Guze, Gdańsk 1998.

W. Benjamin, Paryż, stolica XIX wieku, tłum I. Kania, [w:] W. Benjamin, Pasaże, Kraków 2006, s. 33-61.

M. Mauss, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwa archaicznych, przeł. K. Pomian, [w:] tenże, Socjologia i antropologia, Warszawa 1973, s. 211-415

E. Cassirer, Forma a technika, tłum. I. i S. Sellmer, [w:] E. Schulz (red.), Kultura techniki, Poznań 2001, s. 246-284.