Gramatyka historyczna języka polskiego

językoznawstwo

podstawowy

FP1_W09; FP1_U04; FP1_K02

Zaliczenie fonetyki (semestr poprzedni) z gramatyki historycznej języka polskiego.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z kształtowaniem się i ewolucją podsystemów języka polskiego, w szczególności podsystemu fonetycznego i morfologicznego. Gramatyka historyczna języka polskiego jest przedmiotem realizowanym w ramach diachronicznego kształcenia językoznawczego. Jego celem jest zapoznanie studentów z kształtowaniem się i ewolucją podsystemów języka polskiego. W szczególności podsystemu fonetycznego i morfologicznego. Poznanie cech właściwych dawnej polszczyźnie da podstawy do poprawnej interpretacji dawnych tekstów polskich. W toku zajęć zostaną też poruszone wybrane zagadnienia szczegółowe z zakresu historii języka, etymologii, onomastyki i dialektologii.

Student nazywa procesy towarzyszące kształtowaniu się języka polskiego, rozpoznaje prasłowiański tematy rzeczowników, wyjaśnia pochodzenie form zaimków typowych tylko dla języka polskiego, rozróżnia formy proste i złożone przymiotników, zna rozwój liczebników, przedstawia zagadnienia dotyczące fleksji werbalnej.

Ponadto analizuje teksty staropolskie, w charakterystyce których łączy wiedzę teoretyczną i praktyczną, porównuje formy archaiczne i współczesne i uzasadnia zmiany w nich zachodzące.

Pracuje samodzielnie nad materiałem, wyciąga wnioski z jego analizy i uzasadnia zmiany zachodzące podczas kształtowania się języka polskiego.

Przy tym student dyskutuje np. na temat demorfologizacji kategorii rodzaju gramatycznego, zachowuje otwartość na funkcjonowanie wyjątków. Stosuje wiedzę teoretyczną przy analizie konkretnych zagadnień, np. podczas zajęć w zespołach.

Aby zdobyć 3 pkt ECTS:

na ocenę bardzo dobrą - student spełnia kryteria na ocenę dobrą oraz rozpoznaje teksty, nazywając je, przeprowadza ich charakterystykę; potrafi wymienić procesy, podać wyjątki od nich, uzasadnić analogie i oboczności;

potrafi nazwać i zinterpretować cechy gwarowe w tekstach, umie odnieść je do współczesności;

umie przeprowadzić charakterystykę tekstów z XV i XIV w, ze szczególnym uwzględnieniem grafii, końcówek pierwotnych i wtórnych oraz gwarowych;

potrafi wyróżnić i wymienić tendencje do uproszczenia i komplikacji odmiany rzeczowników;

umie rozpoznać typy koniugacji czasowników w tekstach i odnieść je do współczesnych form;

używa sprawnie terminologii z dziedziny językoznawstwa historycznego. Rozumie konieczność uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.

Na ocenę dobrą - student spełnia kryteria na ocenę dostateczną oraz dodatkowo rozpoznaje w tekstach procesy fonetyczne i morfonologiczne, rekonstruuje stan wcześniejszy wyrazu;

przy analizie tekstu wyjaśnia leksykę archaiczną;

analizuje teksty z XIV i XV wieku.

Na ocenę dostateczną - student zna podstawową terminologię z zakresu gramatyki historycznej języka polskiego;

potrafi wymienić procesy i poprzeć je przykładami;

rozpoznaje cechy gwarowe w tekstach staropolskich;

zna zasady grafii staropolskiej:

rozróżnia teksty staranne i mniej staranne;

tłumaczy teksty z XIV i XV wieku.

Rozumie konieczność uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.

Nie dotyczy